Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Page 79

2. árg. . Júlí-sept. 1939 V AK A
Af því að ég er ekki menntamaður og
þarafleiðandi þekki tiltölulega lítið það,
sem kallað er menntun, hefir mér oft í
hug komið, að gera þá fyrirspurn til
menntaða fólksins, er 1933 æskti eftir
afnámi bannlaganna og innflutningi
sterkra vína, hvort undirstaða þeirra
óska hafl verið sönn menntun. En svo
hefi ég ávallt horfið frá því ráði, því ég
þykist sjá, að gefið svar myndi kalla
fleiri spurningar fram, og skoðanamun-
ur verða, er valdið gæti deilum.
Um hitt vildi ég ræða — útrýmingu
tóbaks og áfengis. Vænti ég þess, að
Vökumenn og allir aðrir góðir íslend-
ingar, konur og karlar, er unna heiðri
og velferð þjóðarinnar, taki höndum
saman til þess að útrýma víninu og
tóbakinu úr landinu nú á næstunni.
Margir þeir, er utan við félagsskap
Vökumanna og góðtemplarareglunnar
standa, vaka og eru reiðubúnir til átaka,
þegar hafizt verður handa til land-
hreinsunar á áminnztum skaðsemdum.
Allir verða að láta sér skiljast það, að
verandi kynslóð á hverjum tíma, er
undirbúningsnefnd fyrir ókomnar kyn-
slóðir. Og slíkri nefnd ber að útrýma
öllu lágu og lélegu úr hugsanalífi sínu
og háttsemi. En gróðursetja og efla
fegrun og manndáð í heilsteyptum hugs-
unarhætti, sjálfri sér og hinum ókomnu
til betri lífsskilyrða, bjartari daga og
meiri göfgi.
Ármann Sigurðsson.
..Ilamiii"jiit i'én--
egar við sjáum trjálundinn hjá
Skriðu i Hörgárdal, trjágarðana á
Akureyri og fjölmörg önnur dæmi um
það, hvað einn maður, kannske ein fjöl-
skylda, getur áorkað til að prýða land-
ið sitt og gera vistlegra umhverfis heim-
ilin, vaknar ósjálfrátt spumingin: Hvers
vegna eru ekki gróðursettar trjáplöntur
við nálega öll íbúðarhús á íslandi? Er
það svo kostnaðarsamt, tímafrekt eða
vandasamt? Ekkert af þessu mun vera
rétta svarið. Líklega er orsökin mest og
bezt skortur á eðlilegu framtaki hjá
einstaklingunum. Flestir eru svo gerðir,
að þeim þykir skógargróður fallegur og
unaðslegt að hafast við undir lauf-
krónum hávaxinna trjáa. Allir vita að
skógargróður getur mætavel þrifizt hér
á landi. Það kostar hvorki mikinn tíma
né fjármuni að gróðursetja nokkrar
skógarplöntur umhverfis híbýli sín.
Þessvegna „ætla“ margir að gera þetta.
Viðkvæðið er oft: „Þetta er sjálfsagt,",
„þetta geri ég innan skamms." En fram-
takið vantar. Það er látið sitja við orð-
in ein og innantóm, dáðst að trjágarði
á öðru heimili, sótt um langan veg í
önnur héruð til þess að njóta þar einn-
ar dagstundar í laufguðum skógi og
varpað saknaðarandvörpum yfir því, að
svona „indæll blettur" skuli ekki vera
heima. En þetta er hverju heimili í lófa
lagið að veita sér, þótt í smærri mynd sé,
ef heimilisfólkinu gæti aðeins skilizt það,
að þótt trjálundur hjá bænum eða í-
búðarhúsinu sé ekki lífsnauðsyn, þá er
það þýðingarmikið atriði, sem ekki ætti
að láta undir höfuð leggjast að koma
1 kring.
Erlendis er til sá siður — ég held í
Sviss — að um leið og stofnað er til
hjónabands gróðursetja ungu hjónin
tvær trjáplöntur, er þau nefna siðan
hamingjutrén. Margir gróðursetja síðan
eitt tré, þegar barn fæðist í hjónaband-
inu. Mér virðist þetta góður siður og ég
vil beina því til ungra manna, karla
og kvenna, sem stofna til hjúskapar,
að taka hann upp. Hann er skemmti-
legur og gæti auk þess haft stórfellda
þýðingu fyrir skógargróður á íslandi, ef
hann yrði almennt upp tekinn.
Ekki óskyld þessu er nýjung, sem Her-
mann heitinn Jónasson frá Þingeyrum
vakti einu sinni máls á. Hún var sú, að
í minningu um látna menn, sem menn
vildu heiðra og minnast, skyldi gróður-
sett tré, er væri kennt við hinn látna.
Þetta mun hafa verið gert, þótt fágætt
sé.
Nýskeð hefir því verið beint til hins
opinbera, aö styrkt væri eða verðlaunuð
trjárækt umhverfis híbýli manna. Áreið-
anlega er margt styrkt af opinberu fé,
237