Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Síða 71

2. árg. . Júlí-sept. 1939 V AK A
ekkert af þessu á sig fá. Hún
leitaðist við að festa athygli sína
við bækur og furðuleg svört tákn,
en það gekk illa. Hugurinn leitaði
heim. Hafði þess verið gætt, að
klæða börnin í hlýrri yfirhafnir,
nú þegar haustkuldarnir voru
gengnir í garð? Hún minntist
hinna ýmsu skyldustarfa á heim-
ili tengdaforeldra sinna. Tíminn
leið þá án þess að hún yrði hans
vör. Lexíurnar hafði hún ekki
lært á tilsettum tíma, kennslu-
konan varð óþolinmóð og sjálf
blygðaðist hún sín sáran.
Á kvöldin kinokaði hún sér við
að afklæðast og leggjast til svefns
í herbergi ásamt mörgum öðrum
ókunnum stúlkum. Og þegar hún
hafði hniprað sig saman í litla
járnrúminu leitaði hugurinn óaf-
látanlega heim til litla drengsins,
sem hún hafði haft í hvílu sinni
allt frá fæðingu hans. Þau þrjú
ár, sem hún átti framundan á
skólanum voru fyrir henni sem
sjálf eilífðin.
Þannig leið einn dagur eftir
annan. Hún átti erfitt með að
festa hugann við námsbækurnar.
Einu sinni varð hún þess á-
skynja að kennslukonurnar
ræddu um hana sjálfa. Önnur
kennslukonan sagði, án þess að
gruna, að nokkur væri í grennd:
„Hún getur ekkert lært. Það eru
ljótu vandræðin, þegar hún á
svona gáfaðan og hámenntaðan
eiginmann. Hún er ógreind að
eðlisfari og þetta er alveg til-
gangslaust basl.“ Hin svaraði —
og það var auðheyrt að hún hafði
samúð með konu Yuans — „Já,
það er víst tilgangslaust með
öllu.“
í sömu mund voru nemendurn-
ir kvaddir saman til þess að hlýða
á fyrirlestur hjá nafnkunnum
manni, sem ætlaði að tala um
byltinguna, „þrjár grundvallar-
reglur þjóðarinnar og breyttan
tíðaranda í einu og öllu.“ Konan
unga sat meðal hinna og hlýddi
á mál þessa lærða manns. Henni
var óvenju þungt innan brjósts
eftir að hafa orðið þess áskynja,
hvernig kennslukonurnar litu á
nám hennar. Hún litaðist um í
salnum. Allir hlýddu á fyrirles-
arann með mikilli athygli, eink-
um þó þær elztu, sem voru nokkru
eldri en hún var, þegar hún gift-
ist. Allar stóðu þær henni óend-
anlega langt framar. Meðan hún
virti þær fyrir sér varð henni allt
í einu ljóst, að slíkar hlutu þær
konur að vera, sem Yuan átti
við. Þær gátu lesið og skrifað
jafn hratt og karlmenn. Þær
skildu hvert orð, sem þessi lærði
maður sagði, enda þótt henni væri
hulinn leyndardómur, hvað orð
eins og „beztu-kjara-samningar“,
,,hagfræði“ og ýmis önnur orð og
orðasambönd fælu í sér. En hún
kom sér ekki að því að spyrja,
það var svo margt sem hún ekki
skildi.
Hún örvænti. Þetta var henni
um megn. Hún gat aldrei orðið
eins og hinar. Heimilinu gamla
gat hún stýrt og séð fyrir þörf-
um barnanna, en þetta var henni
um megn, og það þó að líf lægi
229