Studia Islandica - 01.06.1970, Síða 75

73
sé „tvímælalaust hin dýpsta afbrýðislýsing sem til er í bók-
mentum heimsins, að Öthelló ekki undanskildmn.“
Eins og Vér morSingjar fjallar Kreutzersónatan um kvelj-
andi sambúð hjóna, sem lýkur með því, að eiginmaðurinn
myrðir konu sína. Af sálfræðilegu innsæi lýsir sagan þján-
ingum hans og sundurgreinir ögn fyrir ögn það hugarástand,
sem leiddi hann til morðsins. Samt sem áður er hæpið að
halda þvi fram, að þessi tvö verk f jalli um hið sama, svo ólik
eru þau að allri gerð og stefnu. En ýmsum efnisatriðum svip-
ar saman og benda til greinilegra tengsla.
í Kreutzersónötunni skilgreinir Pósdnyschev þjáningu
sína á þessa leið:
Ég þjáðist hræðilega. Og þjáning mín stafaði fyrst og
fremst af óvissunni, sem ég var í um konuna mína, af
tvídrægninni hið innra með mér og efanum um það,
hvort ég ætti að elska eða hata (115).
1 Oss morðingjum er það einmitt slikur þjakandi efi — um
sekt eða sakleysi Normu - sem úrslitum ræður um bana-
höggið.
Ernest þrífur bréfapressu af skrifborði sínu og lceyrir hana
í höfuð konu sinni. Pósdnyschev þrífur líka hréfapressu af
skrifborði sínu, en að vísu ekki með jafnörlagaríkum af-
leiðingum:
Mig langaði til að berja hana, já, jafnvel að drepa
hana, en fann þó að of langt var gengið. Til þess þó að
gefa reiði minni útrás, greip ég bréfapressu af borð-
inu, og um leið og ég æpti enn einu sinni „út með þig!“
þeytti ég bréfapressunni í gólfið rétt fyrir framan fæt-
urna á henni... (100).
Tengsl næsta efnisatriðis eru augljós:
Ég er alltaf að segja yður frá því, hvernig ég drap kon-
una mína. Ég var spurður um það í réttinum, hvernig
ég hefði drepið hana og meS hverju. Þöngulhausarnir
þar héldu, að það hefði allt gerzt þann fimmta október,
að ég drap hana. En það var ekki eingöngu þá, heldur