Búnaðarrit - 01.01.1952, Blaðsíða 12
10
BÚNAÐARRIT
vinnu að ræða, og hvíldi hún mest á herðum kven-
íolksins. Á sama hátt reyndi hóndinn sjálfur að
dytta að öllu úti og inni. Flétta reipi, smíða meisa,
kláfa, króka, amboð o. s. frv., svo sem allra minnst
þyrfti að kaupa að. Þyrfti að borga fólki kaup, var
það mest greitt í fríðu, fötum, skepnufóðri, tólg,
smjöri, ull o. s. frv. Sjávarafurðir, sem þurfti til
búsins, voru fengnar í skiptum fyrir landafurðirnar,
eftir gömlu verðlagi. Allt var miðað við að
þurfa sem minnst að kaupa, enda var lítið að
selja, og þá helzt ull. En þetta smábreyttist á aldar-
helminginum. Það þurfti að fara að horga útsvör og
opinber gjöld. Það þurfti að fara að kaupa timbur,
gler, lampa, olíu o. s. frv. Þetta kom livað af hverju
nærri því án þess að bóndinn vissi. Þá varð hann líka
að fara að selja vörur frá búinu, svo bann befði eitt-
hvað að borga með. Ullin var alltaf verzlunarvara. Og
eftir að sauðirnir hættu að flytjast á enskan og hol-
lenzkan markað, var farið að reyna að selja kjötið
af sauðunum, en það var misjafnlega verkað og
kaupmennirnir voru ekki ginkeyptir fyrir því. Þá
voru bændur að stofna rjómabúin og selja smjör úr
sauðamjólkinni. Á undrastultum tíma heppnaðist
þeim að framleiða smjör, sem seldist á vandfýsnasta
markaði heimsins — enska markaðinum — á svipuðu
verði og bezta smjör, sem þangað kom — danska
smjörið -. Þetta var gert á rjómabúunum. Og til þess
að hæta verkun kjötsins reistu bændur sláturhúsin,
og fóru að slátra fé sínu í þeim. Þeir fóru að þokast
inn í viðskiptabúskap. Bæirnir uxu smáin saman, og
þar með skapaðist vaxandi markaður fyrir ýmsar
landbúnaðarafurðir. Allan fyrri helming tuttugustu
aldarinnar hafa bændurnir stöðugt verið að færast
meira og meira yfir í það að verða viðskiptabændur.
Árið 1948 hættu síðustu tveir bændurnir að færa frá.
Tóvinnan er mikið lil horfin. Ungu stúlkurnar tóku