Morgunblaðið - 28.03.1987, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MARZ 1987
41
Kræklingahlíð:
Svínaræktin er áhættubúskap-
ur og má lítið fara úrskeiðis
~ segja bræðurnir sem reka svínabúið Hlíð sf. í Hraukbæ
EITT af stærstu og fullkomnustu
svínabúum landsins er í Hraukbæ
í Kræklingahlíð, rétt utan við
Akureyri. A búinu eru 160 gyltur
og þegar allt er talið er svína-
fjöldinn rúmlega 2.000. Búið er
tæknilega mjög fullkomið, meðal
annars með sjálfvirkri fóðrun hjá
öllum gripunum. Það er þekkt
fyrir góðan árangur í kynbótum
svínastofnsins.
Fj ölsky ldurekstur
Hlíð sf. rekur svínabúið í Hrauk-
bæ. Eigendur þess eru bræðumir
Auðbjöm, Halldór og Andrés Krist-
inssynir en auk þeirra standa
Kjartan bróðir þeirra og foreldrar
þeirra, Kristinn Bjömsson og Sigur-
björg Andrésdóttir, að rekstrinum.
Þau vinna öll við búið og auk þess
einn fastráðinn maður til viðbótar.
Blaðamaður skoðaði búið á dögun-
um, í fylgd Kristins og Auðbjörns.
Þeir segja að upphaf þessa bús
megi rekja til afa þeirra og pabba,
sem byijuðu með svín fyrir 35 ámm.
Foreldrar þeirra vora lengi með 10
gyltur á Hamraborgum ofan við
Akureyri.
Bræðumir fluttu starfsemina í
Hraukbæ árið 1982 og höfðu þá
byggt 750 fermetra svínahús. Áður
en þeir fluttu voru þeir með 50
gyltur en vora búnir að leggja drög
að flölgun og fljótlega eftir að flutt
var í nýja húsið vora gyltumar orðn-
ar 150. Þetta var því 100 gyltna
stökk og segja þeir að það hafi
verið býsna erfítt tímabil. í þessu
húsi era gyltumar ásamt grísunum
þar til þeir verða 2 V2 mánaða gaml-
ir. Eftir það era grísimir fluttir í
annað hús, sláturgrísahúsið, sem
byggt var haustið 1985. Þar eru
þeir aldir upp í sláturstærð, sem
þeir ná um það bil 6 mánaða gaml-
ir. Sláturgrísahúsið er 1.100
fermetrar og komast 1.200 grísir í
það.
Góður árangur af
ræktunarstarfinu
Fjölskyldan er búin að rækta
svínastofninn í mörg ár, og síðustu
7—8 árin hafa svínin verið ræktuð
skipulega með kynbótum. Þeir segj-
ast halda nákvæma skrá yfir öll
svínin og að skýrsluhaldið sé grand-
völlur þess árangurs sem náðst
hafi í ræktunarstarfinu. Sem dæmi
um þetta má nefna að fyrir nokkr-
um áram var talið að meðal
vaxtarhraði svína upp í sláturstærð
væri 8—9 mánuðir en er nú 6—
6mánuðir. í þessu felst mikill
ávinningur, betri nýting fæst á
fóðri, húsum og vinnuafli.
Innflutningur á svínasæði er
bannaður og hefur þessi árangur
því allur náðst innanlands með
ræktun á eiginleikum svínastofns-
ins. Auðbjöm sér um skýrsluhaldið.
Hann sagði að náðst hefði miklu
meiri árangur en menn hefðu getað
ímyndað sér fyrirfram og væri
skýrsluhaldið grandvöllur alls.
Hann sagði að á búinu væri kyn-
bætt með tilliti til fleiri atriða en
vaxtarhraða. Líkamsbygging og
kjöteiginleikar væra mikilvægt at-
riði. Þá væru þeir búnir að rækta
ýmsa galla úr svínunum, til dæmis
kviðslit.
Markaðurinn vill þungfa
en fitulitla skrokka
Varðandi kjöteiginleikana sögðu
þeir að neytandinn vildi ekki feitt
svínakjöt 0g þeir ekki heldur, og
miðaðist ræktunin því við löng og
grönn svín. Á þessu væra almennir
bændur ekki búnir að átta sig, jafn-
vel þó mun dýrara væri að framleiða
fitu en kjöt. Þeir bændur sem ekki
fylgduöt skipulega með svínunum
með skýrsluhaldi vissu ekki nema
takmarkað hvað þeir væra að gera.
Þeir sögðu að markaðurinn vildi
vel holdfyllta og vöðvamikla
skrokka. Þeir væra að reyna að
verða við þessum óskum neytenda
með því að auka fallþunga
svínanna. Meðalfallþungi svína-
skrokka hefði almennt verið um 50
kg en þeir væra að reyna að ná
honum upp í 60 kg með því að ala
grísina lengur. Þetta gengi misjafn-
lega, einkum vegna þess hvað mikil
eftirspum væri eftir kjöti hjá þeim,
þannig að þeir hefðu ekki tíma til
að bíða aðeins lengur með slátran-
ina.
Skóf lur ekki notaðar
Svínabúið er tæknilega fullkom-
ið, var byggt þannig í upphafí.
Halldór sagði að þeir hefðu undir-
búið byggingamar vel og leitað að
því fullkomnasta sem völ var á þá
Morgunblaðið/Helgi Bjamason
Eigendurnir með starfsmönnum utan við svínabúið, f.v.: Þorgils
Guðmundsson, Kristinn Björnsson, Auðbjörn Kristinsson, Andrés
Kristinsson, Kjartan Kristinsson og Halldór Kristinsson. Áuðbjörn,
Andrés, Kjartan og HaUdór eru bræður, synir Kristins.
Auðbjörn hugar að grisum í sláturgrísahúsinu.
Unglingameistaramót
íslands á Akureyri
3.-5. apríl 1987
Skíöaráö Akureyrar
Komið og sjáið
bestu ungiinga iandsins.
Slippstöðin hf.
Mjólk er holl
Mjólkursamlag
og hagkvæmt að nota. Stærðin
hefði gert þeim kleift að kaupa full-
komnari tæknibúnað en hagkvæmt
væri að nota á minni búum. Sjálf-
virkt fóðurkerfí er í öllu búinu,
ýmist tölvustýrt eða klukkustýrt.
Það sparar mikla vinnu, enda felst
vinnan nú eingöngu í því að fylgj-
ast með því að kerfíð sé í lagi og
að nóg fóður sé í sílóunum. Flot-
flórakerfí er í búinu, þannig að
grísimir og gyltumar standa á
grindum. Því er aldrei notuð skófla
í búinu, aðeins sópar til að hreinsa
ofan af grindunum. Fullkomin loft-
ræsting er í öllu búinu og er hún
hitastýrð. Búinu er skipt niður í
hólf og er hver hluti loftræstur sér-
staklega, þannig að unnt er að
halda kjörhitastigi hjá svínunum,
eftir því hvað hentar hveijum hópi.
Allar innréttingar era sérhannaðar
fyrir svínabúið og þar er einnig
sjálfvirk hitavakt, viðvöranarkerfí
og eldvamarkerfi.
Þannig var staðið að uppbygg-
ingu búsins að búnaðurinn var fyrst
valinn, en húsið síðan teiknað utan
um þau, en ekki öfugt eins og oft
er. Þeir segja að með þessu móti
hafí verið hægt að hafa bygging-
amar eins hagkvæmar og mögulegt
var. Ef tæknibúnaðurinn væri ekki
í búinu hefði þurft tvöfalt stærra
húspláss til sömu framleiðslu og
þrefalt fleiri starfsmenn, að sögn
bræðranna.
Salan g'engnr vel
Búið lætur sláturhús á Akureyri
slátra svínunum, en bræðumir sjá
sjálfír um söluna. Halldór sér um
þann þátt rekstrarins. Framleiðslan
er 200—250 tonn af kjöti á ári, og
fer megnið af kjötinu á Reykjavík-
urmarkað. Til framleiðslunnar era
notuð yfír 1.000 tonn af fóðri.
Halldór sagði að salan hefði gengið
mjög vel hjá þeim, en sagði að það
segði ekki alla söguna um markað-
inn, því sumum gengi illa að selja
framleiðsluna. Markaðurinn í heild
væri þó í jafnvægi, en sagði að
búast mætti við offramleiðslu eftir
næstu áramót þegar fram kæmi
10—20% framleiðsluaukning á
svínakjöti sem nú væri í undirbún-
ingi.
Hann sagði að stöðug aukning
væri í neyslu svínakjöts, en ekki
nægileg til að taka við svo mikilli
framleiðsluaukningu. Hann sagði
að svínakjötið væri eina kjöttegund-
in sem væri á virkilegri uppleið, og
miðað við neysluvenjur í nágranna-
löndunum mætti búast við hraðari
aukningu á næstu áram. Auðbjöm
sagði að framleiðsla á svínakjöti
væri hagkvæm, einnig út frá þjóð-
hagslegum sjónarmiðum. Það
kostaði meiri gjaldeyri að framleiða
hvert kíló af lambakjöti en svína-
kjöti og ætti áróður sauðfjárbænda
um hagkvæmni kindakjötsfram-
leiðslunnar umfram svínakjötið ekki
við nein rök að styðjast. Nefndi
hann að til að framleiða hvert kfló
af svínakjöti þyrfti 5—6 fóðurein-
ingar, en 21—22 til að framleiða
lambakjötskfló. Fleira mætti nefna,
eins og til dæmis fjárfestingamar,
sem væra hlutfailslega meiri í sauð-
fjárræktinni.
Góður rekstur
Reksturinn á svínabúi Hlíðar sf.
á Hraukhóli hefur gengið vel. Bygg-
ist það sjálfsagt á því að eigendumir
era samhentir og vinna allir við
búið. Aðstaðan er góð, umönnun
dýranna góð og sölumálin í lagi.
Bræðumir skipta þannig með sér
verkum að Halldór sér um sölu
kjötsins, fjármál og bókhald. Hann
er auk þess mikið í félagsmálum
svínabænda. Er formaður Svína-
ræktarfélags íslands og situr í
stjóm Stéttarsambands bænda og
í Framleiðsluráði landbúnaðarins.
Auðbjöm stjómar á búinu sjálfu og
sér um svínabókhaldið. Andrés og
Kjartan annast daglega hirðingu
dýranna, auk annarra starfa við
búið.
Þó að vel gangi nú segja þeir að
aðstæður geti breyst á stuttum
tíma. Svínaræktin væri áhættubú-
skapur og mætti lítið fara úrskeiðis.
Ef mikil offramleiðsla yrði og verð-
iækkanir í kjölfarið gæti allur
ávinningurinn tapast á stuttum
tíma.
- HBj.
Sjónvarp
Akureyri
LAUGARDAGUR
28. marz
9.00 Lukkukrúttin.
9.26 Högni hrekkvísi
9.60 Penelópa puntudrós
10.16 Garpamii
10.40 Stikkilsberja-Finnur
11.36 BennyHill
12.10 Hlé
18.00 Dynasty
18.36 Heimsmeistarinn að tafli
19.20 Spæjarinn
19.45 Undirheimar Miami
20.35 Grease2
22.10 KirRoyale
00.10 BestDefence
01.40 Aftaka Raymond Graham
03.00 Dagskrárlok
SUNNUDAGUR
29. marz
9.00 Högni hrekkvísi
9.20 Stubbarnir
9.50 Drekarogdyflissur
10.15 Rómarfjör
10.35 Prinsessa fyrirliðanna
12.05 Hlé
18.00 (þróttir
19.35 Matreiðslumeistarinn
20.00 BennyHill
20.35 Cagneyog Lacey
21.35 Námakonan
23.00 Lagakrókar
23.50 Elvis Presley
10.00 Dagskrárlok
Undirbúningsfundur
að stofnun hlutafélags um rekstur fiskmark-
aðar á Norðurlandi verður haldinn á Hótel
KEA sunnudaginn 29. mars nk. kl. 15.00.
Tillögur að stofnsamningi og samþykktum
fyrir félagið verða lagðar fram á fundinum.
Hér með er öllum þeim sem hafa áhuga á
þátttöku í stofnun félagsins boðið að koma
á fundinn. Akureyri, 25. mars 1987.
Undirbúníngsnefndin.