Morgunblaðið - 24.09.1987, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1987
DRAUMUR SEM
EKKIHEFUR RÆST
eftir Guðríði
Ólafsdóttur
Við sem erum hreyfihömluð
dreymir stóra drauma um það, að
sem flest okkar komist sjáifbjarga
og hindrunarlaust um nánasta
umhverfi.
A vorin vöknum við Islendingar
svo vel að hluti okkar þolir ekki
gróandann, og þá eru framin alls-
kyns mistök, m.a. er húsnæði
byggt sem samræmist ekki þeim
reglugerðum sem settar hafa ver-
ið í skammdeginu.
Er þar skemmst að minnast
fjaðrafoks almennings og umræðu
er varð út af fréttum íjölmiðla um
skýrslu sem gefín var út af Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðar-
ins um burðarþol fáeinna
bygginga í Reykjavík, um annað
var vart talað í langan tíma. Or-
ugglega hafði sú umræða jákvæð-
ar afleiðingar, hvað svo sem segja
má um hvernig að málum var
staðið í upphafí.
Ég er viss um ef þeir fjölmiðlar
sem nú eru í landinu tækju upp
málstað hreyfíhamlaðra og um-
hverfismál þeirra um nokkum
tíma myndi mikið áorkast.
Það er ill reynsla að þurfa sí
og æ að úthugsa hveija einustu
ferð af daglegum dvaíarstað og
óttast sífellt að rekast á hindrun
sem er okkur óyfírstíganleg án
aðstoðar, og draumurinn um
hindrunarlítið þjóðfélag verður að
martröð.
Villi verkfræðingnr
hefur smíðað brú
úr tannstönglum
Mikið vatn hefur runnið til sjáv-
ar siðan byggingarlög tóku gildi
1978 og reglugerð þar um ári
síðar, sem m.a. hefur að geyma
ákvæði um aðgang fatlaðra að
öllu húsnæði landsmanna öðru en
því sem einstaklingar byggja til
einkaafnota. Á þessum árum hafa
risið byggingar sem ekki sam-
ræmast ákvæðum í byggingar-
reglugerð, bæði hvað varðar
aðgengi fyrir alla og fleiri þætti
í framkvæmdum.
Ég hef komið á skemmtistað
sem var teiknaður og byggður
eftir 1979, en sat þurft að fara
inn um sama inngang og aðdrætt-
ir hússins fara fram um ogJ)á um
leið úrgangur fer út um. Ég hef
fengið tækifæri til að skoða glæsi-
lega byggingu sem ætluð er
almenningi, ásamt leiðsögumanni,
sem reyndi að sýna mér hvemig
hægt er að afskræma þá glæsi-
legu byggingu með því að gera
hana aðgengilega fötluðum.
En ég staðhæfí að ekkert þarf
að afskræma ef allt er tekið með
í reikninginn frá upphafi, og ættu
að Vera hæg heimatökin þegar
nýtt húsnæði rís.
Tröppulyftur og allskyns tól á
að setja upp í eldra húsnæði sem
verið er að gera aðgengilegt, hús-
næði sem byggt er fyrir 1979,
öðru ekki.
Nýlegt húsnæði á nefnilega að
vera byggt samkvæmt þeirri
reglugerð sem nú er í gildi og því
óþarfí að bjarga málum með
margskonar hjálpartækjum.
Tilfinning mín er sú, að einhver
gloppa hljóti að felast í námi eða
þjálfun þeirra aðila, sem vinna að
byggingar- og skipulagsmálum.
Oft kemur upp í huga minn
saga sem ég heyrði eitt sinn um
prófteikningu af eldhúsi fyrir
hreyfíhamlaða. Var henni í engu
ábótavant nema því, að dyraumb-
únaður gerði ekki ráð fyrir því
að manneskja í hjólastól kæmist
þar um.
Viðkomandi hefur tiúlega fallið
á prófinu.
Hvað skyldu margir byggingar-
nefndarmenn falla ef þeir ættu
að taka próf í ákvæðum bygging-
arreglugerðar?
Ber er hver að baki
nema sér bróður eigi
Erfitt er að fínna hinn eina
sanna sökudólg og ber hver af sér
sem spurður er.
» *
Guðríður Ólafsdóttir
„Það er ill reynsla að
þurfa sí og æ að út-
hugsa hverja einustu
ferð af dagiegum dval-
arstað og óttast sífellt
að rekast á hindrun sem
er okkur óyfirstíganieg
án aðstoðar.“
Það er ekki eins og þeir mis-
tæku menn, sem teikna og byggja
svona húsnæði og gera umhverfið
óaðgengilegt, séu einir um
ábyrgðina, yfír þeim eru nefnilega
ýmsir aðilar, allt upp í æðstu
stjómsýslustofnanir og þar á með-
al eru byggingarnefndir sveitarfé-
laganna sem eiga að sjá til þess
að svona nokkuð komi ekki fyrir.
Byggingarnefndir eiga að sjá
um að ákvæðum byggingarreglu-
gerðar sé framfylgt.
V elmegunartollurinn
Því miður hefur slysum farið
fjölgandi á undanfömum árum
samhliða aukinni velmegun og ört
vaxandi bifreiðaeign landsmanna,
og er nú svo komið að tugur
manna liggur á sjúkrahúsi á ári
hveiju með þverlömun (mænan í
sundur), afleiðing hiffeiðaslyss,
svo ekki séu nú talin upp önnur
sköddun á líkama, sem heftir fólk
um langan eða skamman tíma.
Ofan á ósköpin fannst stjórnvöld-
um sl. vetur harla gott ráð að
lækka tolla af bifreiðum og sögðu
launþegum að þarna fengju þeir
dágóða kjarabót, og hefur bif-
reiðaeign landsmanna aukist jafnt
og þétt um 1% á mánuði síðan,
en ráðamenn verða einnig að sjá
utn gráu hlið þeirra aðgerða sem
gripið er til, launþegum til hags-
bóta, m.a. með því að fólk sem
hefur hlotið tjón á líkama sínum
fái mannsæmandi aðbúnað er það
útskrifast frá sjúkrastofnun, þar
á meðal val um búsetu, atvinnu
eða nám og umfram allt að kom-
ast um og njóta öryggis.
Fáir sem komast til nokkurs
aldurs standa í báðar fætur lífið
út og því þarf að gera ráð fyrir
að komast um ef eitthvað hendir.
Einn daginn getur hver sem er
þurft að ferðast um þjóðfélagið á
fjórum hjólum.
Höfundur er fulltrúi hjá Sjálfs-
björg, félagi fatlaðra íReykjavík
og nágrenni.
Þessir fjórir afoxarar, selen, E og
Cvítamín og /3-karótín (for-
veri A vítamíns) eyða óæskileg-
um sindurefnum í fæðu og
sígarettureyk og eru álitin góð
krabbameinsvörn. Margir nær-
ingarfræðingar telja þetta
heppilegustu bætiefnasam-
setningu á markaðinum í dag.
Gerið verðsamanburð.
jmS TÓRÓ HF
S/öumúla 32. 108 Reykjavík. o 686964
X-Jöfóar til
ll fólks í öllum
starfsgreinum!
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída:
PÁFINN OG ÞRUMAN
Ég veit, að það er erfitt að
fylgjast með ferðapáfanum
mikla, þegar hann þýtur um
heiminn, blessaður, og prédikar
fyrir háa sem lága. Samt hafið
þið ef til vill veitt því athygli,
að hann er nýlega búinn að vera
á ferðalagi um Bandaríkin. Nú
heimsótti hann suður- og vest-
urríkin, og kom svo við, á leiðinni
heim, í Detroit.
Heimsóknin hófst í Miami, en
þar tók Reagan forseti á móti
honum og átti með honum fund.
Þessi óþreytandi guðsmaður hélt
einnig fundi með forystumönn-
um gyðinga hérna í henni
Ameríku, og einnig hitti hann
hóp af prestum sinnar eigin
kirkju hér. Þeir báru upp ýmis
viðkvæm mál og kvartanir, m.a.
var rætt um það, hvers vegna
ekki ætti að leyfa konum vinna
prestsverkin. Um kvöldið ók páf-
inn um götur Miami og var
honum vel fagnað.
Seinni dág heimsóknarinnar
fór fram páfamessa undir berum
himni. Á opnu svæði vestan til
í borginni var búið að útbúa risa
útikirkju með upphækkuðum alt-
ar-hól, fagurlega skreyttum
blómum, fánum og feiknar stóru
krossmarki. Sætum hafði verið
komið fyrir handa 15.000
manns, en svo var öðrum messu-
gestum ætlað að koma sér fyrir
á völlunum allt í kring. Máttu
þeir koma með eigin stóla eða
bara flatmaga í grasinu. Þegar
allt kom til alls, voru þama
mættir um 250.000 manns.
Undirbúningur var feiki mik-
ill, eins og við var að búast. Um
6.000 öryggisvörðum og þjón-
ustufólki var falið að halda uppi
reglu og sjá um, að allt færi vel
fram. Aðbúnaður var þama fyrir
ijölmiðlafólk, og einnig var fíill-
komið hljómburðarkerfí um allt
svæðið. Reistir voru líka risastór-
ir sjónvarpsskermar fyrir þá,
sem of langt voru í burtu til að
geta séð páfann með berum aug-
um.
Ræðismönnum erlendra ríkja
var boðið í messu þessa, og
ákvað sögumaður ykkar, að það
myndi ekki vera dónalegt fyrir
fulltrúa mesta ferðalands heims
að heilsa ekki upp á ferðapáfann
sjálfan. Sökum þess, hve búist
var við mörgu fólki, var gestum
uppálagt að vera komnir á stað-
inn og sestir klukkan átta, en
messan sjálf átti ekki að hefjast
fyrr en klukkan tíu fyrir hádegi.
Grasbalafólkið byrjaði að tínast
á staðinn kvöldið áður og stóð
sá straumur alla nóttina, því all-
ir vildu komast sem næst altar-
inu. Fyrir okkur dugði ekki
minna en að leggja af stað klukk-
an sex, aka svo í klukkutíma,
en svo var næstum annar tími
sem fór í að ganga frá bíla-
stæði, fara tvisvar í gegnum
öryggishlið, þar sem allur hand-
farangur var skoðaður, eins og
maður væri að leggja upp í flug-
ferð, og svo loks komumst við í
sætin.
Meðan beðið var eftir páfa,
var messugestum skemmt með
hljóðfæraslætti, söng og ræðu-
haldi. Veður var allheitt, um 35
stig og 80% rakastig. Fólki hafði
verið ráðlagt að hafa með sér
vatn eða svaladrykki til að
slökkva þorstann. Mikið bar á
Kúbönum, sem veifuðu gamla
fánanum sínum, og fannst sum-
um Ameríkönum dónalegt, að
þeir skyldu ekki nota fána lands-
ins, sem tók við þeim, þá er þeir
flúðu Kastró.
Annars voru þama fulltrúar
allra mögulegra trúarbragða og
fluttu þeir stuttar ræður. Margir
kirkjukórar sameinuðust um
messusönginn og einnig var til
staðar stórt orgel og 50 manna
hljómsveit. Var því framkölluð
þama fögur tónlist.
Þegar nær dró komutíma
páfa, magnaðist eftin'æntingin,
og var sem loftið væri þrungið
mikilli spennu. Þeir, sem litu
öðru hvoru upp á himinhvolfið,
eigandi ef til vill von á því að
sjá engla flögra þar um, tóku
fljótlega eftir illúðlegum, svört-
um skýjum, sem sigla tóku um
í engta stað. Sögumaður hugsaði
með sér, að páfínn hlyti að eiga
það góð ítök í efri byggð, að
útilokað væri, að það myndi
rigna á þessa mikilfenglegu úti-
messu. Veðurstofan hafði heldur
ekki minnst á þann möguleika.
Svo kom hann, blessað ljúf-
mennið, og voru lúðrar þeyttir
og bumbur slegnar, en lýðurinn
hrópaði hallelúja og viva papa
af fullum krafti. Jóhannesi Páli
páfa nr. 3 var ekið inn á svæðið
í páfajeppanum. Farartækið er
eins konar jeppi með skotheldu
glerhúsi. Þar inn í stóð svo páf-
inn í sínum drifhvítu klæðum og
með honum var kardínáli í svört-
um kjól, svo enginn gæti ruglast
á því hver var hver. Oku þeir
félagar um messusvæðið í rúman
hálftíma brosandi og veifandi.
Gekk svo páfínn upp á altaris-
hólinn ásamt sínu fríða föru-
neyti. Myndaðar voru fánaborgir
og gerður mikill tónlistargnýr
og söngur. Stóðu allir messu-
gestir og fór sérkennilegur andi
samstöðu, hátíðleika og einskon-
ar gleði um mannfjöldann.
Nærvera þessa manns frá Pól-
landi kom á kreik furðulegum
bylgjum, og var ekki laust við,
að fiðringur kæmi í bijóstið og
kökkur í hálsinn.
Á meðan þessi fjórðungur
milljónar manna var dáleiddur
'af Jóhannesi Páli, læddist eitt
af svörtu skýjunum aftan að
samkundunni. Þegar páfínn byij-
aði að lesa bænina, sló niður
eldingu skammt frá og mikill
þrumugnýr yfírgnæfði næstum
bænalesturinn. Hikaði hann og
leit upp til himins með áhyggju-
og vonbrigðissvip. Skömmu
seinna kom fyrsta skúrin.
Rigningin magnaðist þegar
leið á messuna, og var fólk varað
við að standa of nálægt sjón-
varps- og hátalaratumunum
vegna eldingahættu. Þrátt fyrir
allt þetta var stemmningin feikn-
arlega góð. Það var eins og
regnið virkaði sem jafnaðar- og
sameiningartákn á gestina. Allir
urðu jafn húðblautir, m.a.as.
páfinn; dýrar hárgreiðslur hjöðn-
uðu niður, andlitsfarði lak í
stríðum straumum, tískuföt jafnt
sem ódýr klæðnaður límdist við
fólkið og allir skór fylltust af
vatni.
Páfínn gerði örlítið að gamni
sínu í ræðunni. Hann sagði, að
það gleddi sig að heimsækja sól-
arríkið Flórídal En mest var hann
samt alvarlegur og brýndi fyrir
flokknum að iðka ást, ástundun
og holla lífshætti. Þegar hann
byijaði að vara söfnuðinn við
freistingum, syndugu lífemi,
lauslæti, kynvillu og öðra slíku,
jókst rigningin enn og eldingum
sló niður nær og nær. Loks sló
einni niður í sjónvarpstum og
var mildi að sjónvarpstökumað-
urinn skyldi ekki slasast alvar-
lega. Var þá messunni aflýst, en
páfínn hvarf inn í nærliggjandi
hús og lauk athöfninni.
Þrátt fyrir þennan óvænta
endi á páfamessunni, vora lang-
flestir sammála um það, að
athöfnin hefði verið áhrifamikil,
og ef til vill enn áhrifameiri
vegna þátttöku veðurguðanna.
Allir vora kátir að komast heim
til sín og í þurr föt.
Höfundur er ræðismaður ís-
lands í Suður-FIórída og
framkvæmdastjórihjá fisksölu-
fyrirtæki í Miami.