Ársrit um starfsendurhæfingu - 2024, Blaðsíða 77

VIRK
Dæmi um hvað við getum gert – mismunandi
hlutverk og verkefni
Góð ráð og verkfæri fyrir starfsfólk og stjórnendur
Skipulagsheild: Tryggja að stefnur séu innleiddar í takt við viðeigandi laga-
ramma hverju sinni. Áhættumat gert eða sett af stað. Lyfta upp mikilvægi
uppbyggilegra samskipta. Skapa umhverfi sem stuðlar að vellíðan.
Starfsfólk: Styðja við samstarfsfólk og auka meðvitund um náungann. Taka
ólíkum einstaklingum með opnum huga, vera vakandi fyrir eigin fordómum
og efla umburðarlyndi. Nýta styrkleika sína og vinna í því að sjá styrkleika
og kosti samstarfsfólks. Til dæmis getur verið gott að skerpa á mismunandi
hlutverkum í teymisvinnu. Hlúa að uppbyggilegum samskiptum.

Stjórnendur: Sækja viðeigandi þjálfun eða fræðslu er kemur að fjölbreyttum
þörfum starfsfólks. Huga vel að móttöku nýrra starfsmanna og hvetja
til fyrirmyndar starfshátta. Tryggja að starfsfólk geti leitað leiða ef upp
kemur vandi og boðið sé upp á rými til samtals. Hlúa að uppbyggilegum
samskiptum.

Einstaklingar: Allir sem mynda heild á vinnustað, hvaða hlutverki sem
einstaklingar gegna hafa allir grunnþarfir sem mikilvægt er að hlúa að.
Hugum að heilsunni og vinnum að þeim þáttum er efla heilsu okkar, t.d.
hreyfingu, næringu, svefn, félagslegum tengslum og stunda þær athafnir
eða áhugamál sem veita ánægju.
Verum meðvituð um okkar hlutverk.
Við smitum út frá okkur – bæði á jákvæðan og neikvæðan hátt.
Á árinu 2023 hafa talsverðar breytingar og
þróun átt sér stað hvað forvarnaverkefni
VIRK varðar. Á seinni hluta ársins var farið
í vinnu við stefnumótun forvarna í þeim
tilgangi að skerpa á áherslum. Sú vinna
fólst meðal annars í vinnustofu sem haldin
var í nóvember 2023. Þar komu saman
um 70 starfsmenn VIRK sem starfa á
starfsendurhæfingarsviðum og koma að
málum einstaklinga í þjónustu VIRK á
mismunandi stigum ferilsins. Markmiðið
með þeirri vinnu var að nýta og draga fram
þá þekkingu og reynslu sem er til staðar.
Hjá VIRK starfar fjölbreyttur hópur fagfólks
sem hefur gríðarlega mikilvæga reynslu á
starfsendurhæfingu. Afrakstur þessarar
vinnustofu vóg þungt inn í stefnumótun
forvarna.
Verkefnastjórar forvarna litu einnig til rann-
sókna, hérlendis og á alþjóðlegum vettvangi,
við stefnumótunina. Var þá sérstaklega tekið
mið af leiðbeiningum Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar (WHO) þegar kemur
að forvörnum sem snúa að heilsu og líðan
í vinnu1. Eins má þess geta að hluti af
stefnumótunarvinnunni voru vinnufundir
með stjórnendum VIRK, ráðgefandi hópi
forvarna og verkefnið var einnig kynnt fyrir
stjórn VIRK.
Í nýrri forvarnastefnu er aukin áhersla
lögð á tengsl farsællar atvinnuþátttöku
og heilsufars. Í því samhengi eru margir
þættir sem huga þarf að. Hluti af því er að
ýta undir og efla starfsumhverfi sem tekur
mið af mismunandi þörfum fólks meðal
annars vegna heilsufars. Þannig getum við
stuðlað að frekari virkni og starfsánægju
einstaklinga á vinnumarkaði. Heilsubrestur
þarf svo sannarlega ekki að útiloka atvinnu-
þátttöku og í einhverjum tilvikum er það að
stunda sitt starf og hafa hlutverk mikilvægt
fyrir heilsu einstaklinga. Að því sögðu er ekki
verið að útiloka að því geti verið öðruvísi
háttað.
Til að styðja við aukna virkni fjölbreyttara
vinnuafls er fræðsla og stuðningur mikil-
vægur. Aðgengi að viðeigandi fræðsluefni
varðandi þátttöku einstaklinga með
heilsufarsvanda á vinnumarkaði er hluti
af því. Það felst meðal annars í að leggja
til verkfæri og stuðla að faglegri fræðslu til
stjórnenda.
Yfirmarkmið forvarna hjá VIRK er að draga
úr líkum á að einstaklingar þurfi á starfs-
endurhæfingu að halda. Því er mikilvægt
að nýta þá þekkingu sem til er á þeim hópi
sem þarf á starfsendurhæfingu að halda
varðandi hindranir, verndandi þætti og að-
stæður. Til að staðsetja forvarnarverkefnið
þvert á starfsemi Virk var stofnað fagráð en
að því koma meðal annars sviðsstjórar VIRK.
Forvarnasíða VIRK – velvirk.is
Hafin er vinna við að yfirfara vefinn velvirk.
is með það að markmiði að aðlaga efni
vefsins að nýrri stefnu VIRK þegar kemur að
forvörnum. Vefurinn verður áfram opinn og
aðgengilegur öllum.
Áhersla verður á notendavænt viðmót og
hagnýta notkun þess efnis sem þar er að
finna. Verkfærum og tólum verður lyft upp
og fært nær þeim sem á þurfa að halda.
Líta þarf til heildarinnar
Þegar kemur að forvörnum á vinnustað
skiptir heildin máli; skipulagsheild (e.
organization), starfsfólk, stjórnendur og
einstaklingar. Öll getum við átt mikilvægan
þátt í að auka vellíðan okkar og annarra á
vinnustað. Það getur átt við næsta sam-
starfsmann, stjórnanda, teymið eða stefnu
fyrirtækis.
Heimild
1. WHO guidelines on mental health at work.
Geneva: World Health Organization; 2022.
Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
FORV ARNIR
STARFSFÓLK
S
TJÓ
RNENDUR EINSTAKLIN
G
A
R
SK
IP
ULA
GSHEILD
77virk.is