Búnaðarrit - 01.01.1952, Blaðsíða 16
14
BÚNAÐARRIT
cinhæfa sig meira aö þéirri búgreininni, er bczt hentar
á þeirra jörð, við það verður arður búsins meiri, og
búið beztur og sterkastur lxlekkur i framleiðslukerfi
þjóðarinnar.
IV.
Tala jarða í landinu hefur alltaf verið nokkuð á
reiki. 1 ábúðarlögunum, nr. 87 19. júní 1933, er jörð
skilgreind pannig: „hvert það býli, heimajörð eða hjá-
leiga, utan kaupstaða eða kauptúna, sem metin er sér-
staklega til verðs samkvæmt fasteignamati, enda
framfleyti býlið 9 kúgildum í minnsta lagi eða land-
verð, að fasteignamati, sé 1000 kr. hið minnsta".
Þessari skilgreiningu á jörðum hefur verið reynt
að fylgja við jarðarmötin 1930 og 1940 og þó hefur
lienni aldrei verið fylgt bókstaflega. Menn, sem á
þessum jörðum búa, eru kallaðir bændur, og við
tölu þeirra er í'yrsl og fremst átt, þegar talað er um
tölu bænda í landinu. Áður voru líka kallaðir bænd-
ur, menn, sem bjuggu í þorpum eða kaupstöðum, og
höfðu nokkurn búskap, ýmist á lendum í eða við
kauptúnið, eða á jörðum, sem þeir nytjuðu lengra frá,
en fluttu heyið frá í þorpið eða kauptúnið. Aðal lífs-
framfæri þeirra var þó úr sjónum, enda voru þeir
oft kallaðir útvegsbændur. Af þessu leiðir, að tala
bændanna er nokkuð óviss og ekki vel sambæri-
leg frá ári til árs. Hreppstjórar telja mann bónda,
hafi hann einhver jarðarhundruð til afnota, jafnvel
þó hann sé að mestu hættur búskap, eigi t. d. enga
kú, sé búinn að afhenda syni eða dóttur búið, en eigi
eftir fáein hross eða kindur, sem hann hefur saman
við fénað sonar sins. Þá er nokkur vafi á því, hvenær
jörð skuli teljast hyggð og hvenær i eyði. Stundum
er t. <1. jörð talin byggð, sem á eru aðeins fjárhús,
um 300 fjár, en ekkert ibúðarhús. Fólk það sem nytj-
ar jörðina heldur til á nágrannabæ. í öðrum tilfell-