Morgunblaðið - 17.01.1987, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1987
Geng’iir dæmið upp?
eftir Vilhjálm
Egilsson
Stefnt er að 30% hækkun á kaup-
mætti lægstu launa í kjarasamningi
aðila vinnumarkaðarins frá 6. des.
sl. Þetta er mesta hækkun lægstu
launa sem nokkum tíma hefur ver-
ið samið um í kjarasamningum hér
á landi. Jafnframt var samið um
hóflegar launahækkanir fyrir aðra
hópa þannig að kaupmáttur al-
mennt er tryggður. Við gerð
kjarasamninganna var spáð 7—8%
verðbólgu á árinu 1987.
Nokkurrar tortryggni hefur gætt
á því að þau markmið náist sem
að er stefnt í kjarasamningunum.
Efasemdir koma bæði frá virtum
hagfræðingum og jafnvel frá sjálf-
um Seðlabankanum. Vissulega er
ástæða til þessara efasemda. Það
hefur ekki verið venjan í kjarasamn-
ingum hér á landi að lægstu launin
hækkuðu svo miklu meira umfram
önnur laun og gerðist 6. desember.
Það hefur heldur ekki verið venjan
í kjarasamningum að þeir hærra
launuðu væru tilbúnir til þess að
sýna hinum verr settu jafn mikinn
skulning og þá gerðist. Verðbólga
undanfarinna 15 ára og almennur
slappleiki við stjórn peninga- og
lánsfjármála á öllu því tímabili
vekja líka upp þá hugsun að eins
stafs verðbólga sé áfram fjarlægur
draumur, og 12—13% hækkun
framfærsluvísitölunnar á árinu
1986 hafi verið einstakur atburður
sem ekki muni endurtaka sig.
Lægstu launin hafa
setið eftir
Hækkun lágmarkslauna í 26.500
kr. á mánuði var miðuð við að færa
lægst launaða fólkinu eins miklar
kjarabætur og mögulegt var án
þess að kalla á samsvarandi hækk-
un upp eftir öllum launastiganum.
Ef allir hefðu fengið sömu hækkun
hefði það kallað á verðbólgu-
sprengju og verri stöðu fyrir alla á
eftir. En laun hækka almennt ekki
bara vegna kjarasamninga heldur
líka vegna aðstæðna og þrýstings
í einstökum fyrirtækjum. Og hrak-
spárnar um að hækkun lægstu
launanna gangi ekki upp byggjast
margar hveijar á því að einstök
fyrirtæki muni hækka laun þeirra
hærra launuðu mjög verulega um-
fram það gem samið var um.
Stjómendum fyrirtækja er vissu-
lega vandi á höndum. Margir
reyndir og dyggir starfsmenn eru
eflaust ekki alltof ánægðir með að
minnka bilið milli sín og sumra
annarra, ekki síst þeirra sem eru
reynslu- og áhugalitlir. Það getur
verið mjög erfitt fyrir stjómendur
að standast þrýsting þegar góðir
starfsmenn eiga í hlut. Enn sem
komið er hafa stjómendur staðist
þennan þrýsting og hækkun lægstu
launanna ekki flætt yfir.
Á undanfömum ámm hafa
lægstu launin setið eftir. Þrátt fyr-
ir 30% kaupmáttaraukningu lægstu
launa gerir sú hækkun vart meira
en jafna það sem aðrir hafa fengið
með sérhækkunum og yfirborgun-
um á undanfömum misserum. Þetta
sést glöggt á myndinni hér að neð-
an. Þessi hækkun er því fyrst og
fremst leiðrétting á misræmi sem
orðið hefur.
Lág verðbólga
skiptir sköpum
Til þess að von sé til þess að
hækkun lægstu launanna í 26.500
krónur haldi eins og til er stofnað
þurfa þijú meginskilyrði að vera
fyrir hendi. Verðbólgan verður
að vera lág. Ef verðlagið er stöð-
ugt geta fyrirtæki ekki hækkað
launakostnað á þeim forsendum að
ætla að velta honum út í verðlagið.
Sum fyrirtæki þurfa mjög lítið eða
alls ekkert að hækka laun vegna
lágmarkslaunaákvæðisins og þau
halda óbreyttu verði í hinni hörðu
samkeppni sem víða er. Onnur fyrir-
tæki í samkeppni geta þá ekki sent
viðskiptavinunum reikninginn
vegna hærri launakostnaðar. Þegar
verðbólgan er lág þurfa fyrirtækin
sjálf að greiða launahækkanimar
og það takmarkar þær nema að svo
miklu leyti sem þær em bomar
uppi af aukinni framleiðni og verð-
mætasköpun.
Þær almennu launakostnaðar-
Vilhjálmur Egilsson
„Seðlabankinn heldur
því fram að 8% verð-
bólga á árinu 1987 sé
lágmark. Hvort verð-
bólgan verður hærri en
7—8% er mest á valdi
bankans sjálfs og
hvernig hann sljórnar
peningamálunum. Ef
bankinn stjórnar mál-
um þannig að erlent
lánsfé fær að flæða inní
landið og fóðra þenslu
og launskrið á vinnu-
markaðnum, þá eru
verðbólgumarkmiðin í
hættu og þá mun lægst
launaða fólkið sitja
uppi með sárt ennið.
Því veldur vantrú bank-
ans á sjálfum sér
vissulega vonbrigðum
ogáhyggjum.“
KAUPMÁTTUR UEGSTU LAUNA OG TÍMAKAUPS VERKAMANNA
1980 = 100
TÍMAKAUP L€GSTU
VERKAMANNA LAUN
KAUPMÁTTUR
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987
ÁR
HEIMILDIR: KRN.VSÍ.ASÍ
—■
Snorrabraut 27,
inngangurfrá Hverfisgötu.
22911 —19255
Opið kl. 1-4
Vantar — vantar
Eftirtaldar eignir vantar á sölu-
skrá:
★ 2ja herb. í Breiðholti.
★ 2ja herb. í Vesturbæ, nærri
Landakoti.
★ 3ja-4ra herb. í Breiðholti.
★ Sérhæð í Kópavogi.
★ Einbýli í Vesturbæ.
★ Einbýli á Stór-Reykjavíkur-
svæðinu.
★ Söluturn í Reykjavík eða
Kópavogl.
Um mjög trausta kaupendur er
að ræða.
Skoðum og verðmetum
samdægurs.
Lúðvík Ólafsson,
Reynir Guðmundsson,
lögmaður Pátl Skúlason hdl.
Hafnarfjöröur
Öldugata. 3ja herb. íb. á
neðri hæð m. hálfum kj. Laus
strax. V. 1,9 millj.
Hringbraut. 4ra herb. mið-
hæð. Gott utsýni. V. 2,5 millj.
Hverfisgata. 2ja herb. risíb.
V. 900-950 þús.
Vesturbraut. 4ra-5 herb. íb.
í timburhúsi. V. 1,6 millj.
Dalshraun. 4ra herb. íb. 116
fm. V. 2,5 millj.
Hef góða kaupendur að
sérhæðum og einb-
húsum í Hafnarfirði
Opið í dag 1-4
Ámi Gunnlaugsson m.
Austurgðtu 10, sfmi 50764.
Höföar til
.fólks í öllum
starfsgreinum!
Söluturn
Til sölu mjög vel staðsettur söluturn með mikla og
vaxandi veltu. Mjög góð aöstaða. Lottókassi, mynd-
bandahorn o.fl. Hér er um að ræða tækifæri fyrir
dugmikið fólk. Uppl. ekki veittar í síma, aðeins á skrifst.
Opið í dag frá kl. 14.00-17.00 og sunnudag 13.00-15.00.
Ingileifur Einarsson, lög. fast.
Sími 688828, Suöurlandsbraut 32.
SIMAR 21150-21370
S0LUSTJ LARUS Þ VALOIMARS
L0GM J0H Þ0RÐARS0N HDL
Til sýnis og sölu meðal annarra eigna:
Nýleg eign á góðu verði
Parhús neöarlega í Seljahverfl. Eln hœð um 140 fm nettó auk bílskúrs.
Góð innrétting. 4 svefnherb. Ræktuð lóð. Húsið er laust 1. júnf nk.
Teikn. á skrifst. Verð aðeins kr. 5-5,5 mlllj.
3ja og 4ra herb. íbúðir við:
Engjasel (Laus strax. Bilhýsi), Sólhelma (stór og góö i lyftuhúsi), Mið-
tún (aöalhæö í tvíbýli. Bílskúr), Undargötu (ódýr sér efrihæö i timbur-
húsi). Vinsamlegast leitiö nánari upplýsinga.
í tvíbýlishúsi við Stórholt
neðri hæð 4ra herb. rúmir 90 fm nettó. Allt sór. Eldhús og baö þarfn-
ast endurbóta. Nýtt gler. Nýir póstar. f kj. fylgja 2 góö íbúöarherb.
og stór geymsla. Verkstæðl (bílskúr 36 fm nettó). Skuldlaus. Laus strax.
Ein bestu kaup á markaðnum í dag
Stórt og glæsilegt raöhús í smíöum rétt viö Gullinbrú i Grafarvogi. 4
rúmgóö svefnherb. Sólsvalir um 24 fm. Tvöfaldur bílskúr. Allur frágang-
ur utanhúss fyigir. Aðeins eitt hús eftir. Húni sf. er byggjandi.
Raðhús — hagkvæm skipti
Raðhús við Látraströnd á þremur pöllum, 195 fm nettó. Litla séríbúö
má gera á 1. hæö. Göður bílskúr. Stórar svalir. Mikiö útsýni. Skipti
æskileg á 3ja-4ra herb. íbúö á 1. hæö eöa í lyftuhúsi. Bílskúr eöa bilhýsi
þarf aö fylgja.
Hagkvæm skipti
Til kaups óskast 3ja herb. nýleg íbúö i borginni. Má vera í Breiöholts-
hverfi. f skiptum fyrir 4ra herb. aðalhæö i tvibýlishúsi viö Miötún um
90 fm nettó. Lítiö vinnupláss fylgir I bflskúr. Trjágaröur. Skuldlaus.
Vegna búferlaflutnings
Einbýlishús 180-220 fm ó einni hæö óskast til kaups í borginni fyrir
lækni. Garðabær kemur til greina.
Húseign með tveimur íbúðum
óskast til kaups helst í borginni. Æskiiegar stærðir 2ja-3ja herb. og
5-6 herb. ibúöir. Húsiö má þarfnast standsetningar. Þarf ekki aö vera
fullbyggt. Eignaskipti möguleg.
Helst í Breiðhoitshverfi
óskast til kaups góö 3ja herb. íb. Losun eftir samkomulagi. Rótt eign
veröur borguö út.
Fjöldi fjársterkra kaupenda á skrá. Látió Almennu fasteignasöluna
annast um kaupin og söluna eöa makaskiptln.
Opið í dag laugardag,
frákl. 11.00-16.00
síðdegis.
ALMENNA
FASTEIGHASAIAH
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370
hækkanir sem samið hefur verið
um við Alþýðusambandið, Dags-
brún og fleiri aðila gefa ekki tilefni
til meiri verðbólgu en 7—8% á árinu
1987. Eftir er að semja við opin-
bera starfsmenn og bankamenn
sem margir hveijir eru hálauna-
menn og í þeim samningum reynir
að sjálfsögðu á hvort hálaunafólk
innan raða þeirra samtaka hefur
áhuga á og afl til að bijóta lág-
launasamningana frá 6. desember
á bak aftur. Það sem hingað til
hefur gerst á vinnumarkaðnum er
allt innan þess ramma að verðlags-
forsendur haldi og stuðlar að því
að hækkun lágmarkslaunanna flæði
ekki yflr línuna.
Fyrirtækin fái frið
Annað skilyrðið til þess að raun-
hæft sé að hækka lægstu launin
svo verulega umfram annað er að
fyrirtækin fái frið til þess að
aðlagast breyttum aðstæðum. Ef
fyrirtækin sæju fram á ókyrrð á
vinijumarkaðnum og óvissu í launa-
málum almennt væri stórum erfíð-
ara að hækka lægstu launin
sérstaklega. Af þessum ástæðum
gildir samningurinn frá 6. desember
og Dagsbrúnarsamningurinn til
ársloka 1987 og flest fyrirtæki geta
þess vegna séð fram á heilt ár með
stöðugleika á vinnumarkaði. Pyrir-
tækin hafa því frið og alla mögu-
leika til þess að hækka lægstu
launin án frekari launakrafna frá
verkalýðsfélögunum vegna annarra
hópa. Samningargeta aðeins losnað
á þeim sviðum þar sem gera skal
fastlaunasamninga en í mörgum
tilfellum er það ekki síður hags-
munamál fyrirtækjanna eins og
starfsmanna að gera slíka samn-
inga. Þeir stuðla því ef eitthvað er
að ró á vinnumarkaðnum.
Skuldasöf'nunina
verður að stöðva
Þriðja skilyrðið til þess að unnt