Morgunblaðið - 24.09.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1987
Fjármögnunarleiga:
Óheimilt að fjármagna
kaup á fólksbílum
með erlendu lánsfé
SEÐLABANKINN segir enga
ástæðu til að ætla að fjármögn-
unarleigufyrirtæki hafi brotið
reglur um slík viðskipti með þvi
að nota erlent fé til kaupa á
einkabflum. í greinargerð Jóns
Baldvins Hannibalssonar fjár-
málaráðherra, sem birtist í
Morgunblaðinu f gær, sagði að 1
milljarður króna af erlendu fjár-
Útvegsbankamálið:
Fundur eftir
mánaðamót
NÆSTI fundur fulltrúa Sam-
bandsins og 33 aðila hóps, um
sameiginleg kaup á hlutabréfum
i Útvegsbankanum, verður senni-
lega ekki fyrr en í fyrstu viku
október. Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra sagði, þegar
þessar viðræður fóru af stað, að
frestur yrði gefinn til næstu
mánaðamóta en Jón fer erlendis
fyrir mánaðamótin og kemur
ekki fyrr en í byijun október.
Viðskiptaráðherra hélt á þriðju-
dag fund með Val Amþórssyni
stjómarformanni Sambandsins og
Kristjáni Ragnarssyni talsmanni 33
aðila hópsins. Jón sagði að á þeim
fundi hefði verið ákveðið að halda
könnunarviðræðunum áfram.
Ræddar hefðu verið hugmyndir sem
hreyft var á milli funda og aðrar
hugmyndir sem fram komu á fund-
inum, sem allar miðuðu að því að
ná sameiginlegri niðurstöðu með
sameign og samruna þeirra banka
sem hlut eiga að tilboðunum.
Jón sagði að þetta mál gengi allt
í hægum takti en enn væri nægur
tími til stefnu.
magni hefði farið um farveg
fjármögnunarleigu til bifreiða-
kaupa og í frétt á Stöð 2 sagði
að þar væri aðallega um að ræða
fólksbíla í dýrari kantinum.
Jóhannes Nordal seðlabanka-
stjóri sagði að Qármögnunarleigan
væri bundin við ákveðinn vörulista
og samkvæmt honum væri óheimilt
að nota erlent fé til að gera fjár-
mögnunarleigusamninga um fólks-
bfla, en heimilt væri að fjármagna
kaup á til dæmis vörubflum á þenn-
an hátt. Hinsvegar hefðu slíkir
samningar verið gerðir á grundvelli
innlendra peninga sem fjármögnun-
arleigufyrirtækin öfluðu með
verðbréfasölu innanlands eða lán-
um. Jóhannes sagði að ekki lægi
fyrir hvað innlenda flármögnunar-
leigan væri umfangsmikil.
Morgunblaðið/Emilía
Ákvörðunar Launanefndar að vænta á morgun
Ákvörðunar launanefndar ASÍ, VSÍ og VMS um
verðlagsbætur á laun 1. október er ekki að vænta
fyrr en á morgun föstudag, að sögn Ásmundar
Stefánssonar, forseta ASÍ. Nefndin kom saman
til síns annars fundar í gær og fundur hefur
verið ákveðinn seinnipartinn í dag. Myndin er
frá fundinum í gær. Taldir frá vinstri Ásmundur
Stefánsson, forseti ASÍ, Ólafur Davíðsson, fram-
kvæmdasíjóri Félags íslenskra iðnrekenda og
Þórarinn V. Þórarinsson, framkvæmdastjóri
VSÍ. Á myndina vantar Hólmgeir Jónsson, sem
á sæti í nefndinni af hálfu ASÍ.
Birgir ísleifur Gunnarsson:
Höft sett á fj ármögmmar-
leigu vegna áhrifa hennar
BIRGIR ísleifur Gunnarsson
menntamálaráðherra, sem nú
gegnir störfum forsætisráðherra
í fjarveru Þorsteins Pálssonar,
býst við þvi að hertar reglur um
erlendar lántökuheimildir verði
samþykktar i ríkisstjórninni.
Reglur þessar fela m. a. i sér að
þak verður sett á erlendar lántök-
ur vegna fjármögnunarleigu við
67% af innkaupsverði. Að sögn
Birgis voru hugmyndir þessar
kynntar i ríkisstjórainni síðastlið-
inn þriðjudag.
Hugmyndir þessar hafa sætt mik-
illi gagnrýni, m. a. frá Gunnari
Helga Halfdánarsyni framkvæmda-
stjóra Fjárfestingarfélagsins og
Vilhjálmi Egilssyni framkvæmda-
stjóra Verslunarráðsins, sem telja
þessar reglur bera vott um fljót-
fæmi og vera afturför í viðskipta-
háttum. Væru þær þvert á stefnu
ríkisstjómarinnar og þá sérstaklega
Sjálfstæðisflokksins.
í samtali við Morgunblaðið sagði
Birgir ísleifur að ljóst væri að íjár-
mögnunarleiga væri sá þáttur í
aukningu erlendra lána, sem væri
hvað fyrirferðarmestur. „Þau eiga
hvað mestan þátt í að auka spennu
og þrýsta upp launin, og því er grip-
ið til þess ráðs að setja hömlur á
þessa starfsemi."
Birgir taldi ekki rétt að líta á
þessar reglur sem reglur skammtana
eða leyfísveitinga, heldur almennar
reglur til að draga úr erlendum lán-
tökum og þrengja skilyrði fyrir því
að fá fjármagn á þennan hátt. Birg-
ir kvaðst eiga von á því að reglur
þessar yrðu samþykktar í ríkisstjóm-
inni í megindráttum, ef til vill gætu
orðið einhvetjar spumingar um út-
færsluatriði.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
sagði við Morgunblaðið að þessar
reglur væru ekki efni, er þyrfti sam-
þykki ríkisstjómar heldur væri þama
um samvinnu milli viðskiptaráðu-
neytis og Seðlabanka fslands að
ræða. Jón bjóst þó við að reglumar
yrðu ræddar á ríkisstjómarfundi sem
boðaður var um lánsfjárlög í gær-
kvöldi.
Erlendu lánin og Jón Baldvin
eftir Víglund
Þorsteinsson
Jón Baldvin Hannibalsson hefur
á undanfomum dögum hafíð mikið
flölmiðlastríð gegn fjármögnunar-
leigum og atvinnufyrirtækjum og
reynt að kenna þessum aðilum um
auknar erlendar lántökur á árinu
1987.
Engin erlend lán til
fólksbifreiða
í fyrsta lagi hefur ráðherrann
haldið því fram að fjármögnunar-
leigumar hafí tekið 1000 milljónir
í erlendum lánum til að fjármagna
samninga á fólksbifreiðum. Þessi
staðhæfíng er einfaldlega röng.
Fjármögnunarleigufyrirtækin hafa
ekki tekið eina krónu að láni erlend-
is til fjármögnunar á Qóiksbifreið-
um, enda em slíkar lántökur
bannaðar eins og ráðherrann á
að vita.
Sannleikurinn um
fólksbifreiðamar
Á fyrstu 7 mánuðum þessa árs
gerðu ijármögnunarleigumar leigu-
samninga um fólksbifreiðar og
léttar sendibifreiðar fyrir 480 millj-
ónir króna, á sama tíma öfluðu
þessi fyrirtæki innlends flármagns
fyrir 830 milljónir króna til þess
að fjármagna þessa samninga og
aðra leigusamninga sem ekki er
heimilt að fjármagna með erlendum
lánum.
Niðurstaðan um fólksbifreiðam-
ar er því;
1. Engin erlend lán voru tekin til
fjármögnunar á fólksbifreiðum
þrátt fyrir fullyrðingar ráðherr-
ans.
2. Heildarsamningar um fólksbif-
reiðar voru 480 milljónir en ekki
1000 milljónir eins og ráðherr-
ann heldur fram. Þessar 480
milljónir eru allar fjármagnaðar
innanlands, gagnstætt því sem
Jón Baldvin fullyrðir, hans full-
yrðingar eru einfaldlega
rangar.
Hvernig standast full-
yrðingar ráðherrans
um heildarþróun
erlendra lána
á árinu 1987?
Jón Baldvin hefur látið hafa eftir
sér að erlendar lántökur á árinu
1987 stefni í 4—5000 milljónir fram
úr áætlun á þessu ári. Þar sé fyrst
og fremst um að kenna gengdar-
lausum erlendum lántökum
einkaaðila.
Fyrri fullyrðing ráðherrans er
rétt. Erlendar lántökur á árinu
1987 stefna a.m.k. í 4000 milljónir
fram úr lánsfjáráætlun.
Seinni fullyrðing ráðherrans um
að fyrst og fremst sé við einkaaðila
að sakast er hins vegar röng. Hið
sanna er að opinberir aðilar þ.m.t.
ríkið eru ábyrgir fyrir um það bil
helmingi þessara 4000 milljóna.
Samkvæmt endurskoðaðri láns-
fláráætlun Seðlabanka íslands er
gert ráð fyrir því að erlend lang-
tímalán verði 10200 milljónir í stað
Viglundur Þorsteinsson
8200 milljóna í upphaflegri láns-
fláráætlun.
Til viðbótar þessum 2000 milljón-
um umfram lánsfjáráætlun koma
síðan aðrar 2000 milljónir sem fjár-
mögnunarleigumar koma til með
að taka á árinu.
Af þeim 2000 milljónum sem
fram úr lánsfjáráætlun fóru er gert
ráð fyrir að skipting verði þessi:
Ríkissjóður og aðrir opinberir
aðilar ca. 1100 milljónir. Lána-
stofnanir og fjárfestingarlána-
sjóðir 900 milljónir. í þeim lið
er einnig að fínna endurlán lána-
stofnana og opinberra lánasjóða
til opinberra aðila.
Þá eru eftir 2000 milljónir vegna
Qármögnunarleiganna. Af þeim má
áætla að opinberir aðilar (stofnanir
ríkis og sveitarfélaga) séu ábyrgir
fyrir ca. 350 milljónum þrátt fyrir
bann fjármálaráðuneytis við því
að ríkisstofnanir geri slika samn-
inga.
Niðurstaðan er því sú að af þeim
4000 milljónum sem út af standa
er ljóst að ríkið og aðrir opinberir
aðilar hafa ekki látið sitt eftir liggja
og verða að standa ábyrgir fyrir
ca.helmingi þessara 4000 milljóna.
í því samandi dugir ekki að
stunda reiknikúnstir eins og þær
að færa lántökur vegna pólitískra
gæluverkefna svo sem feijusmíða
yfír til atvinnuveganna til þess að
reyna að lækka hlut ríkisins.
En nóg um það. Höfuðmálið er
það að íslenskir atvinnuvegir eiga
að vera fijálsir að því að ákvarða
með hveijum hætti þeir fjármagna
sínar fjárfestingar og ríkið á ekki
að skipta sér af því né taka á þvi
ábyrgð.
Frelsi til fjármögnunar er at-
vinnulífínu nauðsyn í alþjóðlegri
samkeppni og mun stuðla að því
að styrkja samkeppnisstöðu
íslenskra útflutnings- og sam-
keppnisatvinnuvega.
Aukið flármögnunarfrelsi á
þessu ári hefur auðveldað útflutn-
ings- og samkeppnisgreinum að
starfa við fast gengi.
Því er ekki veijandi með neinum
hætti að draga þetta nýfengna
frelsi til baka með þvi að þrengja
möguleika fyrirtælg'anna til er-
lendra Qárfestingalána. Eðlilegra
væri að stíga skrefíð til fulls og
veita íslenskum atvinnufyrirtækjum
fullt frelsi til fjármögnunar á inn-
lendum og erlendum fjármagns-
mörkuðum á eigin ábyrgð.
Á íslandi er nú mikill hagvöxtur,
stórar atvinnugreinar sem áður
voru reknar með tapi voru reknar
með hagnaði á sl. ári og hafa hagn-
ast framan af þessu ári.
Langvarandi taprekstur hafði
leitt til þess að eðlileg endumýjun
framleiðslutækja hafði verið van-
rækt.
Nú þegar hagvöxtur er mikill og
fyrirtækin eru farin að hagnast á
nýjan leik er það ekkert nema rétt
og eðlilegt að þau endumýji sfn
framleiðslutæki og byggi upp til
framtíðarinnar með því að fjár-
festa í nýrri tækni.
í mfnum huga er hins vegar jafn
eðlilegt að þegar slíkar aðstæður
eru uppi í þjóðfélaginu eins og nú,
mikill hagvöxtur og sterk eftirspum
eftir vörum og þjónustu, að ríkið
haldi aftur af sér og dragi saman
f stað þess að stunda blinda sam-
keppni við atvinnulffið um §ár-
magnið. í þeim efnum væri ágætis
upphaf fyrir hinn nýja fjármálaráð-
herra að sjá til þess að ríkisstofnanir
hlíti húsbóndavaldinu og fari ekki
fram hjá fjárlögum með því að ijár-
festa með erlendum lánum f
gegnum fjármögnunarleigufyrir-
tækin.
Með beztu óskum um góðan
árangur í baráttunni á ríkisbúinu.
Heimildir um þróun erlendra lána og Qár-
mögnunarleiga:
Seðlabanki fslands, Glitnir hf., Fjárfestinga-
félag íslands hf., Lind hf. og Lýsing hf.
Höfundur er formaður Félaga
íaleoskra iðnrekenda.