Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Blaðsíða 23

FLOKKUN GRÓÐURS f GRÓÐURFÉLÖG 2 1
krœkilyng1). Krækilyngsmór er í heild ein
gróðursveit með alls 16 skilgreindum
gróðurhverfum (Steindór Steindórs-
SON, 1974). Hér er henni skipt í þrjú gróð-
urfélög, B1 — B3. í þeim öllum er kræki-
lyngið aðaltegund, sem gefur ekki ein-
ungis gróðurfélaginu svip, heldur þekur
það einnig mest af yfirborðinu og er mest
að magni. Einkennistegundir með kræki-
lynginu eru í B1 fjalladrapi og bláberjalyng. I
B2 eru það bláberjalyng og saudamergur, og í
B3 eru það víðitegundir. Eru það allar þrjár
tegundirnar: grávíðir, loðvíðir og grasvíðir.
Venjulega eru þær allar saman, en oft þó
aðeins tvær. Enda þótt gróðurfélög þessi
séu náksyld og heyri gróðurfræðilega til
sömu sveit, er þó sitt hvað, sem skilur á
milli þeirra bæði um útbreiðslu og nota-
gildi, en þar koma til greina þær fylgiteg-
undir, sem eru með einkennistegundun-
um. Eru þar helztar: beitilyng, móasef,
stinnastör, þursaskegg, vingultegundirnar tvær
og bugðupuntur. Krækilyngsmórinn er
ásamt rjúpnalaufsmó þurrlendasta og
snjóléttasta gróðurfélag lyngheiðarinnar.
Enda þótt krækilyngsmórinn sé útbreidd-
ur um allt land, er hann þó mun út-
breiddari á láglendi en til fjalla og hverfur
mjög í hinum hærri gróðurlendum. Al-
gengar tegundir í krækilyngsmónum auk
áðurtalinna eru meðal annarra: kornsúra,
hvítmaðra, blóðberg og lambagras.
Aðrar gróðursveitir lyngheiðarinnar
eru: beitilyngssveit, rjúpnalaufssveit, blá-
berjalyngssveit og sortulyngssveit.
Beitilyngssveitinni er skipt hér í tvær
þ Krækilyngið er raunar talið tvær tegundir, E.
hermafroditum og E. nigrum. Deilt er um, hvor
vex hér á landi, en víst er, að E. hermafroditum
er algengari og eingöngu í hálendinu. Tegund-
irnar eru torveldlega aðgreindar og hér ekki
gerður greinarmunur þeirra.
undirsveitir: beitilyngs-krækilyngs-bláberja-
lyngssveit B4 og beitilyngs-sortulyngs-kræki-
lyngssveit B5. Til beggja teljast nokkur
gróðurhverfi með ýmsum fylgitegundum,
sem flestar eru hinar sömu og í kræki-
lyngsmónum. En beitilyngsmóar eru eng-
an veginn útbreiddir, enda þótt þeirra
gæti allmikið í sumum héruðum. Beitilyng
er þannig mjög sjaldséð, eftir að kemur
yfir 300 — 400 m hæð, og á Vestfjörðum
vantar það algerlega. En vitanlega kemur
það fyrir í ýmsum gróðurhverfum
lyngmóanna. Stundum verður beitilyngið
ríkjandi í undirgróðri skóglendis, og er þá
um að ræða beitilyngs-fjalldrapa-krœkilyngs-
hverfi C8.
Rjúpnalaufssveitin B6 vex óvíða á stór-
um svæðum. Einkennistegundirnar auk
rjúpnalaufsins, sem venjulega er yfirgnæf-
andi í svip og þekju, eru krækilyng og
víðir, einkum loðvíðir. Rjúpnalaufssveitin
er helzt á móabörðum, þar sem veður-
næmt er og snjólétt. Oft er jarðvegur
þunnur, en getur þó stundum verið mjög
þykkur á börðum við uppblástursrof.
Fylgitegundir eru flestar hinar sömu og í
krækilyngsmónum, en oft gætir þar meira
þursaskeggs og grastegunda, einkum
vinguls. Stundum er þar beitilyng, svo að um
munar. Alls hafa þrjú gróðurhverfi verið
skilgreind innan rjúpnalaufssveitarinnar,
en þau eru tekin hér í einu lagi.
Bláberjasveit B7. Næst krækilyngi er blá-
berjalyngið algengasta tegund lyngmó-
anna, og getur oft verið álitamál, hvort
kenna beri gróðurhverfið við krækilyng
eða bláberjalyng. Hér hefur öllum skil-
greindum gróðurhverfum bláberjasveit-
arinnar, sex að tölu, verið slegið saman í
eitt, þar sem einkennistegundir auk blá-
berjalyngsins eru krækilyng og víðir. Annars
er bláberjasveitin alltegundamörg og mun