Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Blaðsíða 75

„Hvar sem daufiinn leynist_____“
hvort sósíalistíska byltingu eða vfir-
skins-byltingu.
Asío
I Asíu eru lönd með margvísleg og
ólík einkenni. Frelsisbaráttan sem
háð var gegn ýmsum evrópskum ný-
lenduveldum leiddi til stofnunar
meira eða minna framsækinna ríkis-
stjórna, en þróun þeirra siðan befur
í sumum tilvikum veitt upphaflegum
þjóðfrelsismarkmiðum þeirra aukna
dýpt, en annarsstaðar hefur verið
horfið aftur að fylgispekt við imperí-
alismann.
í efnahagslegum skilningi höfðu
Bandaríkin mjög litlu að tapaogmik-
ið að vinna í Asíu. Þessar breytingar
voru ávinningur hagsmunum þeirra;
þau hafa stuðlað að ósigri annarra
nýlenduvelda og lagt nýjar lendur
undir fjármagn sitt, stundum bein-
línis og stundum fyrir milligöngu
Japans.
En sérstakar pólitiskar aðstæður,
einkum í Indókína, gera Asíu að
mjög mikilvægum heimshluta og
beina allri hernaðaráætlun Banda-
ríkjamanna á ákveðna braut.
Imperíalistarnir hafa dregið hring
um Kína gegnum Suður-Kóreu, Jap-
an, Taiwan, Suður-Víetnam og Thai-
land.
Þetta tvennt: hernaðarhagsmunir,
þar sem um ekkert minna er að
ræða en innilokun Kínverska alþýðu-
lýðveldisins, og innrásin á þessa
miklu markaði — sem þeir ráða ekki
enn yfir — gerir Asíu að eldfimasta
svæði heimsins um þessar mundir,
enda Jjótt allt virðist vera rólegt alls-
staðar nema í Víetnam. Nálæg Aust-
urlönd teljast að vísu til þessarar
heimsálfu, en hafa sínar sérstöku
andstæður og eru í örri breytingu;
ógerningur er að sjá fyrir hvert kalda
stríðið milli ísraels, sem er stutt af
heimsveldunum, og hinna framsæknu
þjóða muni leiða. Þetta er enn eitt
þeirra eldfjalla heimsins sem getagos-
ið hvenær sem er.
Afríka
Afríka býður nýkólóníalismanum
u]>p á nærri ósnortið land. Breyting-
ar hafa átt sér stað sem hafa neytt
nýlenduríkin til að afsala sér fyrri
sérréttindum sínum að nokkru leyti.
En þegar þessar hreytingar gerast
smámsaman tekur nýlendustefnan á
sig nýtt form, en efnahagslegu áhrif-
in eru hin sömu.
Bandaríkin áttu engar nýlendur í
þessari álfu, en leggja nú allt kapp
á að koma sér fyrir í lénsdæmum fé-
lagsbræðra sinna. Segja má að sam-
kvæmt herstjórnaráætlunum banda-
ríska imperíalismans sé Afríka fram-
búðarforðabúr; en að svo stöddu er
fjárfesting hans hvergi mikil nema
í Suður-Afríku, þó að innrás hans sé
hafin í Kongó, Nígeríu og nokkrum
öðrum löndum þar sem hann berst
þegar harðri haráttu viðönnurheims-
281