Bændablaðið - 22.10.2020, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 22. október 20206
Nú hefur ráðherra birt yfirlýsingu á heima-
síðu ráðuneytisins þar sem upplýst er að
endurskoða eigi reglugerð sem snýr að inn-
og útflutningi á plöntum. Þessu ber að fagna
þar sem garðyrkjubændur hafa barist fyrir
þessu í mörg ár en fyrir daufum eyrum fyrri
ráðherra landbúnaðarmála.
Með þessari endurskoðun er verið að bregð-
ast við þeirri vá sem fylgir því að flytja inn til
landsins plöntur og afurðir unnar úr þeim sem
hugsanlega geta haft áhrif á íslenska flóru. Það
er fagnaðarefni þar sem árið 2020 er alþjóð-
legt ár plöntuheilbrigðis. Ráðuneytið hefur
gert samning við RML um að veita ráðgjöf
við vinnuna og treysti ég þeim starfsmönnum
til að hafa samtal við greinina um atriði sem
betur mega fara.
Nýr starfsmaður
Í þessum mánuði tók gildi nýtt skipurit í at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu en
þar er gert ráð fyrir þremur skrifstofum með
áherslur á málefni ráðuneytisins. Ráðherra
hefur skipað Ásu Þórhildi Þórðardóttur í emb-
ætti skrifstofustjóra landbúnaðarmála. Vil ég
óska Ásu til hamingju með skipunina og von-
umst við eftir að eiga gott samstarf um hin
fjölbreyttu málefni landbúnaðar.
ESB og Bretland
Það er alveg ljóst í mínum huga að ef semja
eigi við Breta um aðgang að íslenskum markaði
með landbúnaðarafurðir þá verði að óska eftir
endurskoðun á samningi við Evrópusambandið
eða segja þeim samningi upp. Ég get ekki
betur séð en að forsendubrestur sé algjör við
útgöngu Breta og ætti í raun ekki að ganga upp
að semja fyrst við Breta og svo að endurskoða
ESB-samninginn.
Samningurinn sem gerður var árið 2016
hefur haft gríðarleg áhrif á afkomu bænda.
Með þeim samningi erum við að fá magn af
kjöti sem nemur u.þ.b 17% af heildarmarkaði
sem við neytum sem þjóð. Svo ekki sé minnst
á mjólk og mjólkurafurðir sem streyma hér
inn í landið.
Með úthlutunarleið landbúnaðarráðuneyt-
isins eins og hún er viðhöfð í dag hefur verð
á tollkvótum lækkað gríðarlega, ekki síst fyrir
það að ferðamennirnir eru ekki lengur til staðar
til að neyta þessara afurða. Þetta bitnar á verði
til bænda og umframmagni á markaði.
Enn að tollamálum
Þetta fer nú að verða eins og sagan endalausa
að eiga við tollstjóraembættið, enn þann dag
í dag streyma inn til landsins ostar á röngum
tollnúmerum og það er eins og það sé bara
allt í lagi. Nei, það er ekki allt í lagi með það,
þessi innflutningur hefur umtalsverð áhrif á
innanlandsframleiðslu, skekkir verð á markaði
og veitir aðilum forskot á markaði þar sem
ekki er farið eftir settum leikreglum. Nú spyr
ég, hvar er Samkeppniseftirlitið?
Mér sýnist andvaraleysi eftirlits með inn-
flutningi stórskaða íslenskan landbúnað. Nú
er mál að linni og að þar til bær stjórnvöld fari
að fylgja eftir þeim samningum og leikreglum
á markaði sem þeim er gert að vinna eftir.
Í þessum töluðu orðum eru Bændasamtökin
í viðræðum við ríkið um endurskoðun ramma-
samnings í landbúnaði og eitt meginstefið í
þeim samningi verður að vera áhrif tolla og
eftirlits á þeim og að það sé hluti af starfsum-
hverfi landbúnaðarins. Við höfum talað fyrir
daufum eyrum fram til þessa en von er til að
breyting verði á. Góðar stundir.
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 11.200 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 7.200 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Þrátt fyrir nær látlausar umræður árum
og áratugum saman og mjög ákveðnar
áherslur stofnana Sameinuðu þjóðanna
þá eru enn öfl á Íslandi sem gera lítið
úr hugtakinu fæðuöryggi og hvaða þýð-
ingu það hafi fyrir hverja einustu þjóð
á jörðinni. Láta þá sumir eins og fæðu-
öryggi sé eitthvert grín eða dæmi um
sérhagsmunagæslu íslenskra bænda.
Hjá Sameinuðu þjóðunum velkist
enginn í vafa um þýðinguna. Enda eru
þessi samtök þjóða, sem stofnuð voru
1945, beinlínis mynduð til að koma í veg
fyrir að þjóðir heims lendi aftur í viðlíka
hörmungum og þá nýafstaðin heims-
styrjöld hafði leitt yfir heimsbyggðina.
Stofnsamningur SÞ sem undirritaður var
26. júní 1945 tók formlega gildi þann 24.
október sama ár og eiga þessi samtök því
75 ár afmæli á laugardaginn.
Heimsstyrjöldin olli fæðuskorti víða
um lönd þar sem matvælaframleiðsla lagð-
ist víða af vegna átakanna. Íslendingar
urðu þessa áþreifanlega varir, en þó að
verulegu leyti á jákvæðan hátt. Þar sem
Bretar gátu ekki lengur stundað fiskveið-
ar og sumpart landbúnað vegna stríðs-
átaka eins og áður, urðu þeir að treysta á
matvælainnflutning frá öðrum þjóðum.
Þar komu Íslendingar sterkt inn og vegna
þessa varð mikil uppbygging í sjávarútvegi
hér á landi og mikið flutt út af fiski til
Bretlands. Einnig landbúnaðarafurðum.
Sá útflutningur kostaði reyndar fjölda
íslenskra sjómanna lífið.
Stríðið kenndi þjóðum heims að í slík-
um hörmungum er fátt mikilvægara en að
geta verið sjálfum sér nógur um matvæli.
Frá stríðslokum hafa stofnanir Sameinuðu
þjóðanna veitt aðstoð og ráðgjöf um allan
heim, á átakasvæðum og ekki síður þar
sem náttúruhamfarir hafa riðið yfir. Sú
reynsla hefur kennt fólki sem starfar fyrir
SÞ að ekkert er mikilvægara í hörmungar-
aðstæðum en aðgengi að mat og vatni.
Einnig að ekkert er mikilvægara þegar
innviðir eins og samgöngukerfi laskast, en
að fólk geti bjargað sér með lífsnauðsynjar
í sínu nærumhverfi.
Íslendingar lifa flestir við mikla vel-
megun í dag og þeim Íslendingum fækkar
óðum sem þekktu þá tíma er Íslendingar
voru að krafla sig upp úr þeirri eymdar-
stöðu að vera ein fátækasta þjóð Evrópu.
Mikil velmegun getur verið hættuleg ef
menn kunna ekki með hana að fara. Hún
getur valdið því að fólk ofmetnast, verður
værukært og kastar fyrir róða nauðsynlegri
þekkingu sem er m.a. undirstaðan að því
fæðuöryggi sem Sameinuðu þjóðirnar
leggja áherslu á. Athafnamenn í góðæris-
samfélagi verða því að passa sig á að troða
ekki niður í ásælni sinni eftir meiri gróða,
þá krafta sem geta haldið í þjóðinni lífinu
ef í harðbakkann slær.
Íslendingar ættu ekki að þurfa að
láta segja sér þetta tvisvar, nýbúnir að
upplifa þokkalega stóra jarðskjálfta á
Reykjanesskaganum. Jarðskjálftar eru ekki
alltaf grín og við skulum ekki heldur ganga
út frá því sem gefnum hlut að öll eldgos í
framtíðinni verði lítil sæt „túristagos“ sem
færi okkur ferðamenn í milljóna tali. Við
skulum minnast þess að í ekki svo fjarlægri
fortíð (1783-1785) varð hér eldgos sem ölli
gríðarlegu manntjóni, ekki bara á Íslandi
heldur víða um Evrópu og allt suður til
Afríku og jafnvel víðar. Uppskerubrestur
varð víða vegna eldgossins og mikið
hungur og mannfall. Þá bjargaðist það
sem eftir var af þessari þjóð meðal annars
á þeim matarkistum sem finna mátti við
Breiðafjörð og á Vestfjörðum. Án þess
fæðuöryggis sem þar var að finna má leiða
líkum að því að Íslendingar sem sérstök
þjóð væri sennilega ekki til í dag. /HKr.
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is –
Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 –
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Anna Kristín Ólafsdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Hvammstangi er kauptún í Húnaþingi vestra. Hvammstangi var gerður að viðurkenndum verslunarstað árið 1895 en þá voru engin íbúðarhús
á staðnum. Hið fyrsta slíka var byggt árið 1900. Þá hófust einnig fiskveiðar þar á tanganum og eru hafnarskilyrði þar nú góð. Mest er veitt af
rækju og grásleppu. Þorpið var upphaflega í Kirkjuhvammshreppi en var gerður að sérstökum hreppi, Hvammstangahreppi, hinn 1. júlí 1938.
Íbúar voru 543 árið 2015. Hrepparnir tveir sameinuðust á ný 7. júní 1998 ásamt hinum fimm hreppunum í Vestur-Húnavatnssýslu: Staðarhreppi,
Fremri-Torfustaðahreppi, Ytri-Torfustaðahreppi, Þverárhreppi og Þorkelshólshreppi undir nafninu Húnaþing vestra. Á Hvammstanga er marg-
vísleg þjónusta fyrir sveitirnar í Húnaþingi vestra. Hitaveita Húnaþings vestra á Laugarbakka sér Hvammstanga fyrir heitu vatni en þangað var
lögð hitaveituæð 1972. Vatnsveita kom í plássið 1952 en áður hafði hvert hús haft eigin brunn. Mynd / Hörður Kristjánsson
Öryggi þjóðar Plöntuvernd, ESB og tollar