Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Blaðsíða 71

um bandarískra hermanna og með
íbúa Suður-Kóreu sem fallbyssufóð-
ur. Hinumegin voru ber og alþýða
Kóreu og kínverskir sjálfboðaliðar
með sovézk hergögn. Bandaríkja-
menn prófuðu allskonar eyðingar-
vopn, að undanteknum kjarnavopn-
um en að meðtöldum gerlahernaði
og kemískum hernaði í takmörkuðum
mæli.
1 Víetnam hafa flokkar föðurlands-
vina staðið í nærri óslitnu stríði við
þrjú heimsveldi: Japan, sem var að
niðurlotum komið eftir árásirnar á
Híróshíma og Nagasaki; Frakkland
sem hreppti aftur indókínverskar ný-
lendur sínar eftir ósigur Japans og
gleymdi loforðunum sem höfðu verið
gefin á erfiðari tímum; og Banda-
ríkin á síðasta skeiði baráttunnar.
Minniháttar átök hafa orðið í öll-
um heimsálfum, þó að í okkar álfu,
Ameríku, væri lengi ekki um annað
að ræða en frelsisbaráttu á byrjunar-
stigi og hernaðarleg valdrán, þar til
herhvöt kúbönsku byltingarinnar
hljómaði, og gerði mikilvægi þessara
landa lýðum ljóst. Þetta afrek vakti
reiði imperíalista og Kúba neyddist
loksins til að verja strendur sínar,
fyrst í Playa Girón, síðan þegar flug-
skeytadeilan stóð.
Þessi síðastnefndi árekstur hefði
getað hleypt af stað óútreiknanlega
víðtæku stríði ef Sovétríkjunum og
Bandaríkjunum hefði lent saman út
af Kúbumálinu.
..Hvar sem dauðlnn levnist..
Brennipúnkturinn
En það er augljóst að brennipúnkt-
ur allra andstæðna er um þessar
mundir indókínverski skaginn og ná-
læg landsvæði. Laos og Víetnam eru
sundurtætt af borgarastríði, sem er
hætt að vera borgarastríð eftir að
bandaríska heimsveldið skarst í leik-
inn af öllu sínu afli, og breytti þann-
ig öllu þessu svæði í hættulega
kveikju sem getur hleypt af sprengj-
unni hvenær sem er.
I Víetnam hefur baráttan orðið
sérstaklega hörð. Það er ekki heldur
ætlun okkar að rekja sögu þess stríðs.
Aðeins skal bent á nokkra mílusteina.
Arið 1954, eftir hinn mannskæða
ósigur Frakka í Dien-Bien-Phú, var
samkomulag undirritað í Genf um að
landinu skyldi skipt í tvö svæði;
halda skyldi kosningar innan átján
mánaða, þar sem ákveðið yrði hverj-
ir mundu stjórna Víetnam og hvernig
landið yrði sameinað. Bandaríkja-
menn undirrituðu ekki þetta sam-
komulag og byrjuðu að brugga ráð
til að losna við keisarann, Bao Dai,
sem var franskur leppur, og setja í
hans stað mann sem væri Bandaríkja-
mönnum hliðhollari. Sá maður var
Ngo Din Diem, en ill endalok hans,
eftir að imperíalisminn hafði kreist
hann þurran eins og appelsínu, eru
öllum kunn.
Fyrstu mánuðina eftir að sam-
komulagið var gert ríkti mikil bjart-
sýni í fylkingum alþýðunnar. Síð-
277