Morgunblaðið - 10.05.1994, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 10. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nafni Reykjavíkurlistans andmælt
Akvörðun tekin á fundi
yfirkjörstjórnar í dag
FIILLTRÚAR Sjálfstæðisflokksins andmæltu því á fundi yfirkjörstjóm-
ar í gær aó R-lislaiium yrði leyft að nota nafnið Rcykjavíkurlistinn
Aha, framsóknarpía, gamall kommatittur, oj oj oj barasta...
Lyfjalög naumlega
samþykkt á Alþingi
NÝ lyfjalög voru samþykkt á Alþingi á laugardag með 23 atkvæð-
um gegn 21, en samkvæmt þeim er verulega létt hömlum af lyf-
sölu og verðlagningu á lyfjum sem seld eru án lyfseðlis. Málið hef-
ur verið mjög umdeilt á Alþingi og því hefur meðal annars verið
haldið fram að það muni leiða til hærra lyfjaverðs á landsbyggð-
inni þar.sem verðsamkeppni gæti ekki. Þingmenn stjórnarandstöð-
unnar greiddit allir atkvæði gegn frumvarpinu og tveir þingmenn
Sjálfstæðisflokks, Pálmi Jónsson og Egill Jónsson, sátu hjá.
Alþingi samþykkti einnig lög um
húsaleigubætur, sem koma til
framkvæmda um næstu áramót.
Allir viðstaddir þingmenn greiddu
atkvæði með lögunun. Einnig voru
samþykkt lög um reynslusveitarfé-
lög, en samkvæmt þeim geta sveit-
arfélög fengið heimild félagsmála-
ráðherra til að gera tilraunir í þeim
tilgangi að undirbúa breytingar á
löggjöf um stjómsýslu sveitarfé-
laga. Eiga tilraunimar að miða að
því að auka sjálfsstjórn sveitarfé-
laga, bæta þjónustu við íbúana og
nýta betur opinbert fjármagn. Allt
að 12 sveitarfélög geta orðið
reynslusveitarfélög og á tilraunin
að standa til aldamóta.
Umboðsmaður barna
Ný lög um leikskóla hafa verið
samþykkt, en samkvæmt þeim er
lögð áhersla á að leikskólinn sé
fyrsta stig skólakerfísins auk þess
sem kveðið er á um aukna ábyrgð
sveitarfélaga. Þá hafa verið sam-
þykkt lög um að setja á stofn
embætti umboðsmanns barna. Á
umboðsmaður barna að vinna að
því, að tekið sé fullt tillit til rétt-
inda, þarfa og hagsmuna barna
og setja fram ábendingar og tillög-
ur um úrbætur sem snerta hag
bama á öllum sviðum samfélags-
ins.
Alþingi hefur einnig samþykkt
lög um Happdrætti Háskóla ís-
lands og um söfnunarkassa til að
styrkja lagagmndvöll undir rekst-
ur happdrættiskassa. Samkvæmt
þeim getur dómsmálaráðherra
heimilað Happdrætti HÍ að nota
sérstakar samtengdar happdrætt-
isvélar. Ráðherra er einnig heimilt
að veita íslenskum söfnunarköss-
um, félagi í eigu Rauða kross ís-
lands, Landsbjargar, Samtaka
áhugamanna um áfengis- og vímu-
efnavandann og Slysavarnafélagi
íslands, leyfi til að starfrækja söfn-
unarkassa með peningavinningum.
SR-málið
endurílutt
MÁL Haralds Haraldssonar
gegn íslenska ríkinu vegna sölu
hlutabréfa í SR-mjöli var end-
urupptekið og flutt að nýju í
Héraðsdómi Reykjavíkur í gær
að því leyti er varðar skýrslu
Ríkisendurskoðunar um söluna,
sem fram kom daginn eftir að
málið var tekið til dóins að lokn-
um málflutningi. Ríkislögmað-
ur krafðist endurupptöku máls-
ins eftir að lögmaður Haralds
hafði lýst því yfir þegar skýrsl-
an lá fyrir að í henni að væri
að finna upplýsingar sem kæmu
umbjóðanda sínum að notum.
Ríkislögmaður taldi einnig
skýrsluna styrkja málstað ríkis-
ins. Málið var endurflutt að
Morgunblaðið/Þorkell
T -W" E ^~T: 1
1 : H1 •íW- §&W’Æa Bi :í '< 1
\ imÍ 1, i
f 1fMBf mf> | ill i J|
pr~ X f ’V Mg | m i J m
k 1 m m íí £
r /~ í'"’ í M m i í 1;
f / ':8': mi 1 , f
f/ u « ' m |||/< V/i
þessu leyti í gær og er dóms að
vænta innan tíðar. Myndin var
tekin að loknum viðbótarmál-
flutninguum í gær þegar Har-
aldur Haraldsson, og tveir lög-
manna þeirra 178 aðila sem
taka til varna í málinu, þeir
Skarphéðinn Þórisson hrl, og
Ólafur Gústafsson yfirgáfu
Dómhúsið við Lækjartorg.
Alit Sverris Hermannssonar
Pólitíkusar stóðu
á hálshnútunum
í lánastofnunum
Sverrir Hermannsson
Sverrir Hermannsson
bankastjóri Lands-
banka íslands flutti
erindi á aðalfundi Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna
nú fyrir helgi, sem vakti
athygli fyrir þá gagnrýni
sem hann setti fram á fjár-
festingarpólitík á Islandi á
liðnum árum. Erindi Sverris
fjallaði um spuminguna
hvort við þolum góðæri.
Hann sagði m.a. að offjár-
festing, óráðsía og gengdar-
laus eyðsla væri orsök
kreppunnar á íslandi. Hann
sagði einnig að kunnings-
skapur, fyrirgreiðsla og at-
kvæðakaup stjórnmála-
manna hefðu miklu um flár-
festingarákvarðanir ráðið.
— Sverrir, erindi þitt á
fundi SH vakti mjög mikla
athygli. Hvað vakti fyrir þér
með þeirri hörðu gagnrýni,
sem þú settir fram í erindi
þínu?
„Að láta menn leggja við hlust-
ir. Að vísu eru breytt viðhorf nú.
Menn hafa áttað sig á því, að við
verðum að breyta til um meðferð
á fjármunum okkar. Sem betur fer
er það svo, að menn eru að átta
sig á þessu, en enn eiga ýmsir
töluvert í land. Það er hægt að sjá
það, til dæmis af þeim furðulegu
viðhorfum, þegar mönnum dettur
í hug, að afhenda heilu sameignar-
sjóðina í hendur atvinnugreinum,
eins og hugmyndin um að afhenda
sjóði iðnaðarins í hendur iðnaðin-
um. Þeir hjá iðnaðinum eru auðvit-
að vanhæfir til þess að setjast yfir
stjórn slíkra sjóða.“
— Er það ekki „hálfbillegur“
málflutningur að varpa ábyrgðinni
á röngum fjárfestingum í gegnum
árin á fyrirgreiðslu- og kunningja-
þjóðfélagið, afmannisem varþing-
maður í 17 ár og sat á ráðherra-
stól í fjögur ár? Er ekki ábyrgðin
alveg eins þín, þegar horft er til
stjórnmálaferils þíns?
„Ég hef aldrei haldið því fram
að ég væri saklaus í þessum efn-
um. Eg á ekki von á því að axar-
sköftin þyki neitt betri, þótt ég
hafi lagt hönd að smíði þeirra. En
pólitíkusar mega nú væntanlega
vitkast eins og aðrir!“
— Hvað hefur þá breyst frá því
að þú varst þátttakandi í pólitísk-
um fyrirgreiðsluleik?
„Mönnum hefur stórfarið fram
á þessu sviði. Það vita
allir hvað ég á við. Ég
nefndi dæmi um það
hvað hefur farið úr-
skeiðis, eins og það
þegar hagsmunaaðilum
var hleypt inn í Fisk-
veiðasjóð. Ég hafði löng kynni af
þessum sjóði og mér er nær að
halda að besta meðferðin á honum
hafi verið þegar Elías heitinn Hall-
dórsson hafði einn með hann að
gera. En þegar fulltrúar greinar-
innar settust inn, þá tóku fyrst í
stað heldur betur við önnur vinnu-
brögð.
Þá var ekkert spurt um hag, eða
arðsemi, eða þol fiskstofna, eða
hvort sá hafði efni á að kaupa sem
var að kaupa skip. Það var á stund-
um látið nægja að spyrja hver
væri söluumboðsmaður fyrir við-
komandi skip eða bát sem flytja
átti til landsins! Þessi vinnubrögð
þar eru sem betur fer breytt. Allt
að einu, þá eiga fulltrúar hags-
munaaðila úr sjávarútveginum
ekki að sitja í sjálfum atvinnuvega-
sjóðnum og deila og drottna. Rétt
eins og það er bundið í lögum að
við bankastjórar megum ekki lána
sjálfum okkur í bönkunum."
— Er samdráttur okkar í þorsk-
►SVERRIR Hermannsson
bankastjóri Landsbanka Islands
er 64 ára gamall. Hann fæddist
á Svalbarði í Ögurvíkurhreppi,
N-ísafjarðarsýslu. Sverrir er
viðskiptafræðingur að mennt.
Hann var þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins á Austurlandi 1971
til 1988. Sverrir var iðnaðarráð-
herra frá 1983-1985 og mennta-
málaráðherra 1985-1987. Hann
hefur verið bankastjóri Lands-
bankans frá 1988.
afla ekki jafnstór þáttur í krepp-
unni og menn hafa viljað vera láta?
„Ekki nálægt því, þó ég ætli
ekki að draga úr alvöru hans. Ég
vil benda á, að á síðustu áratugum
hefur á fárra ára bili fundist nýtt
sjávardýr nýtanlegt. Ég bendi hvað
hefur komið í staðinn fyrir þorsk-
inn: Morðveiði af loðnu, stóraukinn
afli í síldarstofnunum, humar, stór-
kostleg aukning í rækju og fleira.
Auðvitað þolum við ekki miki!
skakkaföll á meðan við erum að
borga niður hundmð milljarða
króna offjárfestingu og eyðslu.“
— Nú ert þú hættur afskiptum
af stjórnmálum og hefur stýrt
stærsta banka landsins í sex ár.
Hvað má rekja mikinn hluta þess
vanda sem við nú búum við til
rangrar útlánapóiitíkur bankanna,
þar á meðal þíns banka?
„Vafalaust era það alvarlegar
ávirðingar sem hægt er
að finna hjá bönkum,
eins og öðrum lána-
stofnunum, enda hafa
auðvitað pólitíkusar
staðið á hálshnútunum
ofan í bönkunum. Nú
eru þeir tímar líka að renna, að
menn sjá, að það er ekki rétt póli-
tík. Menn átta sig á því að það
þarf að einkavæða ríkisbankana
og slíta með öllu þessu valdi, sem
pólitíkusar hafa viljað hafa þar.“
— Er þá langt í land að við
kunnum þá list að búa við góðæri?
„Nei, við gætum búið við góð-
æri hér ef við færum skynsamlega
að ráði okkar. Á meðan við erum
að borga niður offjárfestinguna og
eyðsluna, þá mun að okkur sverfa,
en möguleikar okkar eru ótæm-
andi. Ef við lærum af þessari dýr-
keyptu reynslu, þá getum búið hér
um okkur eins og best gerist á
jarðarkringlunni. Við getum fyllt
þetta land af ferðamönnum, svo
frekari sóknarfæri séu nefnd.
Hvergi er sjórinn gjöfulli en á okk-
ar miðum. En hér eru engin sköp-
uð önnur r᧠til, en þau að fara
að tillögum fískifræðinga. Allt
annað er að bjóða hættunni heim
- allt annað er glapræði."
„Pólitíkusar
mega nú vænt-
anlega vitkast
eins og aðrir!“