Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Side 13

ÍSL. LANDBÚN.
j. agr. res. icel. 1980 12,2: 1 1 -52
Flokkun gróðurs í gróðurfélög
Steindór Steindórsson
Grasafrœðingur, Akureyri.
INNGANGUR
Hvarvetna þar, sem einhver gróður finnst,
er talað um gróðurlendi, jafnvel þótt það
virðist gróðursnautt við fyrstu sýn eða ef
til vill ördeyða. Þannig eru sandar, melar,
klettar, skriður og aurar allt gróðurlendi,
því að hvergi mun svo autt, að ekki finnist
einhvers konar gróður, þótt plönturnar
séu að vísu með löngu millibili og stund-
um svo smávaxnar, að augað nemur þær
vart nema með gáumgæfilegri skoðun.
Grasafræðingurinn leitar þær samt uppi
og kallar auðnina, sem öðrum sýnist svo,
gróðurlendi og innlimar það í gróður-
lendakerfi landsins.
I þessu yfirliti er þó slíkra auðna að nær
engu getið, heldur er einungis rætt um hið
gróna land, sem blasir við auganu. Á
gróðurkortum landsins eru hins vegar hin
ógrónu svæði sýnd, og annars staðar, þar
sem nokkuð af landinu er ógróið, er það
metið eftir tilteknum reglum, hversu
mikinn hluta af flatarmálinu plönturnar
þekja. Verður ekki fremur farið út í þá
sálma hér.
Þegar litið er yfir hið gróna land, dylst
engum, að einstök svæði þess eru oft hvert
með sínum svip. Þetta hafa menn séð og
vitað frá öndverðri byggð og gefið hinum
einstöku gróðurlendum heiti, sem flest eru
svo algeng í íslenzku máli, að kalla má, að
þau liggi hverjum manni á tungu. Hver
þekkir ekki t. d. mýri, móa, valllendi, skóg
o. s. frv.? Þessi gróðurlendi eru svo
auðkennileg, að hverjum manni er ljóst,
við hvað er átt, þegar hann nefnir nafn
þeirra, jafnvel þótt hann þekki enga
plöntutegund. En þó að þessir grófu
drættir liggi ljóst fyrir, kemur brátt annað
vandamál til sögunnar, þegar tekið er að
skoða gróðurlendin nánar. Þá kemur í ljós,
að ekki eru allar mýrar eða móar eins.
Tilteknar plöntur vaxa í einni móa-
spildunni, en aftur aðrar í þeirri næstu,
enda þótt skammt sá á milli. Þá verða
menn að gera sér grpin fyrir, hvaða teg-
undir það eru, sem vaxa á hverjum stað,
og hvers vegna þær séu þar. Og þá er
kominn tími til að byrja að átta sig á frum-
atriðum gróðurfræðinnar eða ef til vill
réttar til tekið: félagsfræði plantnanna.
Það kemur brátt í ljós, að tegundirnar
skipa sér saman á ýmsa vegu, en hins veg-
ar sést, að sömu tegundir fylgjast að, hvað
eftir annað, þótt miklar fjarlægðir séu á
milli. Eitthvert utanaðkomandi afl hlýtur
því að ráða því, hvers vegna tiltekinn hóp-