Morgunblaðið - 28.03.1987, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MARZ 1987
37
Elín Óskarsdóttir sjúkraliði, Hafdís Guðmundsdóttir sjúkraliði og
Anna Ólafsdóttir deildarsijóri lyflækningadeildar.
Ingibjörg Jóhannsdóttir og Guðbjörg Ragnarsdóttir sjúkraliðar
standa hér við höfðagaflinn hjá Ragnari Edvardssyni sem er að ná
sér eftir skurðaðgerð á bæklunardeild Landsspítalans.
laun eftir 7-10 ára starf. „Maður
tekur því alla vinnu sem býðst,“
sagði Hafdís. „Og tvöföld vinna
kemst fljótt upp í vana.“
Hjól akandi spít-
ala stöðvast
Á Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur
starfa 19 sjúkraliðar við heima-
hjúkrun og hafa 17 þeirra sagt upp
störfum. Morgunblaðsmenn náðu
tali af fimm sjúkraliðum sem vor í
hádegishléi frá önnum dagsins. Þær
byijuðu spjallið með þeirri ábend-
ingu að heimahjúkrun væri burðar-
ásinn í þeirri stefnu stjómvalda að
minnka álagið á sjúkrahúsunum og
gera fólki kleift að dvelja í heima-
húsi. „Heimahjúkrunin felst í eftir-
liti með sjúklingum, aðhlynningu
og lyfjagjöf. Við emm eiginlega
akandi spítali. Starfssvæði okkar
nær frá Grafarvogi og Árbæ út á
Seltjamames ,“ sagði Þóra Engil-
bertsdóttir.
Sjúkraliðamir töldu laun sín al-
gjörlega úr samhengi við kaup og
kjör í þjóðfélaginu. „Við viljum
komast á sama stig og fyrir árið
1982 og ná landsbyggðinni í kjör-
um,“ varð einni að orði. „Það lifír
enginn á 31.000 krónum á mánuði
— við leiðumst því út í óhóflega
yfirvinnu en gallinn er sá að það
er aðeins um að ræða að taka heil-
ar vaktir, 8 eða 16 tíma. í starfí
þar sem mest er um vert að við
getum sýnt umhyggjusemi getur
slíkt ekki gengið til lengdar."
Þær sögðu að sjúklingar virtust
almennt hneykslaðir á óbilgimi
stjómvalda. Fólki þætti erfítt að
skilja afhverju ekkert hefði verið
tekið í taumana þegar sex mánuðir
væm liðnir frá því að uppsagnimar
lágu fyrir. „Við vitum að vinnudeil-
an bitnar á þeim sem síst skyldi,
og auðvitað vonum við þar til í
síðustu lög að samið verði,“ sagði
ein sjúkraliðanna.
Stefanía Jónsdóttir er ein hjúkr-
unarfræðinga heimahjúkrunarinn-
ar. Hún hefur því ekki sagt upp
starfí. Aðspurð hvort álagið á þeim
sem halda áfram heimahjúkmninni
eftir mánaðamótin muni ekki auk-
ast svaraði hún að starfsmenn væm
þegar fullbókaðir. „Við komumst
einfaldlega ekki yfír meira," sagði
Stefanía. „Stefnan verður sett á að
sinna þeim sem em algjörlega
ósjálfbjarga. En þegar sautján
starfsmenn vantar hlýtur þjónustan
að skerðast."
Jónína Mikaelsdóttir og Guðrún
Jónsdóttir hjúkranarfræðingar tóku
í sama streng. „Við leggjum til
dæmis niður alla böðun, getum ekki
sinnt nema takmarkaðri kvöld- og
næturþjónustu, eða morgunvakt.
Það em mjög margir sem þurfa
aðhlynningu á þessum tímum, lam-
að fólk sem við hjálpum að hátta
sig og fólk sem þarf. að snúa í rúm-
inu á nóttunni. Sá sjúklingur sem
tíðasta aðstoð þarf fær vitjun fimm
sinnum á dag, en margir aðrir 3-4
sinnum. Þessa þjónustu þurfum við
að skera niður, og það verður ekki
sársaukalaust,“ sagði Jónína.
Síðustu tvær vikur hefur ekki
verið skráð í heimahjúkmn, en
25-30 sjúklingar bætast venjulega
í hópinn á viku. Þau sjúkrahús sem
Steinunn Kristjánsdóttir, Margrét Sigtryggsdóttir, Helga Júlíusdóttir, Ingibjörg Björnsdóttir, Andrea
Helgadóttir og Svala Waage sjúkraliðar á geðdeild Borgarspítala.
Margrét Kristinsdóttir, Eva Kristinsdóttir, Guðrún Sigurðardóttir, Gyða Kristinsdóttir og Þóra Engil-
bertsdóttir sjúkraliðar heimahjúkrunar. Þær hafa allar sagt upp störfum frá mánaðamótum.
Jónína Melsteð, Guðrún Jónsdóttir og Stefanía Jónsdóttir hjúkrunar-
fræðingar í heimahjúkrun Heilsuvemdarstöðvarinnar.
allra starfsmanna og tækni sem
sérhæft starfsfólk þarf til að nota.
Sú staða gæti því komið upp að
fólk sem var'í engri hættu yrði í
lífshættu vegna þess að ekki er
hægt að sýna rétt viðbrögð.“
Þeir sögðu að viðbúnaður vegna
uppsagnanna væri í raun hafinn.
Ekkert hefði verið tekið inn af bið-
listum undanfama viku og á þriðju-
dag þyrfti að vera búið að rýma
helming sjúkrarúma á spítalanum.
„Við emm búnir að hafa áhyggjur
af þessum uppsögnum síðan um
áramót. Þetta ástand hefur lengi
verið yfirvofandi og við hræðumst
þessa stund,“ sagði Jóhannes.
Aðspurður sagði Jónas að sjúkra-
liðar væm hörmulega launaðir. Því
hefði þurft að kippa í liðinn fyrir
löngu. „Staðreyndin er að allt
starfsfólk sjúkrahúsanna er illa
launað og stenst engan samanburð
við almennan vinnumarkað," sagði
hann.
Tvöföld vinna
kemst í vana
Níu af hveijum tíu sjúkraliðum
á Landakoti hafa sagt upp störfum.
Logi Guðbrandsson forstjóri var
svartsýnn á að samningar tækjust
í vinnudeilunni áður en til uppsagn-
anna kæmi. „Ég sé ekki að þetta
gerist. Við höfum verið að búa okk-
ur undir að rýma um 88 sjúkrarúm
af um 200 sem em hér á spítalanum
og í Hafnarbúðum." Hann sagði að
útgangan myndi hafa mjög alvarleg
áhrif. Margir sjúklingar verða út-
skrifaðir eftir helgina, mun fyrr en
heilsa þeirra gefur tilefni til. „Öll
starfsemi spítalans skerðist og við
verðum að takmarka þann fjölda
sem lagður er inn á spítalann. Al-
varlegustu áhrifin verða án efa þau
að eftir helgina verður enginn sjúkl-
ingur tekinn inn á spítalann nema
í neyð.“
Á lyflækningadeild 1-A var legið
í hveiju rúmi og gott betur, því
þrír sjúklingar höfðust við á gangin-
um þegar Morgunblaðsmenn bar
að. „Við áttum erfiða bráðavakt,“
útskýrði Anna Ólafsdóttir deildar-
hjúkmnarfræðingur. „Nú eigum við
eftir eina slysavakt fyrir mánaða-
mót og aðra 1. apríl þannig að
ástandið gæti versnað. A deildinni
em þijátíu rúm og við þurfum að
losa helming þeirra. Ég veit ekki
hvernig það mun ganga,“ bætti hún
við.
Samstarfsmenn Önnu, Elín
Óskarsdóttir og Hafdís Guðmunds-
dóttir sjúkraliðar, sögðu að svo
virtist sem ríkisvaldið hefði enn
ekki gert sér grein fyrir alvöm
málsins. Þær vora vondaufar um
að samningar næðust fyrir mánaða-
mótin. „Við vonum að sjálfsögðu
að það semjist fljótt svo til þess
komi ekki að við þurfum að fara í
aðra vinnu," sagði Elín.
Anna sagði að mikil undirmönn-
un hefði verið á Landakoti undan-
farið ár. Það þýddi að starfsfólkið
ynni margfalda vinnu. Elín og
Hafdís tóku undir þetta. Þær sögð-
ust vera með um 30.000 krónur í
keppast nú við að útskrifa sjúklinga
áður en til uppsagnanna kemur
geta því ekki leitað aðstoðar heima-
hjúkmnarinnar, að sögn Margrétar
Þorvarðardóttur _ hjúkmnarfram-
kvæmdastjóra. „Ég held að margir
geri sér ekki grein fyrir því hversu
alvarlegt ástandið getur orðið um
miðja næstu viku," sagði hún.
Landspítalinn getur
ekki annað bráðavakt
Landspítalinn varð fyrir mestum
skakkaföllum þegar verkfall há-
skólamenntaðra hjúkmnarfræðinga
hófst. Vigdís Magnúsdóttir hjúkr-
unarforstjóri sagði að 1. apríl yrðu
290 sjúkrarúm auð en í hópi þeirra
sem sagt hafa upp störfum em 160
sjúkraliðar. „Til þessa höfum við
getað bjargað málum með undan-
þágum sem verkfallsmenn hafa
veitt. Eftir mánaðamótin koma þær
að sjálfsögðu ekki til greina því þá
verða þessir hópar ekki lengur í
starfí hér. Við höfum þegar þurft
að gera ýmsar ráðstafanir eins og
þá að færa hluta af bráðavakt
spítalans á laugardag yfír á Borg-
arspítalann. Nú er ekki tekið á
móti öðmm en þeim sem skilgreind-
ir em sem neyðartilfelli,“ sagði
Vigdís.
Sendum mikið veikt
fólk heim
Grétar Ólafsson yfírlæknir
bijóstholslækningadeildar Lands-
pítalans sagði að nú væri fyrirsjáan-
legt að flytja þyrfti sjúklinga í
aðgerðir erlendis næðust ekki
samningar fyrir miðja næstu viku.
„Það fór fram lungnaskurðaðgerð
hér í morgun en ég sé ekki fram á
að þær verði fleiri. Við stöndum
frammi fyrir því að senda mikið
veikt fólk heim, því í raun em
sjúkrahúsin að lokast."
Hann sagði að nú væra um eitt
hundrað manna á biðlista eftir
hjartaþræðingu, og 31 biðii aðgerð-
ar vegna kransæðastíflu. Listinn
héldi áfram að lengjast en allar
skurðaðgerðir hefðu 'legið niðri
síðan verkfall háskólamenntaðra
hjúkranarfræðinga hófst fyrir
rúmri viku. „Það sem ég óttast
mest er að komi uppsagnimar til
framkvæmda muni hluti þess liðs
sem vann að hjartaþræðingunum
ekki snúa aftur á spítalann. Við
höfum lagt mikla vinnu í þjálfun
fólks erlendis, en hættan er fyrir
hendi að öllum þessum undirbúningi
verði kastað á glæ,“ sagði Grétar.
Eins og starfsbræður sínir á
Borgarspítalanum benti Grétar á
að uppsagnir líffræðinga í Blóð-
bankanum munu stöðva allar
alvarlegri skurðaðgerðir. Engin leið
væri því að bregðast við slysum þar
sem líf væri í veði. „Eitt af þeim
vandamálum sem við stöndum
frammi fyrir er að sjúklingar sem
sendir hafa verið í hjartaþræðingu
til Bretlands hafa mjög oft fengið
ígerð við heimkomuna. Við munum
ekki hafa nein ráð til þess að bregð-
ast við slíkri hættu,“ sagði Grétar.
Uppsagnirnar
eina leiðin
Guðbjörg Ragnarsdóttir og Ingi-
björg Jóhannsdóttir sjúkraliðar á
Bæklunardeild 1 sögðu að það yrði
mjög slæm tilfínning að ganga út
af spítalanum og skilja sjúklingana
eftir. „Við höfum af því miklar
áhyggjur og/það hefur greinilega
sett mark sitt á starfsandann und-
anfarnar vikur, því horfumar em
slæmar," sagði Guðbjörg. Ingibjörg
tók undir þetta en sagði að úr því
sem komið væri hlytu uppsagnimar
að vera eina leiðin til að ná fram
bættum kjömm.
Þær sögðust binda miklar vonir
við skjóta samninga. Stór skörð
yrðu höggvin í sjúkraliðahópinn ef
málið leystist ekki greiðlega. Blaða-
maður spurði hvemig á því stæði
að sjúkraliðar veldu sér starf sem
væri bæði erfitt og illa launað. „Það
er erfítt að hætta. Við höfum aflað
okkur menntunar, þetta er gefandi
og þakklátt starf. En við komum
ekki aftur ef iaunin hækka ekki,“
var svar þeirra beggja.