Úrval - 01.10.1952, Blaðsíða 86

84
tJRVAL.
um við að gefa frí þann dag
eins og ríkisskólamir ? Málið
er lagt fyrir skólafund og meiri-
hlutinn samþykkir að unnið
skuli eins og venjulega.
Lög sem snerta öryggismálin
eru samþykkt á skólafundum:
enginn má synda í sjónum nema
einhver fullorðinn sé nærstadd-
ur; að klifra upp á þök er lífs-
hættulegt og því bannað, en
enginn einstaklingur og ekkert
samfélag hefur leyfi til að
banna börnum að klifra í trjám.
Skólafundirnir vaka yfir frels-
inu, sem er í því fólgið að hver
má gera það sem hann vill, ef
það heftir ekki frelsi annarra.
Því var það að þegar Willie fékk
sér trompet og byrjaði að æfa
sig, samþykkti skólafundur að
hann mætti ekki æfa sig þegar
aðrir vildu lesa eða sofa, og
hann hlýddi auðvitað samþykkt-
inni. Ekki má rugla saman frelsi
og sjálfræði, sem er í því fólgið
að einstaklingurinn gerir það
sem honum sýnist án tillits til
annarra. Sjálfsstjórn okkar hef-
ur engin afskipti af einkalífi
nemendanna. Einu sinni fyrir
mörgum árum höfðum við f jór-
tán ára telpu sem hafði verið
rekin úr klausturskóla. Hún
hafði megna óbeit á öllu námi
og kennurum og sat dögum og
vikum saman við grammófóninn
sinn og lék jassplötur. Aldrei
kom til mála að skólafundur
hvetti hana til að hætta því og
sækja i staðinn kennslustundir,
enda eru nemendurnir algerlega
frjálsir að því að sækja kennslu,
og enginn skiptir sér af þv£
hvort þeir gera það eða ekki.
Og þó er prófárangurinn hjá
okkur ágætur.
Það er ekki réttnefni að kalla
Sumarhól skóla, hann er sam-
félag ungra og gamalla, sem
lifa saman átta mánuði af árinu.
Þessvegna er naurnast hægt að
líkja honum við skóla með lestr-
arskyldu, þar sem börnin sitja
á skólabekkjum, alltof mörg í
deild, 'í skólahúsum sem líkjast
herskálum. Ég held að skandi-
navísku Iöndunum skjátlist í
ofmati sínu á lexíulestri og
prófum. Sú almenna skoðun
meðal ykkar, að góður prófár-
angur beri vott um dugnað, veld-
ur mörgu barninu og unglingn-
um erfiðleikum og áhyggjum.
Þau börn sem gædd eru sköp-
unargáfu og frumleik hljóta
að standa höllum fæti gagn-
vart páfagaukunum sem með
utanbókarlærdómi geta skilað
prófverkefnum sínum sómasam-
lega. Ég gæti nefnt nokkra
menn, sem aldrei myndu hafa
staðið sig á prófum, þar á meðal
Charlie Chaplin, Picasso og
Shakespeare, sem var „lélegur
í latínu og enn lélegri í grísku“.
Það sem við köllum menntun
er að mestu bókleg þekking.
Vitsmunalífið er þjálfað, en til-
finningalífið er vanrækt, og
börnin koma úr skólanum með
óþroskað tilfinningalíf og leita
því svo fullnægingar í lélegum
kvikmyndum, glæpasögum og