Studia Islandica - 01.06.1970, Side 18

16
raring med den avrige Verden. Uden at specialisere sig
har de islandske Skribenter skabt en Specialitet: den
islandske Digter, Manden i Sagastil.1
Trúlegt er, að ummæli sem þessi hafi ekki fallið þeim öll-
run i geð, sérstaklega ekki Kamban, sem umfram allt vildi
verða mikill af sjálfum sér - og sér einum, en ekki upphefj-
ast á fornri frægð annarra. f þessu er ef til vill að leita einn-
ar af orsökum þess, að Kamban snöggbreytir um stefnu eftir
tvö fyrstu verk sín með íslenzku efni. Hann vill útrýma
þeirri skoðun, að á fslandi sé allt eins og í fomsögunum.2
Hann vill láta taka mark á sér án nokkurrar viðmiðunar við
ísland, og því velur hann næstu verkum sínum alþjóðleg
viðfangsefni og markar þeim stað i stærstu borg heimsins.
Þegar Jóhann lézt, í ágúst 1919, var hann að vinna að leik-
riti með alþjóðlegu efni, Fm Else. Af því eru aðeins til brot,
og er því ekkert hægt að segja til um, hvernig það hefði
orðið.3
Gunnar hélt aftur á móti sinni stefnu og skrifaði um ís-
lenzk efni.
íslenzki rithöfundahópurinn í Danmörku fékk misjafnar
kveðjur frá landi sínu og andaði stundum köldu. Um við-
horf manna skipti þar í tvö horn. Ekki var laust við, að ýms-
um fyndist það svik við land og þjóð, þegar íslenzkir rithöf-
undar fóm að semja verk sín á dönsku og ætla sér þá dul að
keppa við útlenda rithöfunda. Öðrum fannst þeir hafa til
þess fullan rétt.
1 Louis Levy í Tilskueren, Marts 1918, 282.
2 í greininni Sjerkenni íslenskrar menningar, sem birtist í Verði 27.
3. 1926, víkur Kamban að þessu: „. . . sú skoöun er svo algeng erlendis,
að alt á Islandi sje fornsögur - landið sögueyja, þjóðin fornsögumenn,
einu verulegar bókmentir: fornsögurnar, rammíslenskt lundarfar: lund-
arfar fornsögukappa eða víkinga. Á slíka skoðun verður ekki fallist nema
með því að afneita þjóðrænni framþróun hálfrar sjöundu aldar.“ Þessi
grein Kambans birtist á dönsku í Naticnaltiaende 26. 3. 1926.
3 Rit, XLVI.