Strandapósturinn - 01.06.2021, Page 89

88
til Reykjavíkur. Að fósturföður sínum látnum 1936 , tók Þorkell við búi
á Óspakseyri og gerðist útibússtjóri Kaupfélags Hrútfirðinga þar eins og
síðar verður gerð grein fyrir.
Kaupfélag Hrútfirðinga18 á Borðeyri setti upp útibú á Óspakseyri 1929
og byggði þar lítið verslunarhús ásamt aðstöðu til slátrunar. Magnús Krist-
jánsson frá Þambárvöllum var útibússtjóri félagsins til ársins 1936, en
það ár hætti verslun Sigurgeirs Ásgeirssonar. Kaupfélag Hrútfirðinga tók
verslunarhús Sigurgeirs á leigu og réð Þorkel Guðmundsson útibússtjóra,
en Magnús sá áfram um bókhaldið.19
Hér er rétt að staldra aðeins við, því árið 1936 er tímamótaár í versl-
unarsögu Óspakseyrar þegar Þorkell Guðmundsson tók við útibússtjóra-
starfi á vegum Kaupfélags Hrútfirðinga.
Þorkell var enginn nýgræðingur varðandi verslunarrekstur. Hann kom
sem fósturbarn til þeirra hjóna Sigurgeirs og Jensínu árið 1918, þá 13
ára gamall eins og áður sagði. Hann ólst upp hjá þeim og starfaði jöfnum
höndum við búskap og verslunarrekstur fósturföður síns og kynntist því
vel hversu miklu skipti að íbúarnir hefðu góðan aðgang að verslun, bæði
til að afla sér aðfanga og ekki síður varðandi verslun og afsetningu eigin
afurða, slátrun og allt annað sem að því laut. Bitrufjörður var á þessum
tíma ekki enn kominn í vegasamband við nágrannasveitarfélögin og vöru-
flutningar og helstu aðdrættir bundnir við skipakomur strandferða skip-
anna til Óspakseyrar.
18 https://is.wikipedia.org/wiki/Notandi:Gidmundurhilmar/sandkassi;
Strandir 2 1985; bls, 227
Borðeyri var löggiltur verslunarstaður 1846, en rætur Kaupfélags Hrútfirðinga (K.H.) teygja
sig allt til ársins 1870 þegar bændur úr fimm til sex nærliggjandi sýslum stofna Félagsverslun
við Húnaflóa, stundum kölluð Borðeyrarverslunin. Þessi félagsstofnun var önnur mesta tilraun
til stofnunar innlendrar félagsverslunar á eftir Gránufélaginu. Rekstur félagsins gekk ekki sem
best, enda harðindaár og erfiðleikar í búskap viðvarandi þannig að félagið liðaðist í tvennt
1875. Upp úr því voru stofnuð tvö félög Grafarósfélagið, kennt við Grafarós í Skagafirði og
Borðeyrarfélagið. Borðeyrarfélagið lifði í tvö ár til 1877 að það lagði niður starfsemi sína. Þá
hefst tímabil kaupmannaverslunar á Borðeyri, sem stendur óslitið til 1930 þegar K.H. kaupir
allar eigur Riisverslunarinnar. Það fór þó aldrei svo að kaupmenn fengju ekki samkeppni því
Verslunarfélag Dalamanna er stofnað 1886, undir forystu Torfa Bjarnasonar frá Ólafs-
dal. Verslunarfélag Dalamanna var pöntunarfélag, sem þjónaði meðal annars sunnanverðri
Strandasýslu 1877–1899. Kaupfélag Hrútfirðinga stofnað 16. maí 1899 og tekur strax
til starfa. Á stofnfundinn var mættur fulltrúi nokkurra bænda úr Bitru, sem þá þegar höfðu
pantað vörur í gegnum félagið, þannig komast strax frá byrjun tengsl milli K.H. og Bitrunga
þótt það drægist til 1929 að kaupfélagið setti á fót útibú á Óspakseyri.
19 Strandir 2 1985; bls.. 264–265.