Saga


Saga - 2015, Qupperneq 28

Saga - 2015, Qupperneq 28
sökinni til upplýsingar“. ef vitni misskilur spurningarnar, sem fyrir það eru lagðar, „eður þess svar ei ljóslega tilkynni þess meiníng“ ber dómara að „leitast við að bæta slíka bresti“.41 Þessir samræðueiginleikar vitnisburðanna skila sér hins vegar ekki alltaf inn í texta dómabóka, þar sem spurningar átti lögum samkvæmt að leggja fram skriflega á sérstökum blöðum, og var oft aðeins vísað til þeirra í texta bókarinnar en þær ekki endursagðar þar.42 Þessum spurningablöðum, ásamt klögubréfum, sakarvott- orðum, uppskriftum eldri dóma og hegðunarvottorðum presta eða húsbænda og ýmsum öðrum fylgiskjölum, var gefið tilvísunar - númer og þeim haldið til haga í öðrum skjalaflokki. Það er hins vegar undir hælinn lagt hvort og þá hversu vel fylgiskjöl dómsmála hafa verið varðveitt.43 Lesandi dómabóka er fyrir vikið oft að lesa svör vitna eða sakborninga við spurningum sem hann veit ekki hverjar eru. en það er líklegt að orðalag spurninganna — hugtökin sem notuð eru, „tónninn“ í orðavalinu, framsetning spurningar - innar o.s.frv. — hafi einhver áhrif á það hvernig vitnið eða sakborn- ingurinn hugsar svar sitt og orðar það.44 Þá má velta fyrir sér hlutverki skrifara í sköpun vitnisburða í réttarheimildum. Höfðu þeir að fullu orðrétt eftir eða stílfærðu þeir textann með einhverjum hætti? Það var vafalaust breytilegt eftir tímabilum og lagaumhverfi.45 Í Norsku lögum er að finna kafla um skrifara við réttinn sem ætla má að hafi gilt um störf skrifara sýslu- manna á Íslandi frá því á fyrri hluta 18. aldar. Þeim var skylt að vilhelm vilhelmsson26 41 Lovsamling for Island X („Anordning angaaende Rettergangsmaaden ved Under retterne paa Island m.v.“ 15. ágúst 1832), bls. 147–165, hér bls. 162. Þessi tilskipun gilti reyndar ekki í málum „sem viðvíkja illvirkja- og opinberum pólití-sökum“ (bls. 156) en þar sem hún er nánast samhljóða 13. grein tilskip- unar um vitnastefnur frá 1741 (Sbr. Lovsamling for Island II, bls. 333), sem gilti í öllum málum, og felur þar að auki í sér almenna réttarvenju og er í samræmi við skyldur dómara að upplýsa allt sem málið varðar, þá má ætla að það sama eigi við um öll tilfelli þar sem vitni voru yfirheyrð. 42 Sbr. Lovsamling for Island vI, bls. 236. 43 Sbr. Lbs.-Hbs. Helga Jóna eiríksdóttir, embættisfærsla sýslumanna, bls. 143– 149. 44 Sbr. Laura Gowing, Domestic Dangers, bls. 44. 45 Sbr. Adam Fox, „oral and Literate Culture in early Modern england. Case Studies from Legal Records“, Fact, Fiction and Forensic Evidence. The Potential of Judicial Sources for Historical Research in the Early Modern Period. Ritstj. Sølvi Sogner (oslo: University of oslo 1997), bls. 38–39, og Laura Gowing, Domestic Dangers, bls. 46–47.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203

x

Saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.