Morgunblaðið - 17.01.1987, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1987
21
ÞAÐ ER EKKERT GLER
Á fimm ára afmæli
óperuhúss við Ingólfsstræti
eftir Þorstein
Gylfason
Einlægasti óperuvinur sem ég
þekki er fimm ára. Upp á síðkast-
ið hefur Aida verið eftirlætið hans.
Hann frétti að von væri á henni.
Nú byggir hann kastala og svo
tekur hann plastfólk sem hann á
og raðar því saman í sveitir
Egypta og Eþíópíumanna. Þar eru
þeir Amonasro ofe Radames hvor
á sínum stað. Svo er piluð plata:
Radames himinlifandi yfír Aidu
og vill hún verði konan sín, Amon-
asro reiður við hana og ætlar að
fara í stríð. Þetta er mikil
skemmtun, og vinir þessa vinar
míns hafa lært af honum leikinn
með glöðu geði. Einn þeirra spurði
á dögunum þegar leikurinn stóð
sem hæst: Hvað er eiginlega óp-
era? Svarið hófst á þessa leið: Hún
er æðisleg. Það er ekkert gler.
Ópera er vissulega æðisleg. En
hún er dýr. Það kostar til dæmis
rúmar sjö milljónir króna að svið-
setja Aidu í Islensku óoperunni,
og svo mátti sjá Aidu fyrir ekkert
á nýársdag, inni á gafli hjá sér í
gegnum gler. Samt er þessi fjár-
hæð ekki nema brot af því sem
það kostar að efna til óperusýn-
ingar í öðrum löndum. Þar er það
líka algengast að óperuhús afli
sjálf ekki nema tíunda hlutans af
því sem það kostar að reka þau
með einhverjum brag. Hinir níu
eru styrkir frá ríki, byggðum og
fyrirtækjum. Það þykir því krafta-
verki líkast víða um lönd að
íslenska óperan skuli afla 70 —
sjötíu — hundraðshluta af tekjum
sínum sjálf. Ríkið hefur lagt af
mörkum 20% af tekjum hennar
til þessa. Þeim 10% sem þá eru
eftir hefur Óperan tapað á rekstr-
inum, með þeim afleiðingum að
hún skuldar nú, á fímm ára af-
mæli óperuhússin’s, um 10 milljón-
ir króna. Mér skilst það sé sama
fjárhæð og efnafólk borgar fyrir
dálítið veglegt einbýlishús.
Kraftaverkin eru fleiri en þetta
eitt. Annað er að þessi þjóð, ekki
stærri en hún er, skuli eiga sér
svo ágæta söngvara að hér sé
hægt að sýna hveija óperuna af
annarri eins og ekkert sé, og það
með fullum sóma. Þriðja krafta-
verkið er að þessi ungi og
óharnaði félagsskapur sem ís-
lenska óperan er skuli eiga sér
hús. Það voru eins og allir vita
þau Helga Jónsdóttir og maður
hennar Sigurliði Kristjánsson
kaupmaður sem gáfu Óperunni
mikla fjárhæð. Gjöfín gerði það
kleift að kaupa Gamla bíó og
breyta því í óperuhús. Þau veittu
líka jafnháum fjárhæðum til
Borgarleikhúss í Reykjavík, Lista-
safns ríkisins og Háskóla íslands.
Þessi rausn á sér engan líka á
íslandi, hvorki fyrr né síðar. Það
er mikið af auðæfum í heiminum
sem enginn fær að nota til göf-
ugra hluta. Það er ennþá meira
um fólk — þar á meðal listafólk
— sem fær ekki að njóta sín af
því það vantar peninga. Og því
miður heyrir það til kraftaverka
að til að mynda góðri list hlotnist
miklir peningar.
Að vísu er allt sem nú er talið
ekki nema hálf sagan um Islensku
óperuna. Óperan varð fyrst til, og
heldur áfram að vera til enn sem
komið er, fyrir ótrúlegar fómir
þeirra sem að henni standa. Þar
er þrælað frá morgni til kvölds,
og oft fram á rauða nótt, fyrir
ótrygg laun og stundum engin.
Þetta mæðir mest á söngvurun-
um, jafnt kór sem einsöngvurum.
Óperan berast í bökkum dag af
degi. Satt að segja líður hún sára
nauð. Samt er gengið hér til verka
af stakri gleði. Vinnugleðin á sér
eina uppsprettu öðrum fremur;
ewftir fimm ára starf teljum við
okkur vita það að þessi mikla
vinna — sem ætti að vera orðin
leiðinleg fyrir löngu — ber mikinn
árangur. Svo virðist sem Óperunni
hafí tekizt það sem hana dreymdi
um í öndverðu: að setja á svið
óperusýningar sem stæðust fylli-
lega samanburð við þær sem
tíðkast í öðrum löndum.
Með fómum hefst það, og líka
með metnaði. Metnaðurinn veldur
því meðal annars að Óperan fær
ágætustu atvinnumenn úr fræg-
um óperuhúsum til verka, einkum
æfíngastjóra og hljómsveitar-
stjóra. Og þetta góða fólk kyndir
svo undir fyrir sitt leyti. Það kem-
ur í ljós að það trúir ekki sínum
eigin eyrum að svona góður söng-
ur fari fram í litlu kvikmyndahúsi
á hjara veraldar. Það kemur aftur
og aftur. Til að mynda er Aida
þriðja óperan sem Gerhard Deck-
ert, úr Ríkisóperunni í Vínarborg,
stjómar í Reykjavík. Gagnrýnend-
ur hafa líka borið mikið lof á allt
þetta starf, og áhorfendur tekið
því með þakklátum fögnuði. Tón-
listárfrömuður í Austurríki skrif-
aði á þessa leið um Töfraflautuna
haustið 1982:
„Töfraflautan er afburðavinsæl
ópera, og fyrir vikið hættir ópem-
húsum til að láta hana sjá um
sig. í Reykjavík var það nú eitt-
hvað annað! Fyllilega samhæfður
söngflokkur, útsmogin leikstjóm,
skarpviturleg hljómsveitarstjóm,
frábær Mozarthljómsveit: allt er
á eina bók lært, og hlutdéild
áhorfenda er líka öldungis eftir-
tektarverð. íslenzkan, sem er
mjög sönghæft mál, virðist eiga
sinn þátt í velfamaði sýningarinn-
ar.“
Haustið 1986 birtust mikils-
verðar lofgjörðir í norrænum
blöðum um sýningu Óperannar á
II Trovatore. „íslenska óperan er
glitrandi perla," sagði danskur
gagnrýnandi í Morgunblaðinu.
Þegar vel gengur dreymir okk-
ur stóra drauma. Okkur dreymir
um að geta gert áætlanir svolítið
fram í tímann í stað þess að lifa
á hriflingabjörgum ár frá ári, í
tómri óvissu um hvað bíður okk-
ar. Kannski við fáurri bráðum að
gera almennilega áætlun til
þriggja ára eða svo, og getum þá
ráðið söngvara til þeirra verka
sem þar stæðu og goldið þeim
full laun þennan tíma. Annar
draumur er að stækka leiksviðið.
Við höfum látið reikna það út að
fullnægjandi svið með tumi þyrfti
ekki að kosta nema 67 milljónir
króna í byggingu, og að fyrír
annað eins til viðbótar mætti
bæta allt húsið í hólf og gólf að
það yrði fullnægjandi til flestra
hluta.
Þegar ég segi við og tala um
okkur er ég ekki að tala í nafni
íslensku óperannar fyrst og
fremst, heldur í nafni allra ópera-
gesta. Óperahús er á endanum
eitt hljóðfæri, og á það spila menn
eins og Mozart eða Verdi. Hver
einasti óperagestur, sem sjáandi
sér og heyrandi heyrir, er lifandi
partur af þessu hljóðfæri. Hér er
ekkert gler. Eins er hann ekki
nema lítill partur af lífínu sem
hann lifír. Þar er vonandi ekkert
gler heldur.
Brids
Arnór Ragnarsson
Bridsdeild
Hún vetningafélagsins
Átján sveitir taka þátt í sveita-
keppninni og er lokið 4 umferðum.
Staða efstu sveita:
Guðni Skúlason 86
Cyras Hjartarson 79
Steinn Sveinsson 78
Kári Sigurjónsson 77
Eggert Einarsson 76
V aldimar Jóhannsson 73
Næstu 2 umferðir verða spilaðar
á miðvikudaginn kemur kl. 19.30 í
Félagsheimili Húnvetningafélags-
ins í Skeifunni.
Hreyfill — Bæjarleiðir
Fjórar umferðir era búnar í aðal-
sveitakeppninni og er staða efstu
sveita þessi:
Jón Sigtryggsson 91
Sigurður Olafsson 80
Gísli Sigurtryggvason 70
Jón Sigurðsson 66
Kristján Jóhannesson 63
Alls taka 11 sveitir þátt í keppn-
inni. Fimmta umferð verður spiluð
á mánudag kl. 19.30 í Hreyfils-
húsinu, 3. hæð.
Bridsfélag Reyðar-
fjarðar og Eskifjarðar
Vetrarstarfið hófst 16. septem-
ber sl. með fisléttum tvímenningi.
Lokastaðan:
Jónas — Hörður 123
Einar — Sigurður F. 119
Búi —Gísli 115
Úrtökumót vegna Austurlands-
móts í tvímenningi þijú kvöld:
Aðalsteinn — Sölvi 1026
Kristján — Sigurður H. 932
Auðbergur — Guðgeir 896
Landstvímenningur, 16. október:
Jóhann — Hafsteinn 176
Guðmundur — Jónas 174
Kristján — Bogi 173
Nýliðakeppni fór fram 4. nóv-
ember og mættu aðeins 3 með
nýliða:
Hallgrímur — Sigurður 154
Rúnar Olsen — Auðbergur 137
Sigurbjörg — Ingibjörg 137
Fjögurra kvölda meistarakeppni
var spiluð 11. nóvember til 9. des-
ember:
Jóhann — Hafsteinn 1189
Kristmann — Magnús 1169
Aðalsteinn — Sölvi 1134
Konfektkassatvímenningur 16.
desember:
Garðar — Garðar 234
Rúnar — Andrés 233
Gísli — Guðni 229
Jólamót 29. desember:
Ásgeir — Friðjón 193
Bjarni — Hörður 185
Jóhann — Hafsteinn 173
Sjötta janúar sl. var spilaður eins
kvölds tvímenningur og urðu úrslit
þessi:
A-riðill:
Svala — Ingibjörg 121
Sölvi — Kristján 117
Aðalsteinn — Svavar 116
Sigurður — Einar 116
B-riðill:
Bjami — Hörður 96
Jóhannes — Atli 95
Haukur — Búi 94
(Umsjónarmaður þáttarins hvetur Austfírðinga til
að lúta heyra tíðar frá sér og láta föðumöfn spil-
ara fylgja með.)
FLUGÁHU6A-
Flugskólinn Flugtak efnir til bóklegs einkaflugmannsnámskeiðs
sem hefst hinn 2. febrúar nk. Námskeiðið stendur yfir í u.þ.b.
10 vikur og fer kennsla fram á kvöldin.
Einnig hyggst skólinn halda sérnám-
skeið í bóklegum og verklegum
greinum fyrir fólk á aldrinum 30 ára
og eldri, ef næg þátttaka fæst.
Nemendum býðst nú eftirfarandi
greiðslufyrirkomulag á námskostn-
aði:
Einnig fer fram á vegum skólans kennsla fyrir
verklegt atvinnuflugmannspróf og blindflugs-
áritun.
Flugskólinn Flugtak er nú einn elsti starfandi
flugskóli landsins og hefur á sínum vegum
góðar flugvélar og flugkennara með yfir-
gripsmikla þekkingu og reynslu.
1. Einliðapróf (sóló) á allt að 6 mánaða
greiðslukjörum.
2. Einkaflugmannspróf ásamt bóklegu nám-
skeiði á allt að 12 til 18 mánaða greiðslu-
kjörum.
3. Einkaflugmönnum býðst nú að taka vélar
skólans á leigu fyrir laegra verð en áður.
FLUG ER HEILLANDI
TÓMSTUNDAGAMAN FYRIR
FÓLK Á „ÖLLUM“ ALDRI
Líttu inn hjá okkur, það er alltaf heitt á könn-
unni, eða hringdu í síma 28122 og fáðu nánari
upplýsingar.
MeÖ bestu kveÖju
FUJGTAK
FhtgskóK
gamla flugturninum,
Reykjavíkurflugvelli.