Úrval - 01.02.1968, Side 97

PARADÍSARMISSIR VERKALÝÐSINS
95
ir manna, sem bjuggu við stjórrr
kommúnista „greiddu atkvæði með
fótum sínum1' á tímabilinu 1945—
1962, og sá fjöldaflótti hefur ekki
verið stöðvaður). Hví skyldu þeir
halda úti heilum herjum þjálfaðra
áróðursmanna til þess að fá fólk-
ið til þess að aðhyllast kommún-
isma, ef það hefur þegar aðhyllzt
hann?
„Kommúnisk stjórn er eins kon-
ar leynd borgarastyrjöld milli rík-
isstjórnarinnar og borgara lands-
ins,“ skrifaði Djilas enn fremur. I
Sovétríkjunum hefur slík borgara-
styrjöld orðið raunveruleg og var-
anleg. Þrátt fyrir hálfa öld tak-
markalauss valds, hefur kommún-
istunum ekki tekizt að afla valda-
aðstöðu sinni lögmætis. Valdhaf-
arnir ástunda enn áróður til þess
að reyna að tryggja sér það, sem
álitið er sjálfsagt í eðlilegum ríkj-
um, þ.e. að þegnarnir sýni ríkjandi
stjórnskipulagi fulla hollustu.
Á hverju ári hefur soðið upp úr
og komið fram ofsafengin andstaða
gegn stjórnarvöldunum, þótt slíkir
atburðir séu sjaldan nefndir í
sovézkum blöðum. Það hafa orðið
meiri háttar verkföll þrátt fyrir
lög, sem banna verkföll. Ýmsar
mótmælaaðgerðir hafa verið um
hönd hafðar gegn stjórninni, svo
alvarlegar, að þar hefur raunveru-
lega verið um uppreisn að ræða.
Víðtækar uppreisnir voru gerðar á
árunum 1952—1956 í fangabúðun-
um í Vorkuta, Karaganda, Norilsk,
Kingur, Karabash, Tyashet og
jafnvel á svo afskekktum stað sem
Sakhalineyju. f Tiflis, höfuðborg
Sovét-Georgíu, voru framkvæmd-
ar geysilegar mótmælaaðgerðir
gegn stjórninni árið 1956. Voru
reist götuvígi, og að baki þeim
vörðust þúsundir manna, einkum
vörðust þúsundir manna, sem eink-
um var ungt fólk. Ríkisstjórnin
sendi skriðdreka og stórskotalið
gegn fólki þessu. Síðan hafa blóð-
ugar óeirðir brotizt út í Temir-Tau
árið 1959, í Novocherkassk árið 1962
og í Pskov árið 1963.
Hin óvirka andspyrna hefur þó
verið miklu útbreiddari og þrálát-
ari. Þar hefur verið um að ræða
skipulagðar vinnutafir, opinberar
eignir hafa verið eyðilagðar eða
þeim stolið. Fjárdráttur opinbers
fjár og fölsun opinberra reikninga
eru algeng fyrirbrigði.
í Rússlandi er nú dauðarefsing
fyrir fleiri alvarleg og minni hátt-
ar afbrot eða verknað, sem flokk-
aður er sem afbrot, en var á dögum
Stalíns. Þrátt fyrir dauðarefsingu
vegna alvarlegra afbrota eru mútur
og svartamarkaðsbrask bæði út-
breitt og vaxandi. Milljónir ung-
menna hafa öðlazt eins konar lög-
reglu- og dómsvaldsrétt til þess að
njósna um nágranna sína og taka
fasta, „yfirheyra" og dæma „sið-
laust“ fólk og „hina kjaftforu" (og
er þar átt við þá, sem mögla), og
refsa því.
Það var í febrúar árið 1956, að
Khrushchev flutti sína frægu ræðu,
þar sem hann fordæmdi ógnastjórn
Stalíns. Og um ári síðar hótaði hann
því svo sjálfur, að þeir rithöfundar,
sem væru með einhvern uppsteit,
skyldu skotnir. Hann sagði, að hægt
hefði verið að koma í veg fyrir
uppreisnina í Ungverjalandi, hefðu