Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Page 20

Tímaril Mála og mcnningar
Nei nú er tímabært að andæfa
að' stinga við áruni
Nú skulum við lioríast í augu
og neyta þess að við erum enn á lífi
búnir holdi og blúði í gervi manns
sem myndi verða okkur hvöt til að berjast
neita að láta óttann ræna okkur staðhelgi
og stugga okkur sem reyk og blaktandi
skuggum
frá þessum heitu Iindunt ...
neita að búa lengur í fjarlægð
og neita
að vera útlagar okkar sjálfra
Og í framhaldi af þessu birtir hann
síðan í Sprekunt á eldinn óð til Vakn-
andi birtunnar, hinna komandi tíma,
dýrlegt kvæði, og Landnám í nýjum
heimi, óð til Sovétlýðveldanna með
þessu lokaerindi:
Ilandan um brár þíuar
blindaðar tárum
berast þér skilaboð
skynjuð til hálfs ...
I Jarteiknum þrengja andstæður
þjóðfélagsins sárar en áður að skáld-
inu, hlutir og viðburðir ganga hon-
um nærri, verða yfirþyrmandi, allt
hið áþreifanlega en þó um leið ótil-
kvænta eða óviðráðanlega. Hann hef-
ur kynnzt stórborginni þar sem and-
stæðurnar kristallast, finnur einmana-
leikann í fólksmergðinni, uppgötvar
sig fjarstaddan því sem þó er svo
nærri og aðþrengjandi, fjarstaddan
sjálfum sér, svo að vekur ótta í
brjósli, en finnur einnig brennandi
þrá til að hafa vald á þessu umhverfi
og vera í samhljómi við mannheim
og náttúru. Hannes er sennilega það
islenzkt skáld sem sárast hefur fund-
ið entjremdung nútíma borgarlífs,
sem auðvaldsþjóðfélagið og iðnaðar-
tæknin hafa í för með sér, lífsfirring
og jafnframt sj álfsfirring, þegar eng-
ar sameiginlegar hugsjónir eða sam-
eiginleg barátta bræðir menn saman,
eins og gerðist á stríðstímunum í
andspyrnuhreyfingunni gegn fasism-
anum. Astæðan getur m. a. verið sú
að Hannes hefur verið langdvölum
erlendis fjarri heimalandinu þar sem
hvaðeina er kunnuglegra og nákomn-
ara, þó að kvæðið 180 þúsundir sé
þó einnig því til vitnis að honum
finnist Islendingar leystir sundur í
einstaklinga, hver inniluktur í sjálfan
sig með sérhyggjuna eina í skelinni.
Stórhorgin er Hannesi endurtekið
yrkisefni og liefur ekki frá því Einar
Benediktsson hrá sinum leiftrum ver-
ið skarplegar skilgreind eða gegnlýst
í ljóði, en þó hvergi betur en í Hin-
um framliðnu og þó sérílagi það á-
stand að finnast borgin (sem speglar
háþróunarþj óðfélögin) aðþrengj andi
myrk og köld og eyðileg þar sem
menn hrekjast á „ísjaka tómleikans“
vonsviknir og örvinglaðir fyrir öfug-
streymi tímans og eru eins og í víta-
hring, hver einslakur í luktri skel.
Og skáldið talar í fyrstu persónu svo
að lesandinn lifir allt með honum,
hinn óbærilega framandleik:
226