Andvari - 01.01.2017, Blaðsíða 146

ANDVARI MEÐ STJÖRNUR Í AUGUNUM 145
16 Þórbergur Þórðarson. Ofvitinn, síðara bindi. Reykjavík: Bókaútgáfa Heimskringlu, 1941,
bls. 76. Þarna er átt við árlega sýndarhliðrun Hamal sem orsakast af eiginhreyfingu
stjörnunnar gegnum geiminn. Hliðrunina segir hann 17,5 bogasekúndur en hún er
þúsundfalt minni. Vafalítið hafði Þórbergur hliðsjón af bestu heimildum þess tíma,
hvað varðar töluna, en hefur engu að síður misskilið hana því eiginhreyfingin mælist í
millibogasek. Nýlegar gervitunglamælingar sýna að árleg hliðrun Hamal er 0,0161 boga-
sekúnda.
17 Þórbergur Þórðarson. Ofvitinn, fyrra bindi. Reykjavík: Bókaútgáfa Heimskringlu, 1940,
bls. 83.
18 Hér og í framhaldinu er byggt á rannsókn Snævars Guðmundssonar á áhrifum raflýsingar
á lofthjúpinn ofan höfuðborgarsvæðisins, það er hversu mikil ljósmengunin er, sem hann
kynnti í BS ritgerð sinni við Háskóla Íslands árið 2011: Myrkurkort af höfuðborgar­
svæðinu. Kortlagning ljósmengunar yfir Reykjavík og nágrenni, aðgengileg á http://hdl.
handle.net/1946/8485. Einnig á skýrslu sem Snævarr Guðmundsson vann, ásamt fleirum,
að frumkvæði Marðar Árnasonar, þingmanns, fyrir Umhverfis- og auðlindaráðuneytið
árið 2013 (sjá ngr. 19).
19 Mörður Árnason, Snævarr Guðmundsson, Andrés Ingi Jónsson, Hermann Sveinbjörnsson,
Inga Sigrún Atladóttir, Íris Bjargmundsdóttir. Myrkurgæði á Íslandi – Greinargerð
starfshóps um myrkurgæði og ljósmengun ásamt tillögum um úrbætur og frekari athug­
un. Umhverfis- og auðlindaráðuneytið. Vefslóð: https://www.umhverfisraduneyti.is/
media/PDF_skrar/Myrkur-3-10.pdf
20 Þorsteinn Sæmundsson og Gunnlaugur Björnsson. „Birtuflokkun stjarna.“ Almanak
Háskóla Íslands. Reykjavík: Háskóli Íslands, 2017.
21 Samkvæmt Árbók Reykjavíkurborgar voru íbúar höfuðborgarsvæðisins 213.619 árið
2016. Vefslóð: http://pxweb.reykjavik.is/dialog/Saveshow.asp (skoðað 15. júní 2017).
22 Ofvitinn, síðara bindi, bls. 76.
23 Sama heimild, síðara bindi, bls. 77-78.
24 Sama heimild, síðara bindi, bls. 86.
25 Sama heimild, síðara bindi, bls. 86.
26 Sama heimild, síðara bindi, bls. 86-87.
27 Allen, R. H. Star Names, their lore and meaning. Dover Publications. New York, 1963.
28 Ofvitinn, síðara bindi, bls. 90.
29 Sama heimild, síðara bindi, bls. 87.
30 Johnston, W.R. „List of Nearby Stars: To 21 light years“, 2015. Vefslóð: http://www.
johnstonsarchive.net/astro/nearstar.html (skoðað 29. júní 2017).
31 Ofvitinn, síðara bindi, bls. 87.
32 Sama heimild, síðara bindi, bls. 88.
33 Sama heimild, síðara bindi, bls. 88.
34 Sama heimild, síðara bindi, bls. 89.
35 Halldór Laxness. „Á afmælisdag Þórbergs.“ Þjóðviljinn, 12. mars 1949, bls. 5.
36 Þórbergur Þórðarson. „Endurfæðingakróníkan,“ í Stefán Einarsson. Þórbergur Þórðarson,
fræðimaður – spámaður – skáld, fimmtugur. Reykjavík: Bókaútgáfa Heimskringlu, 1939,
bls. 8.
37 Um lífræna heildarhyggju í skrifum Þórbergs má lesa í Soffía Auður Birgisdóttir. Ég
skapa – þess vegna er ég. Um skrif Þórbergs Þórðarsonar. Reykjavík: Opna, bls. 107-
142. Um alveldissál Einars Benediktssonar, sjá t.a.m. Kristján Karlsson. „Inngangur“ að
Einar Benediktsson. Ljóðasafn I. Hafnarfjörður: Skuggsjá, bls. 11-34. Inngang Kristjáns
er einnig að finna í riti hans Hús sem hreyfist. Sjö ljóðskáld. Reykjavík: Almenna bóka-
félagið, 1986.