Saga - 2017, Blaðsíða 51

því að senda fjöldann allan af fjölskyldum frá Íslandi hafi nýlendu -
stefna í merkantílískum tilgangi náð yfirhöndinni.18 Danakonungur
skipaði í því skyni sérstaka nefnd í janúar árið 1729, Grænlands -
nefndina. Fulltrúar nefndarinnar rituðu Fuhrmann amtmanni bréf
þess efnis í maí árið 1729 og fékk stiftamtmaður afrit af því bréfi.19
Christian Gyldencrone var stiftamtmaður á Íslandi um það leyti en
gegndi því embætti aðeins í skamman tíma eða til ársins 1730, er
hann var gerður að stiftamtmanni í Viborg í Danmörku. Gylden -
crone kom aldrei til Íslands en hafði sér til fulltingis Niels Fuhrmann
amtmann, sem búsettur var á Íslandi. Það var Fuhrmann sem hafði
forgöngu um að finna grænlenska landnema á Íslandi.20
Í bréfi Grænlandsnefndarinnar til amtmanns kemur fram að
ráðagerðir voru uppi um að senda fólk til Grænlands til að setjast
þar að og var talið heppilegast að fólkið kæmi frá Íslandi. Óskað var
eftir 40−50 íslenskum fjölskyldum sem vildu góðfúslega flytjast til
Grænlands. Taldi nefndin að auðvelt gæti reynst að hvetja fátæka
bændur og húsmenn til slíkrar farar vegna þess að í staðinn fengju
þeir nauðsynlegan bústofn ásamt íslensku fæði. Einnig bauðst
nefndin til þess að útvega byggingarefni svo hægt væri að byggja
sams konar híbýli og tíðkuðust á Íslandi og báta sem hentuðu til
veiða. Á einu til tveimur árum var gert ráð fyrir að bústofninn yrði
farinn að fjölga sér og hinir nýfluttu Íslendingar farnir að venjast
veiðum á Grænlandi. Grænlandsnefndin óskaði eftir skýrslu um
framgang málsins frá Fuhrmann sama ár.21
Í kjölfarið upphófust miklar bréfaskriftir um málið. Til þess að
leggja áherslu á mikilvægi þess sendi nefndin stiftamtmanni afrit af
bréfi sínu til amtmanns og gerði hann þannig ábyrgan fyrir því að
amtmaður leysti úr þessari framkvæmd fljótt og vel. Í kjölfarið sendi
Gyldencrone bréf til Fuhrmanns sama dag, þann 28. maí 1729.22 Mikið
kapp var lagt á að flýta málum og áhersla lögð á að amt maður næði
að kynna fyrirætlanir konungs á Alþingi sumarið 1729. Fuhrmann var
manntalið 1729 og fyrirætlanir … 49
18 Sama heimild, bls. 167–202.
19 ÞÍ. (Þjóðskjalasafn Íslands). Amt. II. 17 — Bréf stiftamtmanns til amtmanns
1720–1730, 28.5.1729.
20 Páll Eggert Ólason og Þorkell Jóhannesson, Saga Íslendinga 6. Tímabilið 1701–
1770 (Reykjavík: Menntamálaráð, Þjóðvinafélag 1943), bls. 139.
21 ÞÍ. Stiftamt. III nr. 69 — Bréf amtmanns til stiftamtmanns 1704–1769, 13.8.1729;
ÞÍ. Stiftamt. I nr. 8 — Bréfabækur stiftamtmanna 1720–1803, 31.5.1729.
22 ÞÍ. Amt. II. 17 — Bréf stiftamtmanns til amtmanns 1720–1730, 28.5.1729.
Saga vor 2017.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 18.5.2017 11:01 Page 49