Morgunblaðið - 13.12.1986, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 1986
Örlygur Háldanarsson, Einar S. Amalds og Páll Líndal með prófarkir af bókinni
Reykjavík - Sögustaður við Sund:
eftir fólki. Ég er fæddúr og uppalinn
hér í Reykjavík og man því ýmislegt
sjálfur sem nú er að mestu fallið í
gleymsku hjá flestum. Þess má geta
að fyrsti maðurinn sem fræddi mig
um gömlu Reykjavík var Jon Helga-
son biskup, ömmubróðir minn. Hann
var fróður mjög og skrifaði margt
um Reykjavík, en ég var náttúrlega
bara krakki þegar þetta var og sjálf-
sagt hefur flest af því sem hann
sagði mér farið fyrir ofan garð og
neðan.
Ég hef eiginlega aldrei unnið að
því að safna heimildum öðruvísi en
sem frístundaiðju og mest hefur
þetta fallið til í dagsins önn. Nokkuð
af efninu rak á fjörur mínar er ég
skrifaði bók um þróun skipulags-
mála, Bæimir byggjst, fyrir nokkr-
um árum. Þar er nokkuð ýtarlega
fjallað um Reykjavík og er efnið að
sjálfsögðu hliðstætt.
- ÍJú er þessi bók mikil að vöxtum
og maður hefur á tilfínningunni að
þar sé fjallað um nálega hvem kofa
í borginni?
Nei, segir Páll og hlær, það vant-
ar nú mikið upp að svo sé. Nokkuð
ítarlega er að vísu fjallað um hús
frá því fyrir aldamót og margra
þeirra getið en aftur er minna um
að nýrri hús séu nefnd nema þá að
alveg sérstök ástæða sé til.
- Hvemig var efnið valið í bókina?
Það em satt að segja ekki sérstak-
lega ákveðnar línur sem gilda um
efnisvalið. Ég hef getið þeirra húsa
sem em eftirtektarverð í útliti eða
hafa einhveija. sögu auk margra
gamalla húsa í vestur- austur- og
miðbænum. Eins er getið húsa sem
bera nöfn sem ætla má að margir
kannist við þó fátt sé markvert í
sögu þeirra. Þá er getið húsa þar
sem kunnir menn hafa búið eða sem
Skemmtilegasta bókin
sem ég hef unnið að
Rætt við Pál Líndal höfund bókarinnar
Bókin Reykjavík - Sögustaður
við Sund kom út hjá forlagi Arn-
ar og Örlygs í síðustu viku.
Höfundur bókarinnar er Páll
Líndal, ritstjóri texta er Einar S.
Arnalds en Orlygur Hálfdanarson
útgefandi hefur valið myndimar
í bókina. Bók þessi er fyrsta bindi
af fjórum um Reykjavík og er
uppbygging hennar hliðstæð
verkinu Landið þitt ísland sem
forlagið hefur gefið út á siðustu
árum. Sögu borgarinnar er fylgt
frá upphafi allt fram til þess að
hún varð 200 ára nú í sumar.
bókarinnar lögðu margir hönd á
glóginn og vil ég sérstaklega nefna:
Ásgeir S. Bjömsson cand. mag.,
Baldur Hafstað M.A., Eirík Jónsson
kennara, Gunnar Skarphéðinsson
B.A., Hólmfríði Pétursdóttur kenn-
ara, Lýð Bjömsson sagnfræðing,
Olgu Snorradóttur kennara, Sigur-
geir Steingrímsson cand. mag.,
Þuríði J. Kristjánsdóttur aðstoðar-
rektor og Guðlaug R. Guðmundsson
cand mag sem lagði fram þekkingu
sína á ömefnum," sagði Einar.
Heimildasöfnun
Blaðamaður Morgunblaðsins
ræddi við Pál Líndal um samningu
bókarinnar og var hann fyrst spurð-
ur um hvenær hann hefði fyrst
byijað að viða að sér heimildum um
sögu Reykjavíkur.
Ég hef lengi haldið til haga af
einhveijum vana ýmsu því sem ég
hef séð, heyrt og lesið, en sérstak-
lega ýmsum heimildum um
Reykjavík, sagði Páll. Þetta hefur
lengst af verið skipulagslaus árátta
en heimildasafnið smám saman vax-
ið í höndunum á mér undanfarin 30
ár og árangurinn er efni þessarar
bókar. Flest hef ég úr blöðum og
bókum en einnig hef ég mikið beint
Páll Líndaí með bókina
Reykjavík - Sögustaður við Sund
Dæmi um uppflettiorð í bókinni
Uppsetning bókarinnar
„í þessu fyrsta bindi og þeim
tveimur næstu verður §allað um
Reykjavík undir flettiorðum í staf-
rófsröð en lokabindið verður hins
vegar yfírlitsverk um þróunarsögu
Reylqavíkur og þar verða kort, lykl-
ar og töflur sem eiga við öll bindin",
sagði Einar í samtali við biaðamann
Morgunblaðsins. „Götur gegna lykil-
hlutverki í bókinni og allar helstu
götur borgarinnar er þar að finna.
Sögufrægum húsum er raðað eftir
götunúmerum þar sem því er hægt
að koma við og eins er reynt að
tengja ömefni og staði núverandi
gatnakerfl eftir föngum. Þá eru
borgarhverfin mikilvægur þáttur í
kerfisbindinu verksins.
Uppsettning í stafrófsröð gerir
lesandanum auðvelt að nálgast upp-
lýsingar í bókini um margvísleg efni.
Til hægðarauka eru uppflettiorð ská-
letruð í textanum og í svigum er að
fínna fjölmargar vísanir sem benda
á viðbótarupplýsingar annars staðar
í bókinni.
Þó Páll Líndal sé aðalhöfundur
Breiðholt
1703
[Jarðabókin: Kvaðir og kvikfé]
Kvaðir eru mannslán tvö um
vertíð, sitt af hveijum ábúanda,
en ef einn býr á þá er eitt, gelst
in natura. Dagsláttur sinn af
hveijum ábúanda, einn ef einn býr
á. Hjer fyrir utan frá Bessastaða-
mönnum hefur heyhestur einn til
fálkafjár í Hólm heimtur verið í
næstu þijú ár, goldist tvisvar en
í sumar ekki; fyr var þessi kvöð
aldrei.
Kvikfjenaður [ábúenda] hjá
Þórálfi iiii kýr, vii ær, ii gimbrar,
i sauður veturgamall, vii lömb, i
foli þrevetur. Hjá Loðvík iii kýr,
i kvíga mylk, i kálfur, iii ær, iiii
lömb, i hross.
Fóðrast kunna vii kýr.
(Ámi Magnússon og Páll
Vídalín 1923-1924, 278).
Breiðholtsbæriim. Bæjarhús voru rifin um 1940. Þau stóðu á svipuðum slóðum og Gróðrarstöðin
Alaska er nú. Teikning eftir Þorkel Gfslason.