Úrval - 01.05.1965, Qupperneq 6

4
ÚRVAL
— að minnsta kosti við rannsóknar.
skilyrði. En þótt undarlegt megi
virðast, taki maðurinn aftur upp
sína fyrri venju um svefntíma jafn-
skjótt og tilraununum sé lokið.
Tilraunir hafa verið gerðar með
að skipta svefntímanum í tvennt
á hverjum sólarhring — til dæmis
fró 4 til 8 að morgni, og svo aftur
eina eða tvær klukkustundir seinni
hluta dagsins. Nokkrum, sem fylgdu
þessari reglu, fannst þeir vera jafn
glaðvakandi og engu þreyttari en
þó þeir hefðu sofið 8 klukkustundir
í einni lotu.
Stungið hefur verið upp á regl-
um um stuttar svefnlotur á þeirri
forsendu, að svefninn sé dýpstur
fyrstu ldukkustundirnar. Hins veg-
ar hefur dr. Kamiya bent á, að ekki
sé alveg víst að dýpsti svefninn
veiti bezta hvíld.
Nú erú til vélar, sem framleiða
svefn — eða minnsta kosti með-
vitundarleysi, sem líkist svefni -—
bæði hjá dýrum og mönnum. Að-
ferðin er aðallega fólgin í heila-
ertingu með ofurveikum, síendur-
teknum rafbylgjum. Til dæmis má
koma hundi í svefn á nokkrum
sekúndum með þessari aðferð. En
jafnskjótt og lokað er fyrir raf-
strauminn er hundurinn glaðvakn-
aður aftur.
„Hvort þetta er reglulegur svefn
eða ekki er óleyst spurning,“ seg-
ir dr. Kamiya. „Ég tel víst, að enn
þurfi að framkvæma miklar rann-
sóknir, áður en vér getum gengið
úr skugga um, hvort þessi aðferð
veitir eðlilegan svefn, eða hvort
fullnægja megi svefnþörf vorri á
þennan hátt. En ekki vildi ég full-
yrða, að óhugsandi væri, að raf-
bylgjur eða lyf gætu fullnægt svefn-
þörfinni.“
Einn þáttur i rannsóknum dr.
Kamiyas lýtur að þvi að komast
að raun um, að hve miklu leyti
sofandi maður heyrir og bregzt
við hljóðum. Til þess að rannsaka
þessa spurningu hefur hann og sam-
verkamenn hans fundið upp mjög
snjalla tilraun. Ofurlítill rofi er
festur við fingurinn á einhverjum
sjálfboðaiiða, sem er kallaður
„Jim“. Þegar Jim er sofnaður i
rannsóknarstofunni, er segulband
sett af stað, sem á er tekin þessi
skipun: „Hæ, Jim, þrýstu á rof-
ann!“ Þessi skipun er endurtekin
á svo sem 8 sekúndna fresti, alltaf
ofurlítið sterkari í hvert sinn, þang-
að til „Jim“ að lokum þrýstir á
rofann.
„Við höfum þegar komizt að
ýmsum furðulegum niðurstöðum,"
segir dr. Kamiya. „Menn geta verið
sofandi í allri venjulegri merk-
ingu orðsins, og samt haft þvi nær
eins næma heyrn og þeir væru
glaðvakandi.
„Slilc einföld tilraun eins og þessi
leiðir ennfremur í ljós mörg þýð-
ingarmikil tilbrigði, sem hjálpa til
að skera úr um, hvað svefninn er
í raun og veru. Til dæmis, eftir að
hafa 3—4 nætur í röð aðeins end-
urtekið skipunina að þrýsta á rof-
ann, höfum vér náð vissu lokamarki
hjá sumum tilraunamönnum vor-
um. Þeir hætta alveg að gefa skip-
uninni nokkurn gaum. Þannig
virðist sumt fólk geta útilokað
truflanir á svefni sínum, nákvæm-
lega eins og New Yorkbúinn heyr-