Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Síða 89

2. tbl. 97. árg. 2021 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 89
Tafla 5. Hindrandi og hvetjandi þættir úr eigindlegum niðurstöðum (n=87)*
Hindrandi þættir
Tími 1 Tími 2
Álagsþættir
Tímaskortur
Álag
Of margir sjúklingar
Mannekla
93
50
19
19
5
71
39
15
7
11
Vinnuumhverfi
Aðstöðuleysi
Fjölskylduhjúkrun á ekki við
Skortur á einbýli
41
22
6
7
20
12
7
1
Verklag og skipulag
Stuttar innlagnir
Vantar stefnumótun/skipulag á deild
Vani og venjur
Vantar tæknibúnað
Án fjölskyldu
Fjölskylduviðtöl ættu að vera í höndum
félagsráðgjafa
30
16
6
6
3
5
0
13
2
0
4
1
4
2
Hindranir ekki til staðar
Þekkingaskortur
11
10
3
2
Eykur gæði þjónustu
Betri samskipti og samvinna við aðstandendur
Markviss hjúkrun
Kynnast sjúklingi betur
Aukið öryggi sjúklings
Ánægðari sjúklingar og aðstandendur
Stuðningur
Betri útskrift
83
23
22
15
5
7
6
5
75
35
17
0
5
6
5
6
Skipulag og verklag
Tímasparnaður
Starfsánægja
Aukin starfsánægja
15
5
9
6
6
0
3
0
Jákvætt viðhorf
Fjölskylduhjúkrun er til staðar á deild
7
4
6
3
Hvetjandi þættir
*Þátttakendur gátu nefnt fleiri en eitt atriði undir hverjum yfirflokki
Óháð t-próf var notað til þess að bera saman hópa eftir
bakgrunnsbreytum þegar hóparnir voru tveir en þegar
hópar voru fleiri var notuð dreifigreining. Ekki var munur
á viðhorfum þegar þátttakendum var skipt eftir aldri eða
reynslu af veikindum í eigin fjölskyldu. Þátttakendur sem
höfðu lokið viðbótarnámi höfðu jákvæðara viðhorf í þættinum
Fjölskyldan sem byrði, jafnframt höfðu þeir jákvæðara viðhorf
í heildarlistanum á tíma 2 (p<0,05). Þátttakendur sem höfðu
lengri starfsreynslu, þ.e. meira en 15 ár höfðu jákvæðara
viðhorf en þátttakendur með minna en 5 ára starfsreynslu á
tíma 1 í þættinum Fjölskylda sem byrði (p<0,05).
Marktækur munur var á viðhorfi eftir því á hvaða deild
þátttakendur störfuðu í öllum þáttum nema Fjölskyldan sem
byrði á tíma 1 og tíma 2. Á tíma 1 var heldur ekki marktækur
munur á heildarlistanum. Hjá þátttakendum sem svöruðu að
það væri almenn stefna að hlúa að fjölskyldum á sinni deild
var viðhorf marktækt jákvæðara en hjá þeim sem svöruðu nei
eða veit ekki í heildarlistanum og svo í öllum þáttum nema
Fjölskyldan sem þátttakandi (p<0,05). Ekki var hægt að bera
saman hópana á tíma 2 þar sem fáir þátttakendur svöruðu nei
(n=1) eða veit ekki (n=3).
Viðhorf þátttakenda breyttust ekki eftir að hafa farið á
námskeið, hvorki fyrir innleiðingu né eftir að þátttakendur
höfðu fengið námskeið í tengslum við innleiðingu á fjölskyldu-
hjúkrun.
Eigindlegar niðurstöður
Niðurstöður eigindlega hlutans byggjast á svörum 87 þátt-
takenda sem svöruðu í báðum fyrirlögnum. Þátttakendur í
eigindlega hlutanum störfuðu á öllum deildum SAk, óháð því
hvort innleiða ætti fjölskylduhjúkrun á viðkomandi deild eða
ekki. Þátttaka var meiri á þeim deildum þar sem innleiðing
fjölskylduhjúkrunar fór fram.
Eigindleg innihaldsgreining skiptist í eftirfarandi þrjá
þætti: hindrandi þætti, hvetjandi þætti og ávinning og
fjölskylduhjúkrun í síðustu viku.
Hindrandi þættir
Í fyrstu spurningunni var spurt um eftirfarandi:
Hvað telur þú vera helstu hindranir í starfsumhverfi
þínu til að geta gert fjölskyldumat (assessment) og veitt
fjölskylduhjúkrun á þinni deild?
Helstu hindranir í starfi þátttakenda við að veita
fjölskylduhjúkrun voru álagsþættir. Voru það helst
tímaskortur, álag á deild, of margir sjúklingar og skortur á
mannafla. Auk þess komu fram viðhorf um vinnuaðstöðu,
þar sem m.a. kom fram aðstöðuleysi og að fjölskylduhjúkrun
ætti ekki við á þeirra deild. Á tíma 1 þótti stuttur dvalartími
sjúklinga vera hindrun og að það vantaði stefnumótun/
skipulag á deild, á tíma 2 komu þessi viðhorf ekki fram, sjá
töflu 5.
Hvetjandi þættir og ávinningur
Í annarri spurningu var spurt um eftirfarandi:
Hvað telur þú hins vegar vera helsta ávinning og hvata
í starfsumhverfi þínu til að geta gert fjölskyldumat
(assessment) og veitt fjölskylduhjúkrun á þinni deild?
Þátttakendur töldu helsta ávinning af fjölskylduhjúkrun vera
aukin gæði í sjúkrahúsþjónustu. Í fyrri fyrirlögn var mesti
hvatinn að kynnast sjúklingi betur, auk þess sem hjúkrun
yrði markvissari og heildrænni. Í seinni fyrirlögn töldu
hjúkrunarfræðingar að betri samskipti og samvinna væri helsti
ávinningur, sjá töflu 5.
Fjölskylduhjúkrun í síðustu viku
Í þriðju spurningu var spurt um eftirfarandi:
Getur þú lýst því hvernig þú hefur unnið með fjölskyldum á
þinni deild í síðustu viku? Komdu með vangaveltur þínar í
því sambandi.
Stuðst var við Calgary meðferðarlíkanið í greiningu og gögnin
voru flokkuð eftir þremur virknisviðum fjölskylduhjúkrunar
skv. líkaninu, sjá mynd 1. Virknisviðin eru vitsmuna-,
tilfinninga- og atferlislegir þættir. Á bæði tíma 1 og
tíma 2 voru hjúkrunarfræðingar aðallega að vinna með
vitsmunalega þætti fjölskyldunnar, sem skarast síðan við
aðra þætti fjölskylduvirkninnar. Í vitsmunalegum þáttum voru
aðallega samskipti sem fólu í sér að veita aðstandendum og
sjúklingum upplýsingar og fræðslu. Einnig að fá upplýsingar
frá aðstandendum í samráði við sjúkling. Samvinna við
aðstandendur fólst aðallega í því að þeir fengu leiðbeiningar
Ritrýnd grein | Scientific paper