Bændablaðið - 22.10.2020, Blaðsíða 20

Bændablaðið | Fimmtudagur 22. október 202020
Um síðustu áramót tóku gildi
nýjar reglur samkvæmt lögum
um skráningu ökutækja. Í þeim
felst að t.d. rafhjól sem ætluð eru
hreyfihömluðu fólki og smáskutlur
ungmenna eru nú skráningarskyld
og refsiákvæði ef eldri hjól verða
ekki færð til skráningar. Ljóst er
að reglurnar eru þegar að leiða
til mikils óhagræðis og kostnað-
ar m.a. fyrir ungt reiðhjólafólk,
eldri borgara og hreyfihamlaða
einstaklinga.
Vegna nýju laganna myndast enn
einn nýr tekjustofn fyrir ríkið sem
tekinn er af léttum ökutækjum og þar
með líka rafknúnum tví-, þrí- og fjór-
hjólum. Með lögunum er líka skylt að
skrásetja öll létt bifhjól sem þegar eru
í umferð og ekki var gerð krafa um
skrásetningu á fyrir áramót 2020. Þar
getur verið um að ræða að 2.000 til
3.000 hjól að mati Samgöngustofu.
Hver skráning kostar að lágmarki um
15.000 krónur, en auk þess hefur til
þessa verið ætlast til að fólk að kaupa
ábyrgðartryggingu á öll skráningar-
skyld ökutæki. Slíkar tryggingar
hlaupa að lágmarki á tugum þúsunda
króna á ári.
Opnaði dyr fyrir hreyfihamlaða
Svavar Kristinsson hefur á undan-
förnum árum leitt vakningu í raf-
hjólavæðingu í Hveragerði. Vegna
skertrar hreyfigetu í kjölfar slyss,
ákvað Svavar að flytja inn rafmagns
þríhjólið frá Kína til eigin nota árið
2016. Framtakið opnaði dyr fyrir
hreyfihamlaða og eldra fólk. Hafa
slík rafmagnshjól síðan gert þeim
kleift að ferðast um sitt nágrenni á
rafmagnshjólum og stunda félagsleg
samskipti sem þeim var annars orðið
nær ókleift. Hefur þetta reynst vera
mikil félagsleg lyftistöng fyrir þá
sem minnst mega sín, ekki bara í
Hveragerði heldur um allt land. Nú
er öll þessi vinna í uppnámi.
Mikil vakning sem nú
er í uppnámi
Margir sýndu þessu framtaki
Svavars áhuga og vatt innflutningur
hans á rafknúnum hjólum upp á
sig í framhaldinu. Með samþykkt
Alþingis á breytingu á umferð-
arlögum á síðasta ári voru rafhjól af
þessum toga gerð skráningarskyld.
Segir Svavar að þessi lagasetning
með tilheyrandi reglugerðum hafi
farið hugsunarlaus í gegnum þingið.
Vegna hennar lenti hann í miklum
hremmingum í sumar við innflutn-
ing á fjórum rafhjólum frá Kína og
kostuðu tafir og umstang vegna þess
umtalsverðar upphæðir.
„Algjört klúður“
Svavar segir að lögin séu „algjört
klúður“ og þannig úr garði gerð
að í raun viti enginn hvernig fram-
kvæmdin eigi að vera. Í kerfinu vísi
hver á annan og málum sé vísað á
milli Samgöngustofu, Vinnueftirlits
og Tollgæslunnar. Þá hafi verið
gerðar óskiljanlegar kröfur um
upplýsingagjöf frá framleiðendum í
Kína sem íslenskar stofnanir segjast
svo jafnvel ekki viðurkenna upp-
lýsingar frá. Heimtuð eru ýtrustu
vottorð og helst í frumriti sem áður
hefur ekki þurft, jafnvel vegna
leikfangabíla sem eru með rafmót-
orum. Hefur framganga íslenskra
reglugerðarembættismanna vakið
furðu erlendra tækjaframleiðenda
sem selja mikið af sínum vörum til
annarra Evrópulanda.
Staðan sé þannig í dag að inn-
flutningur hans á rafhjólum sé mjög
snúinn vegna flækjustigs og vanda-
mála sem sprottið hafi upp vegna
lagasetningarinnar.
Geta þurft að sæta
refsingumá næsta ári
Þá liggur fyrir að sögn Svavars
að þeir sem keypt hafa slík hjól á
liðnum árum verði látnir sæta refs-
ingu komi þeir ekki með hjólin til
skráningar á næsta ári.
Bendir Svavar á að þegar séu
á götunum þúsundir rafhjóla af
ýmsum toga sem með réttu ætti
að kalla inn til skráningar. Í mars
á næsta ári muni svo taka gildi
reglugerð sem felur í sér heimild
til Samgöngustofu um að innheimta
sektir ef eigendur rafhjóla koma
ekki með þau til skráningar. Undir
slíka skráningu geti samkvæmt lög-
unum fallið rafknúin þrí- og fjór-
hjól, fjölmörg rafknúin reiðhjól,
rafhjól sem flutt hafi verið inn sem
og hjálpartæki fyrir fatlaða. Mörg
rafknúin hlaupahjól geta líka fallið
undir skilgreiningu laganna og golf-
bílar sömuleiðis. Slík skráningar-
skylda mun að mati sérfræðinga hjá
tryggingarfélögunum sem Svavar
hefur rætt við, óhjákvæmilega leiða
til tryggingarskyldu sem getur þýtt
að lágmarki tugi þúsunda króna
árlegan aukakostnað, m.a. fyrir
skjólstæðinga Tryggingastofnunar.
Lögin áttu að lagfæra vankanta
en bjuggu til nýja og enn verri
Lögin sem gengu í gildi um síðustu
áramót eru í 13 greinum og fólu í
sér breytingar á umferðarlögum, nr.
77/2019, með síðari breytingum. Var
þeim meðal annars ætlað að lagfæra
vankanta á gildandi umferðarlögum,
koma í veg fyrir aukna stjórnsýslu-
byrði og kostnað borgara.
Þrátt fyrir fögur fyrirheit í skýr-
ingum með lagagerðinni, þá virðist
sumt í framkvæmd þessara laga-
breytinga algjörlega hafa snúist upp
í andhverfu sína hvað kostnað og
hagræði borgaranna áhrærir. Ekki
síst er varðar skráningarskyldu létt-
byggðra rafknúinna farartækja.
Á vefsíðu Samgöngustofu má
nú sjá að létt bifhjól í flokki I eru
vélknúin ökutæki á tveimur, þrem-
ur eða fjórum hjólum sem hafa
hönnunarhraða allt að 25 km/klst.
hvort sem þau eru raf- eða bens-
índrifin. Þá er miðað við hámarks-
hraða sem framleiðandi bifhjólsins
gefur upp.
Þetta felur í raun í sér að öll
mótorknúin farartæki sem hingað
til hafa verið hugsuð til að létta lífið
hjá ungum og öldnum sem og hreyfi-
hömluðum, eru skráningarskyld með
tilheyrandi kostnaði. Þá falla raf-
knúin reiðhjól mörg hver undir þenn-
an flokk og strangt til tekið einnig
sum rafknúin hlaupahjól, „skútur“
eða hvað menn vilja kalla þau.
Samgöngustofa hefur opnað
rafræna skráningu á eldri léttum
bifhjólum í flokki I (keypt fyrir 1.
janúar 2020) og innan skamms verða
öll slík ökutæki komin með appel-
sínugular númeraplötur sem eykur
rekjanleika og eftirlit. Eftir 1. mars
2021 mega eigendur eldri hjóla af
þessum toga svo búast við sektum
ef þeir verða ekki búnir að skrá sín
hjól fyrir þann tíma.
Í leiðbeiningum Samgöngustofu
segir:
Öll eldri létt bifhjól í flokki I
(keypt fyrir 1. janúar 2020) þarf nú
að skrá rafrænt í gegnum Mitt svæði
á vef Samgöngustofu - innskráning
með rafrænum skilríkjum.
Tekið er fram að umsækjandi
þurfi að hafa náð 18 ára aldri.
Forsjáraðilar þurfa að skrá bifhjól
einstaklinga sem eru undir 18 ára.
Skráningargjöld upp
á ríflega 15.000 krónur
Greiða þarf skráningargjald að upp-
hæð 600 kr. og gjald fyrir skrán-
ingarmerki 2.665 kr., alls 3.265 kr.
Myndast við skráninguna krafa í
heimabanka umsækjanda eða skráðs
greiðanda en einnig er hægt að greiða
með greiðslukorti.
Þegar staðfesting um skráningu
hefur borist (það getur tekið nokkra
daga), skal umsækjandi fara með
bifhjólið í skráningarskoðun á þá
skoðunarstöð sem valin var. Þar þarf
að greiða skoðunargjald og nýskrán-
ingargjald sem er mismunandi milli
skoðunarstöðva en slíkt gjald getur
verið u.þ.b. 12.000 kr. Þar með eru
opinberu skráningargjöldin komin í
15.265 krónur.
Eigendum skráningarskyldra
ökutækja hefur fram til þessa einnig
verið skylt að kaupa á slík tæki
tryggingar (ábyrgðatryggingu) sem
eiga að mæta tjóni er tækið kann að
valda öðrum. Fullt verð á tryggingu
létts bifhjóls getur samkvæmt heim-
ildum blaðsins numið allt að
130.000 krónum á ári.
Mörg þeirra tví-, þrí- og fjór-
hjóla sem nýju lagareglurnar
ná til geta svo mögulega fallið
í flokk II yfir létt bifhjól. Þau
hafa nægt afl til þess ef búnaður
þeirra er ekki læstur fyrir lægri
hraða frá verksmiðju. Í skil-
greiningu Samgöngustofu segir
um skráningarskyldu þessara
hjóla segir:
„Já, létt bifhjól í flokki II er
skráningarskylt. Auðkennd með
bláum númeraplötum.“
Í nánari skilgreiningu á
flokki II segir Samgöngustofa:
„Létt bifhjól í flokki II, oft
kallaðar skellinöðrur, eru vél-
knúin ökutæki á tveimur eða
þremur hjólum sem ná ekki
meiri hraða en 45 km/klst. Til
þess að aka þeim þarf ökumaður
að vera orðinn 15 ára og að vera
með ökupróf – B-réttindi eða
AM-réttindi.“
Um tryggingar á slíkum hjólum
segir Samgöngustofa:
„Já, létt bifhjól í flokki II er
tryggingaskylt.“
Mörg rafknúin reiðhjól geta hæg-
lega náð þeim hraða sem um getur
í flokki II. Sama á við um mörg þrí-
og fjórhjól. Einnig hefur verið bent
á að séu innsigli rofin þá sé ekkert
því til fyrirstöðu að rafknúin hlaupa-
hjól geti náð þessum hraða og jafnvel
mun meiri.
Í hremmingum með
innflutning á leikfangabílum
Jóhannes Ragnarson tekur þátt í inn-
flutningi ásamt öðrum á þúsundum
tonna af stáli á ári hverju frá Kína
ásamt ýmsum öðrum iðnvarningi.
Hann segist aldrei hafa kynnst öðru
eins. Til gamans meðfram öðrum
innflutningi hugðist hann flytja inn
leikfangajeppa fyrir börn sem flokk-
ast nú undir létt rafknúin ökutæki í
flokki 1 samkvæmt nýrri reglugerð.
„Nú eru tveir mánuðir frá því
þessi tæki komu til landsins. Þau
hafa vefrið föst í tolli þar sem enginn
veit hvernig á að afgreiða þau vegna
þeirrar reglugerðar sem tók gildi um
síðustu áramót.
Ég ætlaði að gefa barnabörnun-
um mínum sem búa út í sveit þessi
leikföng, en þau eru með rafdrifið og
með minni mótor en finna má í mörg-
um rafknúnum handverkfærum. Það
var bara eins og ég væri að flytja inn
einhverja stórhættulega bannvöru.“
- Hvaða skýringar eru á þessu og
er þetta í samræmi við það sem gerist
í öðrum Evrópulöndum?
„Mér sýnist þetta bara vera illa
samin reglugerð og ekki í samræmi
við viðteknar venjur annars staðar í
Evrópu. Þó virðast menn ekki hafa
á hreinu hvaða reglugerðum þeir eru
að fara eftir. Í einu orðinu segjast
menn vera að fylgja Evrópureglum,
en framleiðandi þessara tækja segja
mér að hann sé að flytja þetta til
Þýskalands og Bretlands og þar hafi
ekki komið upp nein svona vanda-
mál. Þar eru þessi leiktæki ekki
skráningarskyld eins og nú virðist
vera á Íslandi. Þetta er eitthvað sér-
íslenskt fyrirbæri. Hér er verið að
búa til með nýrri reglugerð heilmikið
vandamál úr engu.
Þessi framleiðandi í Kína sem ég
er að skipta við hefur flutt inn margs
konar tæki til Þýskalands í ein þrjú
ár, eins og rafknúin hjól og fleira.
Hann hefur aldrei átt í neinum vand-
ræðum við tollayfirvöld þar. Þessum
FRÉTTASKÝRING
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Endurbætur á umferðarlögum og nýjar reglur um skráningu rafdrifinna ökutækja vekja furðu innanlands og utan:
Sala rafdrifinna léttra tví-, þrí-, fjórhjóla
og jafnvel leikfangabíla er í uppnámi
– Nýju reglurnar eru sagðar mikil áhrif og valda kostnaðarauka fyrir börn, fullorðið fólk, aldraða og hreyfihamlaðra
Svavar Kristinsson, sem er fyrrverandi lögreglumaður, hefur á undanförnum árum leitt vakningu í rafhjólavæðingu
í Hveragerði. Vegna skertrar hreyfigetu í kjölfar slyss, ákvað Svavar að flytja inn rafmagnsþríhjólið frá Kína til eigin
nota árið 2016. Framtakið opnaði dyr fyrir hreyfihamlaða og eldra fólk, en er nú í uppnámi vegna skráningarskyldu.
Eitt af hjólunum fjórum sem Svavar
sat fastur með í tolli í sumar, kom-
ið með skráningarplötu samkvæmt
nýjum reglum yfirvalda.
Rafdrifinn leikfangabíll frá Kína sem valdið hefur uppnámi hjá Tollinum,
Vinnueftirliti og Samgöngustofu vegna nýrra reglna um skráningu ökutækja.
Vissulega flott eftirlíking af amerískum herjeppa. Að krefjast skráningarskyldu
á slíkt leikfang sem er með 1.200 W mótor, svona eins og miðlungs ryksuga,
er kannski dálítið mikið í lagt af yfirvöldum á Íslandi. Meira að segja hefur
verið nefnt að krefjast skráningar á þetta sem torfærutæki. Þetta finnst kín-
verska framleiðandanum Yongkang Liqian Industry and Trade co. ltd. vera
undarleg stjórnsýsla og langt út fyrir það sem þekkist í öðrum Evrópulöndum
sem slík leiktæki eru seld til.