Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1977, Blaðsíða 20

18 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
ar eru til á markgildum, upphaflega skil-
greint af Macy 1936 (Bould 1936), en ein
er sú sem kennd er við lífeðlisfræðilegt mark-
gildi („physiological critical level")
(McNaught, 1958). Á það að sýna minnsta
styrk næringarefnis í plöntuvefjunum sem
þörf er á, svo að plantan nái eðlilegum þroska
og fullum vexti. Skilgreining þessi felur í
sér, að minnki styrkur næringarefnis niður
fyrir markgildið á meðan nóg er af öðrum
næringarefnum, verði sprettan minni. Á
hinn bóginn gefi aukinn styrkur þess ekki
meiri sprettu svo að teljandi sé. Vegna til-
raunaskekkju, sem gerir mat á hámarks-
sprettu örðugt, og vegna þess, hve erfitt er
að endurtaka sýnitöku af sama plöntuhlut-
anum á sama þroskastigi, eru markgildi
næringarefna miðuð við 90% eða 95% af
hámarkssprettu.
Á 4. mynd er heyfengur sýndur sem fall af
brennisteini, % af þurrefni grasa. Er þar
farið eftir öllum þeim brennisteinsmæling-
um, sem gerðar hafa verið, og samsvarandi
uppskerutölum. Eins og sjá má eru punkt-
arnir mjög dreifðir og er í rauninni um tvö
söfn að ræða. Annað safnið er myndað úr
punktum þar sem lágt brennisteinshlutfall
leiðir til lítils heyfengs. Eru flestir þessara
punkta úr tilrauninni á Grænavatni. I hinu
punktasafninu er mikil dreifing á báðum
stærðum, án þess að greina megi nokkur
tengsl á milli þeirra. Vantar nauðsynlega
fleiri punkta til þess að brúa bilið milli
þessara tveggja safna, þar sem hækkandi
brennisteinshlutfall gefur meiri grasvöxt.
Þótt gögnin séu ekki fullnægjandi til að
meta markgildi brennisteins, var reiknuð
jafna brotinnar línu fyrir samhengið milli
brennisteinshlutfalls í þurrefni og heyfengs.
Reyndir voru nokkrir brotpunktar sem
spanna líklegt bil.
Hugsanlegur brotpunktur (%S) R2
0,090 0,420
0,095 0,478
0,100 0,419
0,105 0,449
0,110 0,410
Samkvæmt þessu reyndust 0,095 % gefa hæst
gildi á R2 og varð sú tala því fyrir valinu
sem brotpunktur. Jafna línunnar er:
Y = —28,67 + 976,40x ef x<0,095
Y = 62,7 ef x>0,095
Samkvæmt þessum útreikningum má segja,
að 0,095% af brennisteini í þurrefni grasa
gefi hámarksgrasvöxt, sem í þessu dæmi
er 62,87 hkg/ha. Þetta er einungis gróf
nálgun og verður því að taka henni með
varúð.
Á 5. mynd eru sýnd tengsl milli heyfengs
(hkg/ha) og (N/S -hlutfalls. Dreifingin er
mjög mikil, en flestir punktanna liggja á
bilinu (N/S)^ 10—20. Eins og vikið var
að í kaflanum um notkun hlutfalla og mark-
gilda er talið að brennisteinsskorts verði ekki
vart, fyrr en (N/S) j. er komið yfir 20. Eru
því þessar niðurstöður hér í nokkru samræmi
við þetta álit. Fundin var jafna beinnar línu
og reyndist hún vera Y = 85,83 — 1,4IX
(R2 = 0,47), þar sem Y er heyfengur (hkg/
ha) og X er (N/S)t. Ef gert er ráð fyrir að
hámarksvöxtur sé um 63 hkg/ha, eins og
fékkst hér að framan, er (N/SJ um 16 við
það gildi.
Athyglisvert er að markgildið 0,10% S
í þurrefni í grösum, sem hér hefur fundist,
er lægra en heimildir geta um. Einnig eru
nær allar tölur um brennisteinsmagn, sem
mælst hefur hér í grasi, lægri en erlend
markgildi skorts. Hins vegar er hlutfallið
milli köfnunarefnis og brennisteins (N/S)t