Morgunblaðið - 28.03.1987, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MARZ 1987
33
Reuter
Lögregluþjónn rekur á eftir námsmanni þegar mótmælaganga spænskra stúdenta var leyst upp í Madríd
í fyrradag.
Róstusamt á Spáni:
Hermaður lézt
í bflsprengingu
Madrld, AP. Reuter.
Svíþjóð:
Carlberg viður-
kennir ólögleg
vopnaviðskipti
Stokkhólmi, AP, Reuter.
SÆNSKA viðskiptablaðið Veckans Affarer birti i gær útdrátt úr
viðtali við Anders Carlberg, framkvæmdastjóra Nobel-iðnfyrirtækis-
ins, þar sem hann viðurkennir að fyrirtæki sitt hafi selt vopn til
ÖFLUG bílsprengja sprakk í gær
á hafnarsvæðinu í Barcelóna með
þeim afleiðingum að einn þjóð-
varðliði beið bana, einn særðist
lífshættulega og 14 óbreyttir
borgarar slösuðust.
Háttsettir embættismenn ríkis-
stjórnarinnar voru staddir í Barcel-
ona þegar sprengjan sprakk og
sögðu allt benda til þess að aðskiln-
aðarsamtök baska, ETA, bæri
ábyrgð á sprengingunni.
Að sögn lögreglu var sprengjan
í blárri bifreið af gerðinni Mercedes
Benz, sem lagt hafði verið rétt hjá
varðstöð þjóðvarðliðsins í aðkom-
unni að hafnarsvæðinu, og örstutt
frá aðalstöðvum hersins í Barcel-
ona.
Bifreiðin var nánast úttroðin af
sprengiefni og var það sprengt með
þráðlausri fjarstýringu. Atburður-
inn átti sér stað klukkan 13:35 að
staðartíma í gær.
Stór vestur-þýzkur vörubíll með
tengivagn ók framhjá bifreiðinni
um það leyti sem hún sprakk. Var
vörubíllinn hlaðinn pappírsrúllum
og myndaði því vamarmúr, sem dró
úr tjóni af völdum sprengingarinn-
ar. Engu að síður kviknaði í 12
nærstöddum bílum.
Mikil ólga hefur verið á Spáni
síðustu daga vegna verkfalla.
Læknar og starfsfólk sjúkrahúsa
hófu verkfall í fyrradag í mótmæla-
skyni við áform ríkisstjómarinnar
um breytingar á heilbrigðisþjón-
ustunni og til að krefjast launahæk-
kanna. Boðað var tveggja sólar-
hringa verkfall, sem ljúka átti á
miðnætti sl.
Þá lögðu starfsmenn flugfélags-
ins Iberia og jámbrautarfélagsins
Renfe, sem bæði eru ríkisrekin, nið-
ur vinnu í gær til að leggja áherzlu
á launakröfur sínar. Talið er að
hálf milljón manna hafi ekki komizt
leiðar sinnar af þeim sökum. Aflýsa
varð 331 flugferð Iberia af 350, sem
félagið áætlaði að fljúga í gær.
Jafnframt héldu háskólastúdent-
ar áfram aðgerðum sínum fimmta
daginn í röð. Hafa þeir hundsað
fyrirlestra og efnt til mótmælaað-
gerða. Kreflast þeir umsagnarrétts
um áform um breytingar á mennta-
kerfi Spánar. Kom til átaka milli
námsmanna og lögreglu þegar þeir
fyrrnefndu virtu ekki bann við mót-
mælagöngu við þinghúsið í Madríd.
í gærkvöldi þótti allt stefna í að
vantrauststillaga hægrimanna
gegn stjóm Felipe Gonzalez yrði
felld. Antonio Hemandez Mancha,
leiðtogi Þjóðarbandalagsins (AP),
bar fram tillöguna í fyrradag og
sagði hana fram komna vegna þess
að ríkisstjómin bæri ábyrgð á þeirri
upplausn, sem ríkti í landinu.
Gonzales hefur mikinn þingmeiri-
hluta og engar líkur vom talda á
að vantraust yrði samþykkt.
landa á bannlista.
Haft var eftir framkvæmdastjór-
anum að tvær pantanir af Robot-70
loftvamarskeytum, sem stýrt er
með leysigeysla og systurfyrirtæki
Nobel, Bofors, framleiðir, hefðu
verið sendar til Singapore með fullri
vitneskju stjómenda fyrirtækjanna
um að síðan yrðu þau flutt til Dubai
og Bahrain.
Samkvæmt sænskum lögum er
Ítalía:
Kosningar
í vændum?
Róm, Reuter.
FRANCESCO Cossiga, forseti
Ítalíu, hitti í gær og á fimmtudag
leiðtoga stjóramálaflokka til að
ræða hvað grípa skuli til bragðs
eftir að tilraunir Giulio Andre-
ottis, leiðtoga kristilegra
demókrata, til stjórnarmyndunar
fóru út um þúfur. Stefnir allt í
það að boðað verði til kosninga
á Ítalíu.
Cossiga hefur verið staðráðinn í
að koma í veg fyrir að gengið verði
til kosninga nú, en stjómmálaský-
rendur segja að það sé nánast
ógjömingur eftir að Andreotti afsal-
aði sér umboði til stjómarmyndun-
ar.
Að sögn skýrenda gæti Cossiga
veitt Amintore Fanfani, forseta öld-
ungadeildar þingsins, umboð til að
kanna málin, eða útnefnt annan
mann til að mynda stjóm og setjast
í stól forsætisráðherra.
Aftur á móti er talið ólíklegt að
öðrum manni takist það sem Andre-
otti mistókst, að leysa deilu kristi-
legra demókrata og sósíalista.
bannað að selja vopn, hvort heldur
það er beint eða gegnum milliliði,
til ríkja, sem eiga í styijöld, eða til
heimshluta, þar sem spenna er mik-
il.
Ifyrirtækin Nobel Kemi og Bofors
sæta nú rannsókn vegna ásakana
um,að hafa selt vopn til ríkja á
bannlistanum og hefur málið valdið
ólgu í Svíþjóð. Carlberg kvaðst
einnig efast um að ríkisstjómir eða
háttsettir embættismenn hefðu vit-
að af vopnasölu af þessu tagi, en
því hefur verið haldið fram í fjöl-
miðlum að svo hafí verið.
í fréttaþættinum Aktuellt í
sænska sjónvarpinu var haft eftir
ónafngreindum heimildarmönnum
að rannsókn sænskra tollyflrvalda
hefði leitt í ljós að hagsmunabanda-
lag fyrirtækja í sex Evrópuríkjum
hefði framleitt og flutt sprengiefni
fyrir írana.
í þættinum var sagt að fyrirtæki
í a.m.k. sex Evrópuríkjum, Svíþjóð,
Finnlandi, Hollandi, Belgíu, Frakkl-
andi og Ítalíu, hefðu starfað saman
í hagsmunabandalaginu og flutt
sprengiefni til írans um Júgoslavíu,
Ítalíu, Austur-Þýskaland, og Aust-
urríki.
Pólland:
Aðeins minni
verðhækkanir
Varsjá. AP, Reuter.
PÓLSKA stjórnin hefur ákveðið
að draga úr fyrirhuguðum verð-
hækkunum á þessu ári vegna
mikillar andstöðu við þær innan
opinberu verkalýðsfélaganna.
Skýrðu talsmenn þeirra frá
þessu á fimmtudag.
Verð á helstu nauðsynjum mun
hækka um 9,6% á árinu í stað 13%
eins og áætlað hafði verið og einn-
ig verða minni hækkanir á fargjöld-
um, bensíni og orkuverði en þessir
liðir áttu að hækka um 26%.
í tilkynningu frá opinberu verka-
lýðsfélögunum sagði, að stjómin
hefði fallist á að „hraða mjög efna-
hagslegum umbótum" í landinu,
bæta láglaunafólki verðhækkanim-
ar að nokkra og taka upp viðræður
um fyrirhugaða lækkun niður-
greiðslna.
Verðhækkanir era viðkvæmt mál
í Póllandi og leiddu t.d. til upp-
reisna og átaka árið 1970, 1976
og 1980 og til stofnunar Samstöðu,
óháðu verkalýðsfélaganna, sem nú
era bönnuð.
wmm
gjaldmiðla
London, AP.
GENGI Bandaríkjadollars
lækkaði gagnvart öllum helstu
gjaldmiðlum Evrópu. Dollar-
inn snarlækkaði gagnvart
yeninu.
Síðdegis kostaði sterlingspund-
ið 1,6030 dollara (1,6050) í
London. Gengi dollars var annars
þanning að fyrir hann fengust:
1,8240 vestur-þýsk mörk
(1,8285), 1,5210 svissneskir
frankar (1,5275), 6,0620 franskir
frankar (6,0950), 2,0585 hollensk
gyllini (2,0670), 1.297,50 ítalskar
lírar (1.304,50) 1,3063 kanadíska
dollara (1,31225) og 147,65 yen
(149,35). Gullúnsan hækkaði í
verði og kostaði 417,30 dollara
(411).
Sovétríkin:
Mikill efnahagsbati í
valdatíð Gorbachevs
Washington, AP.
EFNAHGSBATI í Sovétríkjunum á síðasta ári var hinn mesti í
tíu ár, að því er segir í nýrri skýrslu sérfræðinga bandarísku
leyniþjónustunnar og varaarmálaráðuneytisins. Höfundar skýrsl-
unnar telja hins vegar að andstaða við umbótastefnu Mikhails
Gorbachev Sovétleiðtoga kunni að koma í veg fyrir áframhald-
andi hagvöxt.
Niðurstaða skýrsluhöfunda er
sú að árið 1986, sem var fyrsta
heila árið er Gorbachev situr að
völdum, hafí verið mjög gott í
efnahagslegu tilliti fyrir Sovét-
menn. Segir í skýrslunni að
efnhagsbatinn hafi ekki verið
meiri í heilan áratug og að verg
þjóðarframleiðsla hafi aukist um
ij'ögur prósent á síðasta ári. Er
þetta einkum þakkað aukinni
landbúnaðarframleiðslu og minna
vinnutapi en áður.
Til samanburðar geta höfundar
þess að undanfarinn áratug hafi
verg þjóðarframleiðsla að meðal-
tali aukist um tvö prósent á ári í
Sovétríkjunum einkum vegna úr-
eltra framleiðslutækja. Segir í
skýrslu þeirra að Sovétmenn séu
enn tíu til tólf áram á eftir Banda-
ríkjamönnum hvað varðar há-
tækniiðnað svo sem tölvubúnað.
Þótt búast megi við framforam
séu engar líkur á að það bil verði
brúað.
Höfundamir kveðast telja að
Gorbachev hafi ekki gert sér fylli-
lega grein fyrir efnahagsvanda
þjóðarinnar þegar hann komst til
valda fyrir tveimur áram. Segja
þeir einnig að svo virðist sem
ekki hafi verið gerð heildaráætlun
um endurskipulagningu efna-
hagslífsins þó svo að unnið hafi
verið af miklu kappi á ákveðnum
sviðum. Á hinn bóginn er borið
lof á herferð Sovétleiðtogans gegn
spillingu og drykkjusýki og fullyrt
að hún hafi að flestu leyti reynst
árangursrík.
Sérfræðingamir segja að stein-
rannir embættismenn og and-
stæðingar Gorbachevs séu
alvarlegasta ógnunin við umbóta-
hugmyndir hans. „Flokksfélagar
og embættismenn í hinu þungl-
amalega valdakerfi hafa barist
gegn ýmsum þeim umbótum sem
hann hefur boðað," segir í skýrsl-
unni. „Þótt hugmyndir Gorbac-
hevs séu ekki allar nýjar af
nálinni, virðist hann hafa til að
bera elju og vilja til að leita lausna,
en hið sama verður ekki sagt um
forvera hans á valdastóli," segir
þar ennfremur.
í gær var einnig birt ný skýrsla
Sameinuðu þjóðanna um efnahag
Evrópuríkja. Þar kemur fram að
fallandi gengi Bandaríkjadollars
og lækkun olíuverðs hefur haft
mikil áhrif á viðskipti austurs og
vesturs. í skýrslunni segir að
skuldir Sovétmanna við útlönd
hafi aukist um 20 prósent á
síðasta ári þrátt fyrir að útflutn-
ingur til vesturlanda hafi aukist
um 17 prósent. Þá kemur einnig
fram að verðmæti útflutningsaf-
urða austantjaldsríkjanna allra
stóð í stað á meðan innfluttar
vörar hækkuðu í verði.
Ge