Studia Islandica - 01.06.1970, Side 105

103
Greifafrúin: Af hverju ...
Sendiherra: Það er aðallega af siðferðislegum ástæð-
um. Ef fagur líkami er hulinn, vekur það æsandi
þrá í blóðinu (29-30).
Hugmyndin að síðara dæminu minnir óneitanlega á vísu
Hannesar Hafsteins, þó að kímnina skorti að vísu í fram-
setningu Ivambans;
Fegurð hrífur hugann meira’
ef hjúpuð er,
svo andann gruni enn þá fleira’
en augað sjer.1
Fundið er að réttarfari og refsimálum (25-26, 40, 108-
110), og ekki eru vísindi mannanna talin gegna réttu hlut-
verki. f löngu viðtali við prófessor i bókmenntasögu fullyrðir
sendiherrann m. a.: „alt menningartímabil yðar á enda hef-
ur mannkynið, bæði að hugsun og siðferði, því nær staðið í
stað. Og það er vísindunum að kenna“ (77). Og „við létum
okkur ekki nægja einhliða þroskun á skilningsgáfum rann-
sóknarans, eins og hér er gert. Undir vísindalega þjálun
lögðum við tvent annað, sem þér hér með því að einblína
sífelt á þekkinguna, hafið virt vettugi: hugarfarið og hjart-
að“ (81).
Stjórnmál og stríð eru fordæmd (24, 26, 80 og 84), og
leggur Kamban enn meiri áherzlu á það í seinni útgáfu
verksins, þar sem hann bætir inn heilum þætti (2. þáttur í
þeirri útgáfu), sem að mestu fjallar um höl styrjalda.
I fyrsta sinn kemur hér fram hjá Kamban beizkja hans í
garð ritdómenda, sem átti eftir að fara mjög vaxandi með
árunum (sbr. bls. 69 hér að framan). Kaldraninn, annar af
þeim tveimur fulltrúum hreinskilninnar, sem sendiherrann
fann eftir langa leit um jörðina, segir í yfirliti sínu um sögu
mannkyns:
Við fundum upp óskeikult ráð til að fá skáldin til að
vera eins og við vildum: Við herkvöddum ritdómend-
1 Hannes Hafstein, 151.