Búnaðarrit - 01.01.1952, Blaðsíða 58
56
B Ú N A Ð A R R I T
Engan vafa tel ég á því, að hrossum fækki á næstu
áratugunum. Kemur þar hvort tveggja til, að eftir þvi
sem vélanotkun vex, minnkar þörfin fyrir vinnu
hestanna, og þeim fækkar þess vegna, en jafnframt
læra menn að setja ekki á „guð og gaddinn“, og hafa
hrossin ekki það mörg að þau eyðileggi beitilandið.
Bóndinn á ekki að lifa á því, að ræna af möguleik-
um komandi kynslóða, en það gerir hann, ef hann
lifir á arði hrossa, sem spilla landinu og rýra arðs-
von komandi kynslóða.
Sauðfjárbúskapurinn hefur löngum verið sú bú-
greinin, sem gefið hefur íslenzka bóndanum flestar
vörur til að selja úr búi sínu. Og þrátt fyrir þær
breytingar, sem orðið hafa á kúabúunum og innlenda
markaðinum, sem skapazt hefur við fólksl'jölgunina,
heldur sauðféð víða áfram að vera aðalbústofn
bændanna, og afurðir þess seldar háu verði jafnt
innan lands sem utan.
Hins vegar tel ég það ekki hafa þýðingu, að rekja á
sama hátt breytingar þær, sem orðið hafa á stærð
sauðfjárbúanna, og gert er hér að framan um kúa-
búin, því svo margar truflandi ástæður hafa gripið
inn í, þannig að sauðfjárræktin hefur ekki getað
þróast eðlilega þennan aldarhelming.
í byrjun aldarinnar eru sauðabú og fráfærur. Sauð-
irnir hverfa, og eru nú hvergi nema lítið eilt í Vestur-
Skaftafellssýslu. Fráfærurnar leggjast niður, og dilk-
arnir verða aðalinnlegg sauðfjárbúanna. Bráðafárið,
sem framan af öldinni drap fé í lugatali á fjölda bæja,
hverfur vegna notkunar bóluefnis, og þau vanhöld,
sem menn verða fyrir af völdum þess, hverfa. Kláða-
maur, sem víða gerði mikinn skaða, var reynt að
útrýma, og þó það tækist ekki, varð hans um langt
skeið lítið vart, og urðu ekki teljandi vanhöld af
hans völdum. Ormaveiki, bæði í lungum sauðfjárins
og meltingargangi, magnaðist, meðal annars fyrir