Morgunblaðið - 07.05.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. MAÍ 1987
Fyrrum yf irmaður CIA látinn:
Casey reif leyniþjón-
ustuna upp úr ládeyðu
Washingfton, Glen Cove, Reuter.
WILLIAM Casey, fyrrum yfir-
maður Bandarísku leyniþjón-
ustunnar (CIA), lést af
lungnabólgu í gærmorgun eftir
tíu daga legu á sjúkrahúsi í Glen
Cove í New York-fylki, að því
er talsmaður sjúkrahússins til-
kynnti. Casey var 74 ára gamall.
Ronald Reagan Bandaríkjafor-
seti kvaðst í gær hafa misst
góðan vin og sagði að Banda-
ríkjamenn hefðu misst mikinn
föðurlandsvin.
Casey var umdeildur meðan hann
hélt um stjómartauma CIA. Hann
atti leyniþjónustunni út í afskipti
af átökum í þriðja heiminum, deildi
Reuter.
Forseti Alheimsráðsins, Edgar M. Bronfman, krafðist þess við
setningu fundarins að Kurt Waldheim, forseti Austurríkis, segði af
sér störfum.
Gyðingar í Ungveijalandi:
Opinber samtök of sam-
starfsþýð við yfirvöld
-segja hin óopinberu samtök
Búdapest. Reuter.
FIJNDUR framkvæmdastjórn-
ar Alheimsráðs gyðinga hófst í
Úrskurður
á Bretlandi:
Blaðamað-
ur greini
frá heimild
London, Reuter.
ÁFRÝJUNARDÓMSTÓLL í Lon-
don skipaði í gær Jeremy
Wamer, blaðamanni breska dag-
blaðsins The Independent, að
greina frá því hveijir hefðu ver-
ið heimildarmenn hans þegar
hann skrifaði tvær greinar um
kauphallarsvindl þegar tilboð
voru gerð í fyrirtæki.
Dómarinn sagði að Wamer yrði
að greina frá heimildum sínum til
að aðstoða við rannsókn á kaup-
hallarsvindlinu, en talið er að þar
sé um margar milljónir sterlings-
punda að ræða.
Wamer kvaðst myndu neita að
svara öllum spumingum um heim-
ildarmenn sfna. Hann sagðist ætla
að áfiýja dómnum til lávarðadeildar
breska þingsins.
Búdapest í Ungverjalandi í gær
og er þetta í fyrsta skipti sem
samtök þessi standa fyrir fundi
í Austur-Evrópulandi. Óopin-
ber samtök gyðinga í Ungveij-
alandi kröfðust þess í gær að
ungverska stjórain færi þess á
leit við sovésku stjórnina að hún
léti Raoul Wallenberg lausan
eða sanni óvéfengjanlega að
hann sé látinn.
Wallenberg var sem kunnugt
er sænskur stjómarerindreki er
bjargaði mörgum gyðingum á
stríðsárunum frá því að lenda í
gasklefum nasista. Hann var
handtekinn af Sovétmönnum árið
1945 og segja þeir hann hafa lát-
ist 2 árum síðar, en stöðugt berast
fregnir um að hann sé á lífi.
Hin óopinberu samtök
„Shalorn" hafa ásakað hin opin-
beru samtök gyðinga í Ungveija-
landi, sem eru gestgjafar
fundarmanna, um að vera of sam-
starfsþýð við stjóm kommúnista
sem í raun reyndi að uppræta
menningararf hinna 80.000 gyð-
inga í landinu. í yfirlýsingn
„Shalom" sagði einnig að hin opin-
beru samtök yrðu að láta í sér
heyra varðandi örlög Wallenbergs
og stöðu gyðinga í Sovétríkjunum
ef þau vildu standa undir nafni.
„Ungverskir gyðingar verða að
taka undir kröfu fólks um allan
heim þess efnis að Wallenberg
verði látinn laus, annars eiga þau
ekkert erindi við Alheimsráð gyð-
inga“.
við bandaríska þingið og fjölmiðla
um hvaða mál skyldu leynileg og
lenti í rimmu vegna rannsóknarinn-
ar á vopnasölunni til írans og
greiðslum sem runnu til skæruliða
í Nicaragua.
Casey settist í sæti yfirmanns
CLA í janúar árið 1981. Hann
neyddist til að segja starfínu lausu
í janúar á þessu ári vegna þess að
hann fékk heilablóðfall. í valdatíð
sinni kom hann því til leiðar að fjár-
veitingar til CIA vom auknar. Hann
efldi líka starfsemi leyniþjónustunn-
ar þannig að hún varð hæfari til
að segja fyrir um hvar neyðar-
ástand gæti skapast. Hann er
einnig sagður hafa blásið nýju lífí
í CLA, sem hafði verið í vamarstöðu
áður en hann komst að vegna ásak-
ana um að eiga þátt í ráðagerðum
um banatilræði og aðra glæpi.
Þegar rannsóknin á leynilegri
sölu á vopnum til írana hófst og
greint var frá því að leynireikningar
CIA í Sviss hefðu verið notaðir til
að láta greiðslur írana fyrir vopn
renna til skæruliða beindust spjótin
að Casey og var hann gagnrýndur
harkalega.
Casey hélt því fram að hann
hefði aðeins haft yfirborðskennda
vitneskju um sölu á vopnum og
ekkert vitað um ólöglegar greiðslur
til skæruliða. Gagnrýnendur kröfð-
ust þess að hann segði af sér. Sem
yfirmaður þeirrar stofnunar, sem
ber höfuð og herðar yfír aðrar í
gagnasöfnun, hefði Casey átt að
vita af vopnasölumálinu og hafi
hann gert það, gæti hann hann
hafa brotið lög.
En Casey var orðin alvarlega
veikur þegar vopnasölumálið komst
í hámæli og í lok desember var ill-
kynjað æxli fjarlægt úr heila hans.
Aðgerðin tók sex klukkustundir.
Casey sagði af sér í janúarlok.
Casey gat sér góðan orðstír sem
lögfræðingur í New York. Hann
stjómaði kosningaherferð Reagans
árið 1980 og þegar Reagan komst
í Hvíta húsið skipaði hann Casey
Reuter
William Casey.
yfirmann CLA og lét sig ásakanir
um að hann léti stjómmálaskoðanir
ráða við embættaveitingar engu
varða.
Hermt er að Casey hafí haft
gaman af að skipuleggja leynilegar
aðgerðir og flaug hann oft til er-
lendra höfuðborga til að hitta
njósnara á vettvangi. Dagblaðið
The New York Times greindi frá
því að Casey hefði undirritað til-
mæli og minnisblöð með bókstafn-
um „C“, en yfirmaður bresku
leyniþjónustunnar í skáldsögunum
um James Bond er aldrei kallaður
annað en „M“.
Casey fæddist 13. mars árið 1913
í úthverfi New York. Hann lætur
eftur sig eiginkonu, Sophia Kutz,
og eina dóttur.
Hvítir menn kjósa í Suður-Afríku:
Allt með kyrrum kjörum þrátt
fyrir verkföll blökkumanna
Soweto, Jóhannesarborg, Reuter.
TALIÐ er að rúm ein milljón
blökkumanna hafi ekki mætt til
vinnu í Suður-Afríku til að mót-
mæla því að 25 milljónir svert-
ingja fá ekki að greiða atkvæði
i þingkosningum hvita minnihlut-
Danmörk:
Fá 150.000 d. kr. fyrir að gift-
ast erlendum flóttamönnum
Skilja þegar eiginmönnunum hefur verið tryggð landvist
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jörgen Bruun,
DANSKAR konur geta nú þén-
að peninga á að giftast erlend-
um flóttamönnum, sem sækja
um landvistarleyfi í Danmörku.
Eru dæmi um, að konunum
hafi boðist 150.000 danskar
krónur fyrir að ganga í mála-
myndalijónaband. Slikur hjú-
skapur verður að standa í tvö
ár, svo að viðkomandi flótta-
maður geti verið öruggur um
fréttaritara Morgunblaðsins.
að fá landvist. Þegar sá tími
er liðinn, sækir konan um skiln-
að og er þá ekkert að vanbúnaði
að ganga í nýtt hjónaband gegn
greiðslu.
Venjulega fá viðkomandi konur
greiddar 50.000 d. kr., þegar þær
samþykkja ráðahaginn. Eftir það
fá þær 4000 d. kr. á mánuði í tvö
ár. Dæmi þekkjast um, að konur
hafí hækkað verðið, þegar leið að
lokum tveggja ára tímabilsins.
Christen Högsberg lögfræðing-
ur, sem farið hefur með mál
margra flóttamanna, segir nýlega
í viðtali við Politiken, að það séu
fýrst og fremst atvinnulausar ein-
stæðar mæður, sem gefið hafi sig
f þessar málamyndagiftingar —
og þá í því skyni að rétta við
bágan efnahag sinn.
ans, sem haldnar voru í gær. Er
þetta eitt umfangsmesta verkfall
í sögu landsins.
Leiðtogar blökkumanna höfðu
hvatt til friðsamlegra mótmæla og
virðist svo sem almenningur hafi
orðið við þeirri áskorun. Allt var
með kyrrum kjörum í Soweto en
þar hafa blökkumenn jafnan gengið
einna lengst í mótmælum sínum
gegn kynþáttaaðskilnaðarstefnu
stjómarinnar í Pretoríu. Að sögn
sjónarvotta nýtti fólk frídaginn til
útiveru og íþróttaleikja en lögreglu-
menn og félagar þeirra í hemum
fóru eftirlitsferðir um Soweto gráir
fyrir jámum og mjög strangt ör-
yggiseftirlit var viðhaft á kjörstöð-
um. Brynvarðir vagnar óku um
götumar og leitað var í bifreiðum
sem voru á leið til Jóhannesarborg-
ar. Fáir vom á ferli og sögðu
talsmenn „Sameinuðu lýðræðisfylk-
ingarinnar", en svo nefnast einu
samtökin gegn kynþáttastefnunni
sem fá að starfa í landinu, að verk-
fallið í gær væri hið víðtækasta frá
því neyðarlög voru sett í landinu í
júní á síðasta ári. í flestum hverfum
blökkumanna mættu námsmenn
ekki í skóla og fór engin kennsla
fram í tveimur þekktustu háskólum
landsins.
Á miðvikudag kom til mótmæla
víða um landið en ieiðtogar blökku-
manna höfðu hvatt menn til frið-
samlegra aðgerða til að mótmæla
því að blökkumenn skuli ekki hafa
kosningarétt. Talið er að 25 milljón-
ir blökkumanna búi í Suður-Afríku
en hvítir menn munu vera um fimm
milljónir talsins. Að auki búa þar
þijár milljónir kynblendinga og um
ein milljón Indveija. Árið 1984 var
komið á fót sérstökum þingdeildum
fyrir kynblendinga og Indveija.
Blökkumenn hafa á hinn bóginn
ekki kosningarétt í þingkosningum
en þeir kjósa fulltrúa í heimalöndum
sínum.
166 fulltrúar sitja á þingi og
hefur Þjóðarflokkur P. W. Bothas
forseta verið þar í meirihluta frá
árinu 1948. I síðustu kosningum
árið 1981 fékk flokkurinn 127 menn
kjöma. Ólíklegt er talið að flokkur-
inn glati meirihluta á þingi þó svo
honum sé spáð nokkru fylgistapi.