Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Blaðsíða 66

VAKA 2. árg. . Júlí-sept. 1939
Thorsten F.klund:
Frá Leiiln til Gandhi
Ofbeldið, eða hótun um ofbeldi, verður
æ meira ráðandi í samlífi stétta og
þjóða. Hinn siðlausi kraftur, sem kæfir
alla sanngirni, og svífst einskis í bar-
áttu sinni, fer sífellt meiri sigurför.
Nokkur dæmi:
Milli 1880 og ’90 geisaði gífurleg
hungursneyð í Rússlandi. í hópi rót-
tækra og byltingasinnaðra manna var
um það rætt, hvað hægt væri að gera
til þess að draga úr neyðinni. Þá var
beðið um orðið af ungum stúdent, :;íð-
ar þekktum undir nafninu Lenin. Hin-
um til undrunar og ótta hélt hann því
fram, að hjálparviðleitni ætti aðeins að
vera verk yfirvaldanna; já, hjálpar-
starf frá þeirra eigin hálfu þýddi fylgi
við zarveldið, væri einskisvert, skaðlegt
— afbrot. Hungrið myndi stuðla að því
að steypa stjórnarfyrirkomulaginu.
Lenin hafði þegar sem ungur náms-
maður orðið hrifinn af hugsjón þjóð-
félagsbyltingarinnar. Eldri bróðir hans,
Alexander, hafði verið tekinn af lífi árið
1887 sem þátttakandi í samsæri gegn
zarnum. Systir þeirra hefir sagt frá því,
hvernig hinum þá 17 ára gamla Lenin
hafi orðið við tilkynninguna um þetta;
hún segir sig aldrei geta gleymt and-
litssvip hans, hörðum, samanbitnum og
orðnum hans: „Nei, nei, þessa leið skul-
um við ekki ganga, hún er ekki sú rétta.“
Hina einstöku ofbeldisglæpi skoðaði
hann meiningarlausa, heimskulega,
lubbamennskulega — hann fyrirleit þá.
Það þýddi þó ekki að hann afneitaði
ofbeldinu sem slíku. En aðeins hið sam-
einaða ofbeldi, hin skipulagða kollvörp-
un, gæti leitt til frelsunar.
Maxim Gorki, skáldið, ávítaði Lenin
einu sinni fyrir, að hann skorti hugsun
og skilning fyrir andlegum verðmætum,
224
að hann væri of ógætinn, óbilgjarn í
vali sínu á aðferðum, að hann sækti
mál sín með óþörfum og óréttvísum
blóðsúthellingum. Lenin svaraði: „Ég
þekki ekkert fegurra en „Appassionata"
Beethovens, ég myndi geta heyrt hana
á hverjum degi, það er aðdáanleg, himn-
esk músik. í hvert skipti, er ég heyri
þessa tóna, hugsa ég um það með
stolti, og ef til vill barnslegri einfeldni,
hversu það er þó dásamlegt, sem mað-
urinn megnar að skapa. En ég get ekki,
ég má ekki hlusta oft á músik, hún fer
í taugarnar á mér. Ég mundi vilja segja
yndislega heimsku og strjúka höfuð þess-
ara manna, sem eru færir um að skapa
slíka fegurð mitt í saurugu helvíti. Ann-
ars er ekki slíkur tími í dag, að maður
geti í hljóðleik strokið höfuð mannanna.
í dag falla hendurnar niður til þess að
slá inn heilana, berja þá saman misk-
unarlaust, enda þótt baráttan gegn öll-
um yfirgangi sé vor hinzta hugsjón,
vort síðasta takmark. — Þetta er hel-
vítlega erfitt hlutverk.“
Lenin er fyrstur í röð þeirra, er hafa
mótað andlit vorra tíma, andlit, er
tæplega hefir orðið fegurra síðan á hans
dögum.
í „Mein Kampf“ hefir Hitler sagt frá
sínum „fornsögulegu" árum, þeim árum,
þegar hann ráfaði um og svalt og leið
illá á götunum í Miinchen og Wien.
Það hafði verið draumur hans að verða
listamaður. En árangurslaust hafði hann
reynt að fá inngöngu í listaháskólann.
Hann dregur nú fram lífið með því að
selja litlar vatnslitamyndir og landlags-
kort, sem hann hefir málað og teiknað
með eigin hendi. Þá kemur fregnin um
upphaf heimsstyrjaldarinnar. „Stríðinu
1914 var ekki þrengt upp á fjöldann.