Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1977, Síða 80

78 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
Erlenda* rannsóknir.
Erlendis hafa farið fram miklar rannsóknir
á erfðasmðlum fyrir kýr af ýmsum nautgripa-
kynjum, og hafa þær verið gerðar í fjölda
landa. I mati á erfðastuðlum hafa áreiðanlega
ekki verið gerðar eins margar rannsóknir á
neinum einum eiginleika og mjólkurmagni
kúa. Slíkar rannsóknir hafa sýnt margs konar
niðurstöður, eins og eðlilegt er af mörgum
ástæðum. Margar rannsóknir styðjast við tak-
markaðar upplýsingar og aðferðir, sem not-
aðar eru við matið leiða augljóslega oft af
sér skekkt mat. Einnig eru erfðastuðlar
breytilegir frá einu búfjárkyni til annars og
aðeins gildir fyrir þær aðstæður, sem þeir
eru metnir við. Yfirlit yfir margar veiga-
mestu rannsóknir á arfgengi á ýmsum af-
urðatölum hjá nautgripum birtu þeir Maij-
ala og Hanna 1974. Helzm niðurstöður
í grein þeirra eru þessar:
Arfgengi á afurSum
fyrsta mjólkurskeiðs
Tvímælingar- Hálfsystra Aðhvarf
Eiginleiki gildi fylgni dóttur að móður
Mjólkurmagn 0.49 0.25 0.26
Mjólkurfita 0.49 0.23 0.22
Fituprósenta 0.69 0.47 0.46
í þessu yfirliti er stuðzt við rannsóknir, sem
gerðar hafa verið á afurðatölum úr skýrslu-
haldi nautgriparæktarfélaga og ná til mikils
fjölda gripa. I þessari sömu grein er einnig
yfirlit yfir helztu rannsóknar á erfða- og
svipfarsfýlgni eiginleikanna.
I erlendum rannsóknum á arfgengi á af-
urðamagni hafa rannsóknir, sem byggðar eru
á afurðatölum frá afkvæmarannsóknastöðv-
um í Danmörku haft verulega sérstöðu
(Touchberry et. ak, 1960, Christensen,
1974). I þeim fannst mun hærra arfgengi
en á tölum úr dreifðu skýrsluhaldi. Margt
bendir til, að meginskýring þessa sé sú, að
ýmiss konar umhverfisáhrif á stöðvunum séu
metin sem erfðaáhrif. Þannig virðist öryggið
í mati á kynbótagildi gripanna á stöðvunum
ætíð hafa verið ofmetið (Christensen,
1974).
RANNSÓKNAREFNI
OG RANNSÓKNAAÐFERÐIR.
I rannsókn þessari voru notaðar afurðatölur
úr skýrslum nautgriparæktarfélaganna árin
1974 og 1975. Gögnunum hefur verið lýst
nánar í annarri grein í þessum greinaflokki
(Jón Viðar Jónmundsson et.al, 1977).
Gerðar voru leiðréttingar á afurðatölunum
fyrir áhrifum aldurs kúnna og burðartíma
með leiðréttingarstuðlum, sem gerð er grein
fyrir í áðurnefndri grein.
Fundnar voru allar kýr, sem höfðu upp-
lýsingar um föður, en var þó gert að skil-
yrði, að einkennisnúmer föður væri úr núm-
eraskrá Búnaðarfélags Islands, þ.e. þriðji
stafur í númeri væri núll. Þetta var gert
til að fella úr meginhluta þeirra nauta, sem
eiga dætur á aðeins einu búi. Afurðatölurnar
voru síðan reiknaðar sem frávik frá leiðrétt-
um meðalafurðum allra kúa á búinu. Til
að lýsa afurðatölum var þá notað eftirfarandi
reiknilíkan:
X. = u + s. + d. . + e.
íjk 1 13 13K,
iar sem: x-jj^ = mælingin,
p = meðaltal,
sj = áhrif ita föður,
djj = áhrif jtu dóttur undan ita
ita föður,
ejjj^ = skekkjuliður í
reiknilíkaninu
í reiknilíkaninu er gert ráð fyrir, að áhrif
þáttanna s, d, e séu tilviljunarkennd (rand-