Studia Islandica - 01.06.1970, Side 31

29
1 apríl 1906 kemur út lítið en nýstárlegt kver: Or dular-
heimum I. Fimm œfintýri. Rita<5 hefir ósjálfrátt Guðmund-
ur Jónsson. Höfundar eru sem fyrr H.C. Andersen og Jón-
as Hallgrímsson, sem hafa nú fengið sjálfan Snorra Sturlu-
son í lið með sér. Er verkaskiptingu þeirra þannig háttað,
„að hugsanirnar í 4 æfintýrunum“ eru „eingöngu eða aðal-
lega eftir H.C. Andersen, en búningurinn íslenzki eftir Jón-
as Hallgrímsson, o g Snorra Sturluson á einu þeirra.“ 1
Þrjú af þessum ævintýrum hafði Einar Hjörleifsson lesið
upp á „Fjölnisskemmtun“, nokkru áður en þau voru gefin
út. Hafði marga fýst að heyra „nýsamin ljóð og æfintýri
eftir framliðin stórskáld og fræga rithöfunda“, eins og segir
í frásögn af skemmtuninni í Isafold 21. marz 1906. Segir
blaðið, að áheyrendur hafi hlustað „milli steins og sleggju“
á boðskap ævintýranna. Síðan bættust við tvö ævintýri, og
eftir titilblaðinu að dæma mátti vænta framhalds.
Eftirmála að bókinni skrifar Björn Jónsson ritstjóri. En
hann var vitni að því, þegar Guðmundur Jónsson skrifaði
þessi ævintýri ósjálfrátt og viðstöðulaust á óvenjulega stutt-
um tíma. Björn Jónsson margtekur fram, að um uppruna
þeirra fullyrði hann ekkert, gizki aðeins á. Helzt er á honum
að skilja, „að hér sé um samband að tefla við eitthvað, sem
er fyrir utan mannixm.“ 2 Eitthvað annað hefur samt einnig
hvarflað að honum, því að hann lýkur máh sínu á þessum
orðinn:
Eg tek það enn fram, að hvorki vér - né G. J. sjálf-
ur - fullyrðum neitt um, hvaðan þessi æfintýri eru
runnin. En séu þau komin frá honum sjálfmn (G. J.,
þ. e. undirvitund hans; um annað er ekki að tala), þá
- heill þér, Island, og seytján vetra skáldlcon-
ungi þínum! 3
Ég ætla mér ekki út á þann hála ís að skýra orsakir og eðli
hinnar ósjálfráðu skriftar Guðmundar Jónssonar og fullyrði
1 Sbr. IJr dularheimum, eftirmáli, 61.
2 S. st., 63.
3 S. st., 64.