Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Síða 35

skapur verði til með þjóðum á
bernskuskeiði, og ma. hélt Karl Marx
því fram um grískar fornbókmenntir
að þeirra síferska líf væri bernsku-
einkenni. Vel má vera að náttúru-
skynjun Snorra eigi upptök sín í því
að hann hafi varðveitt sín skæru
barnsaugu, en ljóð hans, þó einföld
séu, eru ekki einföld vegna þess eins
að skynjunin sé fersk og næm. Ein-
faldleikinn er áunninn með íhugun
og vinnu. Þau geta átt upptök sín í
leiftrandi skynjun, en hún er ekki
nema fyrsta íkveikjan er vekur hugs-
anirnar út frá sér, og skáldið lætur
kvæðið lifa lengi með sér og hafnar
ótal mörgu sem að því berst, þar til
hvaðeina samhæfist og ákveðin hugs-
un skapar þau í sinni mynd og velur
allt við sitt hæfi, eins og að framan
segir. Menn skulu ekki ætla að kvæðin
komi tii skáldsins beint frá náttúr-
unni, að endurspeglun hennar eða
skynjunin sé allt. „Þú gazt látið lækj-
arnið í ljóðum þínum heyra“, var
kveðið uin Jónas Hallgrímsson. Heyr-
um við lækjarnið í ljóðum Snorra?
Eða er það rétt að svo megi heyra í
ljóðuin Jónasar? Og hver væri þá
hlutur skáldsins? Þó að menn telji
Snorra eins og Jónas framar öðru
vera náttúruskáld og sjái fyrir sér í
ljóðum hans eins og lifandi myndir
úr náttúrunni, eru þær að sönnu líf
af lífi skáldsins. Það er hann sem er
höfundurinn, skapandi þess heims er
hann kveður um. En Snorri hefur á
Eilíjð fleygrar slundar
náttúrunni niikla tilbeiðslu, og er
flóknara mál en hér sé unnt að bregða
ljósi á, hve margofnir þættir eru milli
ljóða hans og náttúrunnar. Hún vak-
ir fyrir sjónum hans og í hug hans
í litbrigðum myndum og hrynjandi
og er í ljóðum hans einatt að segja til
sín og bregða þar fyrir. Og þó væri
fjarri að álykta að ljóð hans séu
bergmál af náttúrunni eða hann sæki
til hennar fyrirmynd að kvæðum sín-
um, eða þau yrðu sannari list, „ljóð
ljóða“, þó að hann sæi hana ó-
skyggðum barnsaugum, eins og hann
freistast til að óska sér. Sú ósk er
jafn fjarstæð og telja listina fegurð-
ina og fljótið sömu eigindar. Listin
er með mannfélaginu í heiminn bor-
in og því aðeins list að maðurinn
gæði hana sál og anda, og væri nær
að segja að skáldið hlusti í náttúr-
unni eftir samhljómi sjálfs sín við
tilveruna, eða séð frá annarri hlið,
ljóðið sé bergmál af raust skáldsins
í tilverunni, því að hvað er maðurinn
annað en tónn í samhljómi náttúr-
unnar, tímans og þjóðfélagsins?
„Guð er sá sem talar skáldsins raust“,
var ort um Jónas Hallgrímsson. Það
var hin háleita rómantíska trú á
skáldið. En listin á aðrar víddir, fel-
ur einnig í sér nið tímans, strauma
þjóðlífsins og í sinni björtustu mynd
hljóma innan úr framtíðinni.
Tilbeiðsla Snorra eða jafnvel ofur-
trú á náttúrunni er vissulega ofin
mörgum þáttum. Hann er alinn upp
16 TMM
241