Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Blaðsíða 90

88 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
hverfið þekur á hverjum stað, og gerður
listi um þær tegundir, sem ekki komu fyrir
í hringjunum. Ævinlega meta tveir menn
þekjuna í hverjum hring, og með nokkurri
æfingu ná flestir ágætu valdi á þessari
matsaðferð, svo að oftast er mjög gott
samræmi milli matsmanna. I 1. töflu eru
dregnar saman niðurstöður mælinga á
gróðurfari allra gróðurhverfa, sem teljast
til sama gróðurlendis, en slíkar mælingar
hafa verið gerðar á um 3000 stöðum víðs
vegar um landið.
Gróðurlendin hafa sín ákveðnu sér-
kenni í gróðurfari, eins og fram kemur í
heiti þeirra. I hverju þeirra eru nokkrar
ríkjandi tegundir, sem gefa gróðurlendinu
svip. Þær eru misjafnlega margar, oft 3-5,
en gjarna fleiri á friðuðu landi og í skóg-
lendum. Auk þessara megintegunda eru
svo fylgitegundir með minni þekju. Eins
og fram kemur í grein Steindórs Stein-
dórssonar hér að framan, eru íslenzk
gróðurlendi tegundafá, bæði vegna teg-
undafæðar landsins og vegna áhrifa
beitarinnar. Annað einkenni er það, að
sömu tegundir geta verið ríkjandi í mörg-
um ólíkum gróðurfélögum.
Eins og áður hefur verið getið, er aðeins
lítill hluti gróðurlendis landsins í jafnvægi
við ríkjandi gróðurskilyrði, og núverandi
gróðurfar er að verulegu leyti afleiðing
nýtingarinnar. Það er ,,óstabílt“, og það
fer eftir framtíðarnýtingu, í hverja átt það
þróast. Ef beitarþungi vex enn, mun
hnignun gróðursins magnast. Það verður
aðallega á þann veg, að hlutdeild lélegra
beitarplantna og mosa eykst hlutfallslega
UPPSKERA GRÓÐURLENDA
í sambandi við gróðurfarsmælingarnar
hefur verið mæld árleg uppskera allflestra
og gróðurinn verður gisnari. Jafnframt
minnkar uppskerumagn að sjálfsögðu.
Verði dregið úr beitarþunganum eða
landsvæði friðað, eykst smám saman
hlutdeild góðra beitarplantna, einkum
grasa og tvíkímblaða blómjurta, bæði á
hálendi og láglendi. Flest bendir til þess,
að birkikjarr og skógur mundi breiðast út
á víðáttumiklu svæði á láglendi, allt upp
að 3—400 m hæð yfir sjó. A hálendi mundi
hlutur víðis aukast mjög.
Ríkjandi tegundaflokkar í hverju gróð-
urlendi eru þessir: mosaþembur — mosar,
kvistlendi - breiðblaða og sígrænir smá-
runnar og lyng, sefmóar — starir og sef,
starmóar - stinnastör og móas tör, graslendi -
grös, snjódældir — breiðblaða smárunnar,
lyng og grös og tvíkímblaða blómjurtir,
fléttumóar — fléttur, blómlendi — tvíkímblaða
blómjurtir, hálfdeigjur — grös og starir, mýr-
ar — starir,flóar — starir, nýgrœður — grös.
Skóglendi— er samnefni fyrir fjölbreytilegan
flokk gróðurfélaga, sem á raunar það eitt
sameiginlegt, að þau hafa einu eða
tveimur gróðurlagi meira en önnur gróð-
urfélög, þ. e. a. s. runna- og/eða trjálagið,
sem að sjálfsögðu einkennir skóglendið.
Enda þótt birki sé víðast allsráðandi í
skóglendinu, er botngróður þess mjög
breytilegur. Algengast er þó, að grös,
elftingar, lyng og smárunnar séu ríkjandi.
I 1. töflu kemur fram, að hlutur tví-
kímblaða blómjurta er tiltölulega lítill í
skóglendinu, en það stafar af því, að mikill
hluti mælinganna er gerður í skóglendum,
sem ekki eru friðuð.
þeirra gróðurhverfa, sem fram hafa komið
við gróðurkortagerðina. Þetta hefur að