Saga - 2015, Síða 179

ára gamla án vitundar föðurins. við tók áralangt samband hennar við
íslenskan mann, Þórð Albertsson, sem einkum starfaði við fiskútflutning á
vegum SÍF erlendis, og saman bjuggu þau í nokkrum löndum evrópu og
Bandaríkjunum. Líferni Stellu og Þórðar var skrautlegt og einkenndist af
glamúr og skemmtanahaldi. Þau höfðu lítinn tíma fyrir barnauppeldi enda
fór það svo að kanda var oft og iðulega í umsjá fóstra eða komið fyrir hjá
vinum og ættmennum og jafnvel vandalausum um lengri eða skemmri
tíma. Um raunverulega föðurfjölskyldu sína vissi kanda ekkert því móðir
hennar hélt því lengi leyndu fyrir henni eins og öðrum óþægilegum fjöl-
skylduleyndarmálum, t.d. örlögum ömmu hennar og nöfnu, katrínar
Thorsteinsson.
Saga köndu er frásögn af barni alkóhólista sem elst upp við ótrúlega
ónærgætni og afskiptaleysi fullorðna fólksins. kanda vissi í raun aldrei hvað
morgundagurinn bæri í skauti sér. Fyrirvaralaust var hún hrifin úr
aðstæðum án nokkurra skýringa og einsemd hennar var átakanleg. Með
móður sinni þvældist hún á milli heima allsnægta og örbirgðar og hvert sem
þær fóru var kanda ávallt „gestur og útlendingur“, líka á Íslandi. komin á
fullorðinsár fann kanda að Ísland væri hennar heimaland og þar festi hún
loks rætur.
kostir þessarar ævisögu eru tvímælalaust þeir hvað hún er skemmtileg
aflestrar, stundum fyndin eða spennandi, en einnig harmræn. Frásögnin er
skýr en jafnframt glettin og kærleiksrík og fjölmargar fjölskyldusagnir
skreyta textann. Þessi saga er ein af þeim sem lifa í huga lesandans eftir að
lestri lýkur. Hún á ekki aðeins erindi við konur heldur snertir hún á ýmsum
málefnum samtímans, t.d. veruleika barna sem eiga foreldra með fíkniefna-
vanda og afskiptaleysi fullorðinna gagnvart börnum í vanda.
Þegar tekist er á við ritun ævisögu er mikilvægt að höfundur geri sér
ljóst að slík vegferð byggist á rannsóknarvinnu sem krefst þess að hann velti
vandlega fyrir sér hvaða erindi verkið eigi við lesendur og hvernig efnistök-
um og heimildaöflun skuli háttað; einnig hver sé afstaða hans til heimilda
og tilgangur með útgáfu verksins. Höfundur ævisögunnar sem hér um
ræðir er reyndur fréttamaður og rithöfundur sem hefur áður skrifað
ævisögu og enn fremur nokkur rit tengd atvinnulífinu svo hér er enginn
nýgræðingur á ferð í þessum efnum . Ljóst er hins vegar að flestir fræði -
menn hefðu líklega unnið þetta verk með talsvert öðrum hætti en hér er
gert, t.d. með því að vinna betur úr ákveðnum efnisþáttum ævisögunnar og
spyrja gagnrýninna spurninga um efnið. Í því samhengi mætti nefna atriði
eins og sjálfsvíg kvenna og áfengisfíkn á ofanverðri 20. öld sem hefðu tryggt
ævisögunni breiðari skírskotun. Sömu sögu er að segja um heimilda vinn -
una. Höfundur er bersýnilega vel lesinn í mannkynssögunni og fléttar hana
inn í ævisöguna en sér þó iðulega ekki ástæðu til að vísa í heimildir hvað
það varðar (sjá t.d. á bls. 33, 43, 49, 55, 64–66, 154 og 161). Þá má einnig gera
ráð fyrir að fræðimaður hefði gert sér meiri mat úr þeim ritum sem þegar
ritdómar 177