Gátt - 2014, Qupperneq 60

60
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
g á t t – á r s r i t – 2 0 1 4
ALBErt EiNArssoN
e F L I N G G R U N N L e I K N I Í N o R e G I
Tom Sigurd Sørhus er deildarstjóri hjá Landsskrifstofu um færniþróun í Noregi, Vox (nasjon-
alt fagorgan for kompetansepolitikk). Hann leiðir þar deild sem sér um úthlutun styrkja og
stuðnings til margvíslegra verkefna. Þar á meðal eru styrkir til námsflokka og netskóla en
einnig til verkefna á sviði grunnleikni, svo sem verkefnisáætlunar um grunnleikni í atvinnu-
lífinu, BKA (á norsku Basiskompetanse i arbeidslivet). Hér á eftir fer viðtal sem Albert Ein-
arsson tók við Tom Sigurd um tilkomu, þróun og stöðu BKA í Noregi.
BKA hefur vakið athygli víða, bæði á Norðurlöndunum og suður í Evrópu. Undanfarna
áratugi hefur verið viðvarandi skortur á vinnuafli í Noregi og á sama tíma eru gerðar
auknar kröfur til færni starsfólks á flestum sviðum. Samtök á vinnumarkaði, svo sem norska
Alþýðusambandið, hafa um árabil lagt mikla áherslu á að það að efla færni, einkum grunn-
leikni, gera fólki mögulegt að halda áfram í starfi í stað þess að verða að hætta. Störfum
sem gera litlar sem engar færnikröfur fækkar stöðugt þannig að það eru fáir aðrir kostir en
langtíma atvinnuleysi eða félagsleg úrræði.
Albert Einarsson
Hver var ástæðan til þess að bKA var sett á
laggirnar?
Í Noregi hefur lengi verið unnið að stefnumörkun og
aðgerðum til að auka hæfni fullorðinna og um skeið hefur
áherslan beinst sérstaklega að því að auka hæfni í atvinnu-
lífinu. Það að veita fleiri fullorðnum tækifæri til að bæta
grunnleikni sína hefur verið mikilvægt markmið. Skortur
á grunnleikni stendur oft í vegi fyrir þróun og umbótum í
norskum fyrirtækjum. Rannsóknir sýna að um 400.000 full-
orðna einstaklinga í Noregi skortir grunnleikni í lestri, skrift
og reikningi. Margir telja að skortur á grunnleikni sé mikil-
væg ástæða þess að fólk hrekst úr starfi. Með því að veita
fólki tækifæri til að bæta sig og geta þar með betur tekist
á við vinnudaginn, er mikilvægt verkefni. Þetta sáu yfirvöld
og mátu sem svo að rétt væri að grípa til aðgerða. Verk-
efnaáætlun um grunnleikni í atvinnulífinu – BKA – var því
sett á laggirnar árið 2006 og var fyrsta fjárveitingin um 466
milljónir íslenskra króna.1 Strax fyrsta árið sóttu 167 fyrirtæki
um styrk og 65 þeirra fengu samþykktan námskeiðsstuðning.
1 Í þýðingu greinarinnar hafa norskar krónur alls staðar verið umreiknaðar
í íslenskar. Gengið sem notast var við er að finna á vef Framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins, sótt 22.10.2014 af http://ec.europa.eu/
budget/contracts_grants/info_contracts/inforeuro/inforeuro_en.cfm
Hvernig hefur þróunin verið síðan?
Við vorum mjög ánægð með að svo mörg fyrirtæki skyldu
sækja um, en heildarupphæðin sem sótt var um var margföld
sú upphæð sem við höfðum til umráða. En við fengum grun
okkar staðfestan um að þörfin fyrir BKA væri mikil.
Fyrstu árin tókst okkur ekki að sinna öllum og urðum að
hafna mörgum góðum umsóknum. Yfirvöld hafa hins vegar
aukið fjárveitingar til BKA svo að undanfarin ár hafa nær
allar þær umsóknir sem metnar eru hæfar fengið úthlutun.
Meðalfjárhæðir sem veitt er til verkefna hafa breyst nokkuð
milli ára, frá því að vera ríflega 4 miljónir íslenskar krónur
fyrsta árið í rúmlega 5,6 milljónir næstu árin og í tæplega 7,3
milljónir árið 2010. Frá upphafi hafa rúmlega 2.100 verkefni
fengið stuðning frá BKA.
Hafa orðið miklar breytingar á bKA frá
upphafi verkefnisins?
Vissulega hafa orðið ýmsar breytingar, bæði hvað varðar
samsetningu þátttakendahópa og á námsefni námskeiða.
Einnig hefur talsverð þróun átt sér stað hjá okkur í Vox
og okkur gengur betur að gera verkefnin markvissari og
ná þannig meiri skilvirkni. Samtímis höfum við einfaldað
umsóknarferlið. Verkefnaáætlun eins og BKA má aldrei
staðna, heldur verður hún að vera í stöðugri þróun. Við