Skírnir - 01.01.1879, Qupperneq 60

60
ÍTALÍA.
og leiöbeiningu kirkjunnar og hennar belgu laga. þaö er þetta,
sem gerir hvert þegnlegt fjelag ab bandafylki í allsherjar ríki
myrkranna. I brjefinu til kardínálans minnist hann á ýms atriði,
sem hann hafi tekiB fram í umburöarbrjefi til biskupanna, og í
brjefum til sumra stórhöföingja, t. d. Yilbjálms keisara á þýzka-
landi. Hann segist hafa sett jpeim fyrir sjónir, að ríkjunum yröi
þaö fyrir beztu, ef höfBingjar þeirra legöust á eitt meB kirkj-
unni, en til þess lægi þab þó fyrst, aÖ þeir leystu þau bönd,
sem á hana væri lögö á mörgum stöÖum. Páfinn á sjerílagi viÖ
maílögin, sem svo eru nefnd, á þýzkalandi. Síöar og í niÖurlagi
brjefsins minnist hann á hvern hnekki kirkjan hafi beÖiÖ, er
páfinu hafi veriÖ sviptur veraldlegu valdi, og hve mikla óró þetta
bafi vakiö í kristninni, sem von væri, er kaþólskir menn sæju,
aÖ (tfaöirinn helgi» gæti ekki stýrt málum kirkjunnar í fullu
frelsi. Hitt drepur hann um leiö á, hve óþyrmilega hún sje
leikin á Italíu, er ríkisvaldiÖ hafi lagt forboÖ fyrir ýms samtök
og fjelög andlegu stjettarinnar, tekiÖ sjer heimild á aö staöfesta
embættatöku biskupanna, lagt þjónustuskyldu í her á vígöa menn,
leyit villumönnum aö reisa kirkjur og skólahús í Rómaborg og
löghelgaÖ skólakennslu, þar sem eigi er til greina tekiÖ, hverja
trú börnin játa. — Seinna brjefiÖ — umburÖarbrjefiÖ (Encyclica)
er til yfirhiröa kaþólskrar kirkju, dagsett 28. desember. Brjefiö
er langt og kemur við mörg efni. þaÖ byrjar meÖ þungum
ummælum um samtök og kenningar jafnaÖarmanna, sameignar-
manna, gjöreyÖenda og fleiri flokka, sem hjer eru allir á eitt
band dregnir, «því mark þeirra og mið sje eitt og hið sama:
aö kollvarpa allri fjelagsskipan». þar næst talar páfinn um
heimspeki vorrar aldar; sem kunnugt sje, þá styðist hún ein-
göngu við mannlega skynsemi, og þar af leiði, að þeir menn siti
í mörgum löndum við stjórn og völd, sem hiröi ekki um GuB
eöa þau lög, sem hann hefir sett fyrir allt mannkyn. þaö sje
heimspekinni að kenna, aö trúarfræði sje vísað út úr háskólum
og lærðum skólum, og þó sje sannleikurinn sá, að sú fræöi standi
allri speki ofar, eins og Guös ríki sje öllu jarðnesku valdi efra
og æðra. Að endingu skorar liann á yfirklerkana, að leiða þá
á rjetta stigu, er villir fari, og rísa einarðlega í móti þeim