Úrval - 01.10.1952, Blaðsíða 24

22
ÚRVAL
togum, kóngulóinn veltur mátt-
laus á hrygginn. Fæturnir hætta
að hreyfast og hjartað hættir
að slá. Hún er þó ekki dauð,
sem sjá má af því, að ef hún
er tekin frá vespunni er hægt
að vekja hana til nokkurs lífs
með því að geyma hana í röku
hylki í nokkra mánuði.
Þegar vespan hefur lamað
tarantúluna þrífur hún sig með
því að rnjaka sér eftir jörðinni
og nudda saman fótunum. Hún
sýgur blóðdropann sem vætlað
hefur úr sárinu í „nára“ kóngu-
lóarinnar, bítur svo í fót hennar
og dregur hana niður í holuna.
Þar er hún í margar mínútur,
stundum marga klukkutíma, en
hvað hún er að gera þarna niðri
í myrkrinu veit enginn. Loks
verpir hún egginu og festir það
utan á kvið kóngulóarinnar með
límkenndum safa sem hún gef-
ur frá sér. Því næst fer hún upp
úr gröfinni, fyllir hana af mold
sem hún ber korn fyrir korn í
bitkrókunum og sléttar síðan
yfir með fótunum. Að síðustu
flýgur hún burt eftir að hafa
tryggt með þessu framtíð af-
kvæmis síns.
I öllum þessum gráa leik er
hegðun vespunnar að eðli til
mjög frábrugðin hegðun taran-
túlunnar. Vespan hagar sér eins
og skynsemigætt dýr. Með því
er ekki sagt að eðlishvatir eigi
ekki sinn þátt í hegðun hennar,
eða að hún hugsi og álykti eftir
því sem tilefni gefst til. En
viðbrögð hennar eru eins og
bezt á við hverju sinni; þau eru
ekki vélræn, heldur breytast
eftir aðstæðum. Við vitum ekki
með vissu hvemig hún þekkir
tarantúluna — sennilega með
einhverskonar þefskyni — en
hún fullvissar sig um að hún
sé sú rétta, og hún ræðst aldrei
á ranga tegund.
Hegðun tarantúlunnar er aft-
ur á móti öll út í bláinn. Ber-
sýnilega er henni engin nautn
í þukli vespunnar, því að hún
reynir að þoka sér undan. Ekki
er vespan heldur að líkja eftir
kynatlotmn, því að bæði karl-
og kventarantúlur haga sér eins
gagnvart henni. Ekki er taran-
túlan heldur deyfð með ein-
hverjum lyktarlausum vökva úr
vespunni, sem sjá má af því að
ef blásið er á hana tekur hún
undir sig stökk. Hvað er það
þá sem veldur því að tarantúl-
an hagar sér svona heimsku-
lega?
Menn kunna enga ljósa og
einfalda skýringu á því. Ef til
vill þrýstir vespan á bol hennar,
líkt og við gerðum með blýant-
inum, til þess að draga athygli
hennar frá snertingu þreifiang-
anna, að minnsta kosti hagar
tarantúlan sér eins og þegar við
snertum hana með blýantinum.
En skýringin getur líka verið
miklu flóknari. Það er ekki í
eðli tarantúlunnar að eiga
frumkvæði að árás; flestar teg-
undir þeirra berjast aðeins í
nauðvöm. Það virðist ríkt í
jmppq ^snpaoj gn jnuuoq ngo