Studia Islandica - 01.06.1970, Síða 77

75
hennar muni fyrr eða síðar ljúkast upp fyrir því fánýti, sem
hún lifir fyrir. En stolt hans er sært, hann þjáist af afbrýði-
semi og kýs heldur að yfirgefa Normu en að hfa við óheilindi
og smán. En þegar Norma hefur misst hann, er eins og hún
vakni fyrst til meðvitundar um sjálfa sig og hegðun sína.
Hún kemur til Ernests í einlægni, en hann þorir ekki að
treysta henni, þótt hann óski einslds fremur og þjáist af sam-
vizkubiti og efasemdmn um sekt hennar. Einvígi þeirra í
síðasta þætti er næstum hrollvekjandi. Með fyrirheiti um
sættir fær Emest Normu til að játa, að hún hafi verið hon-
um ótrú. Aðalatriðið fyrir Emest er að fá vissu sína, og
hana fær hann. Þetta þarf ekki að hafa verið grimmdarlegt
bragð, eins og Norma hlaut að skilja það. Fullt eins má hta
svo á sem Ernest hafi meint hvert einasta orð, sem hann
sagði við hana, hafi trúað því, að hann gæti þolað sannleik-
ann, hver sem hann yrði - og byrjað svo nýtt líf með Normu.
En innst inni hefur hann vitaskuld gert sér vonir um önmur
úrslit, og þegar til kastanna kemur, verður honum játningin
um megn. Og þá telur hann Normu — og líklega sjálfum sér
um leið — trú um, að nú hafi hann í fyrsta skipti á ævinni
verið óhreinskilinn við hana. Mótleikur Normu ríður hon-
um að fullu. Óvissan, sem hann hélt sig lausan við, heltekur
hann á ný, og viti sínu fjær af sorg og örvænhngu fremur
hann þann verknað, sem honum hafði aldrei til hugar kom-
ið, að hann gæti framið.
Spumingunni um sekt eða sakleysi Normu fá áhorfendur
aldrei endanlega svarað fremur en Emest. Að vísu er sterk-
um stoðum undir það rennt, að grunur Emests hafi verið
réttur, en það verður aldrei annað en rökstuddur grunur.
Þessi margræðni, sem kemur fram í sambandi við Normu,
er ólík Guðmundi Kamban og einstæð í verkrnn hans, sem
oftast gefa fullnaðarsvör við öllum spurningum.1
1 Má vera, að skýringin sé sú, að Kamban hafi þarna haft fyrir sér
lifandi fyrirmynd. En ýmsir kunnugir telja, að eiginkona Kambans sé
fyrirmynd Normu.