Úrval - 01.05.1965, Síða 55

ERT ÞÚ VINNUÞR/ELL?
53
Margir telja nú, að aukastarfið,
eða aukatekjurnar fyrir eftirvinnu,
séu nauðsynlegar til þess að full-
nægja þörfinni fyrir ýmsan munað.
Margar konur vinna aukastörf til
þess að bæta upp tekjur eigin-
mannsins. En þegar l>ær voru
spurðar, sögðust samt 7 af hverjum
10 vinna til þess, að geta lagt heim-
ilinu til, já. .. .vinnusparandi tæki!
Hvernig er þá hægt að þekkja
heiðarlegan vinnuþjark frá vinnu-
þræli? Vísindamenn, sem hafa
rannsakað þetta atriði, segja að
vinnuþrællinn geti elcki slakað á
(relax). Hann kann ekki að stytta
sér stundir og livílast.
Hann hraðar sér af skrifstofu
sinni til þess að ná í sexlestina. . . .
eða hann ckur heim eins og hann
ætti lífið að leysa. Þvi næst æðir
liann um húsið í leit að einhverju
til að dútla við. Kannske lítur hann
í blað eða bók í tíu minútur. . . .
síðan ríkur hann i að smyrja hjar-
irnar á hurðinni eða mála einn
vegginn. Hann horfir kannski
stundarkorn á einhvern dagskrár-
lið í sjónvarpinu, en skiptir síðan
yfir á annan.
Oftar fer svo, að hann lýkur ekki
verkinu, en það dreifir huganum
og veitir honum eitthvað að fást
við.
Sannleikurinn er sá, að vinnan er
fyrir vinnuþrælinn hið sama og á-
fengið er fyrir drykkjumanninn —
til þess að sefa æstan hugann. Þeir
draga báðir úr hugaræsingi sínum
með öðrum þægilegri æsingi, sem
fylgir starfinu eða áfenginu.
Drykkjumaðurinn, segja sálfræð-
ingarhar, er reiðubúinn að kaupa
áfengi handa hverjum sem er, til
þess að vaxa í eigin áliti. Af sömu
ástæðu vill vinnuþrællinn sjaldan
lúta annarra stjórn. Hann er vanur
að segja sem svo.... „Ef þú vilt
ráða hvernig þetta er gert, þá skaltu
gera það sjálfur.“
Og eins og drykkjumaðurinn get-
ur alltaf fundið sér ástæðu til að
snúa aftur til vínsöluborðsins, eins
finnur vinnuþrællinn sér alltaf á-
stæðu til að halda áfram að vinna
fram eftir kvöldi. Þegar hann les
verðlista, sem ætti að taka tvær
klukkustundir, þá tekur það bann
allt að sex klukkustundum.
Einn forstjóri vaxandi fyrirtæk-
is var athugaður í Ameríku. Hann
hafði 1250 manns í þjónustu sinni,
en hann hafði engan skrifara.
Hann hélt því fram, að hann
hefði engan tíma til að þjálfa skrif-
ara.... enda þótt það, að hann
bafði engan skrifara, kostaði hann
margra klukkustunda aukavinnu.
En samt sem áður, af því að Iiann
var vinnuþræll, var þetta alveg rök-
rétt liugsað hjá honum, því að með
þessu móti tryggði hann sér að
bafa æfinlega nóg að starfa.
Læknar eru nú að reyna að kom-
ast að því, hvað það nnini vera,
sem veldur því, að menn verða
vinnuþrælar.
En sem komið er hafa aðeins
fáeinar orsakir verið tilnefndar.
Hjá sumum kann það að vera með-
fætt. Sumum lágvöxnum mönnum
hefur veirið skipað í þann flokk.
Þeim er það sálfræðileg nauðsyn
að komast til æðstu mannvirðinga,
og þar með verður starfið þeim