Morgunblaðið - 24.09.1987, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1987
49
MARKLEYSA
©
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Markleysa. Bandarisk, 1985.
Leikstjóri: Nicolas Roeg. Hand-
rit: Terry Johnson eftir leikriti
hans. Framleiðandi: Jeremy
Thomas. Kvikmyndataka: Pet-
er Hannan. Tónlist: Stanley
Myers. Helstu hlutverk: Micha-
el Emil, Gary Busey, Teresa
Russell og Tony Curtis.
Prófessorinn situr uppí rúmi á
hótelherberginu sínu og fæst við
flókna útreikninga. Úti á götu
safnast æstur manngrúi saman
að fylgjast með töku á kvikmynd.
Flestir eru karlmenn og þeir góna
græðgislega á stjömuna þegar
hún kemur út í hvítum kjól með
snjóhvítt hárið og stígur á loft-
ræstigrind. Undir henni em tveir
menn sem stjóma viftu og þeir
blása upp undir stjömuna svo
kjóllinn lyftist allur. „Hvað
sástu?" spyr annar. „Ég sá guð,“
svarar hinn sem gónir upp um
ristina. Manngrúinn stynur. í
hópnum er þéttvaxinn beljaki og
honum líst ekki á sýninguna.
Seinna kemur í ljós að hann er
homaboltaleikarinn frægi. Inná
bar skammt frá situr þingmaður-
inn bullandi sveittur og drekkur
viskí. Skömmu seinna stígur ljós-
hærða stjaman uppí limósínu og
er ekið burt. Homaboltaleikarinn
hleypur á eftir en missir af henni.
Þingmaðurinn stendur upp með
viskíflösku í vasanum og gengur
út á götu. Homaboltaleikarinn fer
inná barinn. Þingmaðurinn ætlar
að hitta prófessorinn. Þau eiga
öll eftir að hitta prófessorinn.
Þetta glettilega upphaf á
myndinni Insignifícance er for-
smekkurinn að því sem koma skal
og væntingamar góðu sem það
vekur eiga sannarlega eftir að
uppfyllast. Aðdáendur Nicolas
Roegs geta glaðst á kvikmynda-
hátíðinni því hún bíður uppá tvær
myndir hans gerðar á síðustu
ámm sem útséð var um að kæmu
hingað í bíóin. Þær em Eureka
og Insignifícance, sem hefur verið
kölluð Markleysa á íslensku en
gæti líka þýtt „ómerkilegt". Hún
er sannarlega hvorki marklaus
eða ómerkileg heldur flokkast hún
hiklaust með betri myndum Ro-
egs.
Hættan hjá hinum sérstæða og
myndræna stflista er alltaf sú að
hann láti áhuga sinn á stfl og
formi kaffæra efnið. Hér getur
það ekki gerst. Leikgleði Roegs
með myndavélina, eldklárar klipp-
Úr mynd Nicolas Roegs, Markleysu.
ingar og samsetningar sem
tengjast velkunnri og skemmti-
legri beitingu hans á n.k. skyggn-
igáfu á fílmu (stórvel notuð í
Don’t Look Now t.d.), henta
draumkenndu og fullkomlega
skálduðu efninu einstaklega vel.
Atburðarásin á sér að mestu stað
inná hótelherbergi' prófessorsins
sem þessvegna gæti verið á ferð
um einskonar tímagat þar sem
hittast eftirlíkingar af fjórum
frægustu persónum sjötta áratug-
arins í Bandaríkjunum. Við
þekkjum öll prófessorinn, stjöm-
una, hornaboltaleikarann og
þingmanninn. Þau haga sér öll
eins og við þekkjum þau af mynd-
um og úr goðsögnum. Snillingur-
inn Albert Einstein „sem veit allt",
blondínan Marilyn Monroe með
rödd og útlit eins og trekkt dúkka,
risavaxinn Joe DiMaggio, eigin-
maður Monroe, með vit á við sex
ára krakka og bullandi sveittur
Joe McCarthy biðjandi prófessor-
inn um „nöfn“ í kommúnistaveið-
arnar.
Tíminn gegnir veigamiklu hlut-
verki í myndinni og tengist
armageddonísku viðfangsefninu.
Hún gerist nótt eina í mars árið
1954 en klukkan er stopp á 8:15
á meðan nóttin líður hjá. „Hvað
er klukkan?" spyr Einstein
Monroe. „Það er afstætt,“ segir
hún með afsökunarsvip. 8:15 er
tíminn sem kjamorkusprengjunni
var varpað á Hiroshima og hann
fylgir vísindamanninum hvert sem
er. Smátt og smátt þrengist
myndin um það andartak og lýkur
í heimsendi og þó ekki. Kvikmynd-
in getur leikið með hann. Við ekki.
Leikaramir fjórir sem fara með
hlutverk eftirlíkinganna af hinum
sögufrægu persónum em hver
öðrum betri og einstaklega trúir
Roeg og myndinni hans sem og
bráðvel gerðu handriti Terry
Johnsons, byggðu á hans eigin
leikriti. Þeir njóta þess að fara
með hlutverkin hvert á sinn hátt
og setja persónulegt mark sitt á
þær. Michael Emil leikur prófess-
orinn kíminn en sakbitinn, Gary
Busey er einhver albesti auka-
leikari sem hægt er að hugsa sér
nú orðið og er gráthlægilegur sem
eiginmaður er lifir í þeim stöðuga
ótta að vera kokkálaður og mont-
ar sig á því að vera í 13 gerðum
af tyggigúmmíum sem bjóða uppá
myndir af frægum homabolta-
mönnum í kaupbæti. Maður er
eiginlega alveg hættur að sjá
Tony Curtis a tjaldinu en héma
er hann glettinn og illskeyttur í
hlutverki þingmannsins. Teresa
Russell ber kannski af þeim í hlut-
verki stjömunnar. Hún er stund-
um fullhefðbundin í túlkuninni á
hinni bamalegu Monroe en þeim
mun skemmtilegri og kröftugri
þegar hún fær að sleppa þeim
ham. Hún er að verða ómissanleg
í myndir mannsins síns.
Markleysa er byggð á leikriti
og sviðsmyndin og sviðssetningin
markast mjög af því. Það em fá-
einar senur teknar utan hótel-
herbergisins. Hugmyndin að setja
þessar persónur saman, þar sem
Monroe talar við Einstein um
Afstæðiskenninguna, McCarthy
reynir að veiða upp úr honum
upplýsingar um kommúnista og
DiMaggio verður afbrýðisamur út
í Einstein, er frábær. Listfengi
Roegs hæfír henni vel og er með
eindæmum, myndin hans er að-
gengileg, kannski vegna kímninn-
ar í handritinu og kannski af því
hún segir frá kunnum persónum.
Allt um það. Þegar verið er að
tala um athyglisverðustu myndir
á hátíðinni, og það er eins og þær
séu alltaf að verða fleiri og fleiri.
má ekki gleyma Markleysu.
Austurland: Rafmagnsverkstæöi Leifs Haraldssonar, Seyðisfirði
I Vestmannaeyjar: Geisli, Vestmannaeyjum
| Suðurnes: Rafiðn, Keflavík
- Vestfirðir: Póllinn, ísafirði
1 Norðvesturland: Rafmagnsverkstæði Kf. — Sauðárkróki
Jtf RÖNNING
SUNDABORG 15/104 REYKJAVÍK/SÍMI (91)84000
Litir: Svart/brúnt.
St. 36-41.
Kr. 1.690.-
Litir: Svart, brúnt.
St. 36-41.
Kr. 1.590.-
Litir: Svart, brúnt.
St. 36-41.
Kr. 1.590.-
Litir: Svart.
St. 36-41.
Kr. 1.690.-
Litir: Svart.
St. 36-41.
Litir: Svart.
St. 36-41.
Kr. 1.690.-
Kr. 1.490.-
Barnaskór
Litir: Rautt, blátt.
St. 27-35.
Kr. 1.190.-
Einnig mikið úrval af fatnaði fyrir smáfólk, ungt
fólk og fullorðið fólk.
Dæmi: Fyrir 12 ára: Buxur kr. 1.098.- Peysa kr.
988.- Pólóbuxur kr. 798.- Frottesokkar 3 pör kr,
195.-Úlpa kr. 1.995.-
Góðar vörurágóðu verði.