Morgunblaðið - 28.01.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1988
Fótaaðgeröarstofa
Guðrúnar
Laugavegi 91,2. hæð.
Tímapantanir í síma 14192.
Guðrún Ruth,
fótasérfræðingur.
RAFMOTORAR
HÉÐINN
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
FISKI- OG
SLÓGDÆLUR
= HÉÐINN =
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
OPUS
Fj árhagsbókhald
Fjölbreytt námskeið er hentar þeim,
sem eru að byrja að nota ÓPUS-
kerfið eða vilja kynnast
ÓPUS-hugbÚnaðÍllUm. Leiðbeinandi
DAGSKRA
♦Úppsetning bókhaldslykils
* Skráning færslna í fjárhagsbókhald
* Áramót- Lokun tímabila- Áætlanir
* Lausn verkefna
* Umræður og fyrirspumir
Signður
Hauksdóttir
TÍMI: 1. og 2. febrúar kl. 09.-12
Innritun og nánari upplýsingar í símum
687590 og 686790
TÖLVUFRÆÐSLAN
Að bregða
reipi um Tjömina
eftir Einar Örn
Stefánsson
Þeir sem komnir eru til vits og
ára muna eflaust eftir Útvarpi Matt-
hildi, þar sem skopast var að
mönnum og málefnum og stungíð á
kýlum með nístandi háði og list-
fengi. Eitt sinn var varpað fram
þeirri bráðsnjöllu hugmynd þar á bæ,
að setja stffelsi í Tjömina og láta
hana stirðna í föstu formi. Að því
búnu yrði brugðið reipi um Tjömina
og hún dregin upp í Arbæ, þar sem
hún yrði að sjálfsögðu varðveitt um
aldur og ævi.
A þessum ámm, um og upp úr
1970, þótti ráðamönnum einhlítt að
skutla upp í Árbæ hveiju því húsi
eða mannvirki, sem átti sér merka
sögu að baki og ekki taldist forsvar-
anlegt að rífa, en stóð í vegi fyrir
framkvæmdagleði og fögmm bygg-
ingum nútíma borgarskipulags.
Rökrétt framhald þessarar stefnu
hlaut því að vera flutningur Tjarnar-
innar sjálfrar í Árbæ, ásamt því
húsamsli sem henni fylgdi.
Einn þremenninganna, sem
stjómuðu Matthildi sællar minning-
ar á sínum tíma, gegnir nú vanda-
samri virðingarstöðu sem borgar-
stjóri Reykjavíkur og oddviti
meirihlutans í borgarsfjóm. Hann
hyggst nú láta til skarar skríða gegn
tvíhöfða þurs; meirihluta borgarbúa
og Tjöminni, perlu Reykjavíkur.
Davíð Oddsson leggur nú ótrauður
í herför sem kann að reynast honum
dýrkeypt, — að reisa ráðhússkríms-
lið í Tjöminni, hvað sem það kostar.
Um ráðhúsið var ekki kosið
Ráðhús í Tjöminni var ekki á
stefnuskrá borgarstjómarmeirihlut-
ans í síðustu kosningum. Borgarbú-
um hefur aldrei gefist kostur á að
láta í ljós álit sitt á ráðhúsinu, það
var ekki kosningamál og það var
heldur ekki kynnt fyrir almenningi
lögum samkvæmt. En lög og reglur
skipta víst engu máli í þessu sam-
bandi, ef marka má orð borgarstjóra
í fjölmiðlum um tréð sem höggvið
var við Tjamargötu 11 og eins það
sem hann lét hafa, eftir sér um stað-
festingu félagsmálaráðherra á
skipulagi miðbæjarins. Slíkt væri
aðeins formsatriði og tefði ekki
framgang málsins á nokkum hátt.
Þá veit maður það, — ákvarðanir
ráðherra í ríkisstjóminni, æðsta
stjómvalds ríkisins, em aukaatriði
og marklausar. „Ég pant ráða," seg-
ir borgarstjóri, eins og litlu bömin
í sandkassanum.
Ekki rekur mig minni til að aðrir
borgarfulltrúar méirihlutans hafi séð
ástæðu til að ljúka sundur munni
um ráðhúsmálið, ellegar skrifa um
það staf á blað, til að rökstyðja skoð-
un sína á nauðsyn ráðhúsbyggingar
í Tjöminni. Ámi Sigfússon mun
reyndar hafa vikið að því í langri
grein um allt annað mál, að staðið
skyldi við loforðið um ráðhús. Gall-
inn er bara sá, að því var aldrei
lofað. Það hefur kannski gleymst í
kosningabaráttunni? Eða verið vand-
lega falið, — líklega ekki talið
vænlegt til vinnings. En stórmann-
legt getur það ekki talist að koma
svona aftan að kjósendum. Ráðhús-
bygging í Tjöminni var ekki á
dagskrá í síðustu borgarstjómar-
kosningum, en er nú dregið fram í
dagsljósið á miðju kjörtímabili.
V4ji borgarbúa er afdráttarlaus
Vilji borgarbúa í málinu hefur
komið skýrt fram. Tvær skoðana-
kannanir í nóvember sýndu um og
yfir 60 prósenta andstöðu við ráð-
húsbygginguna í Tjöminni. Þriðja
könnunin var gerð á vegum Skáíss
fyrir skömmu og niðurstaðan er svip-
uð og í hinum fyrri: Aðeins 34,1
prósent Reykvíkinga em fylgjandi
byggingu ráðhúss við Tjömina.
Minnihluti fylgjenda hússins er skýr
og ótvíræður, — einn af hveijum
þremur borgarbúum styður hug-
myndina um Tjamhýsið.
Hvers vegna í ósköpunum vill
Davíð Oddsson borgarstjóri ekki
taka mark á skoðunum borgarbúa í
þessu máli? Á ekki góður stjómandi
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída:
Wanda Landowska
leikur á harpsikord
Pabbi hélt mikið upp á sígilda
tónlist. En fyrir hann og samtíma-
menn hans var ekki auðvelt að
finna tækifæri til þess að r\jóta
þessarar fögm listar. Tónleikahald
var af mjög skomum skammti og
íslenzkar hljómsveitir þeirra ára
áttu í erfíðleikum með að stijúka
strengina samtaka og varð útkom-
an ekkert lík því, sem gerðist í
útlöndum hjá alvöm sinfóníuhljóm-
sveitum.
Reyndar var útvarpað góðri tón-
list frá Útvarp Reykjavík, en samt
var það heldur af skomum
skammti, því reynt var að gera sem
flestum til hæfis og var því oftast
farinn millivegurinn. Bar mikið á
óperettumúsík, fslenzkri tónlist og
ýmsu léttara efni. Mikið var einnig
leikið af undarlegri tónlist enda lá
Rfkisútvarpið undir þeim gmn að
reyna að leika allar plötur jafn
mikið til að slíta þeim jafnt, hvort
sem á þeim var góð tónlist eða
vond. Ekki bætti það úrvalið, að
sagt var, að danska útvarpið hefði
gefið Mörlöndum slangur af plöt-
um, sem þeir sjálfir gátu ekki
notað.
Einnig vom þeir, sem völdu tón-
list fyrir íslandsmenn, stundum
sakaðir um það að ota fram sínum
uppáhaldstónsmíðum eða lista-
mönnum. Þannig þótti það með
eindæmum, að Paul Hindemidt
skyldi vera betur þekktur á íslandi
en f heimalandi sfnu, Þýzkalandi.
Hvert landsbam vissi líka hver
Wanda Landowska var, því hún lék
á harpsikordið sitt næstum upp á
hvem dag í útvarpinu. Þeir, sem
ólust upp við það, hafa flestir reynt
að fonðast þetta eðla hljóðfæri
sfðan.
Pabbi átti grammófón sem fram-
kallaði þá tónlist, sem hann naut
einna best. Sjálft apparatið hafði
hann erft eftir afa. Þetta var
trekktur His Masters’s Voice-fónn,
sem pabbi hafði látið setja í nýjan
tónarm og var hann tengdur við
Marconi-útvarpið, sem var með
stærri og betri hátalara. Þetta
þóttu fínar græjur í eina tíð.
Svo þurfti náttúrulega að kom-
ast yfir góðar plötur, en það var
bæði erfitt og rándýrt. Þá var um
að ræða 78 snúninga eingöngu og
voru plötumar mjög brothættar,
en stór tónverk all fyrirferðarmik-
il. Nfunda sinfónía Beethovens var
þannig á fimm plötum. Framleið-
endumir í útlöndum reiknuðu með
því, að allir ættu sjálfskiftandi
fóna, sem spilað gætu einar 10
plötur í röð. Þess vegna var hlið
númer tvö á næstu plötu og númer
þijú á þeirri þriðju o.s.frv., frekar
en hægt væri að snúa hverri plötu
við og spila tónverkið þannig f
réttri röð.
Að trekkja fóninn var einfalt
mál, en að sjá um að verkið væri
spilað í réttri röð útheimti ná-
kvæmni, en mestur vandinn var
að sjá um, að trénálin væri vel ydd
og gæfi góðan tón. Ekki kom til
greina að nota jámnálar þeirra
tíma, því tónninn út þeim var léleg-
ur, svokallað blikkdósarhljóð, og
þar að auki eyðilögðu þær plötum-
ar. Hjá pabba kom ekkert annað
til greina en að nota trénálar.
Gallinn við trénálamar var auð-
vitað sá, að þær þurfti að ydda
eftir hveija plötu, annars gáfu þær
loðinn og lélegan tón. Sérstök sand-
pappírsskffa var sett á plötuspilar-
ann, en nálin var sett í þar til
gerðan haldara, sem á var hjól og
snerist með skífunni. Svona var
nálin ydduð og hugsaði ég oft með
lotningu til mannsins, sem fundið
hafði upp þetta stórmerka tæki.
Einu sinni var bærinn trénála-
laus og áttu tónlistarunnendur þá
um sárt að binda. Einhver snilling-
urinn fann þá uþp á því að nota
kaktusnálar f staðinn. Stóri kaktus-
inn hennar mömmu var orðinn nær
sköllóttur, þegar hin langþráða
sending af trénálum barst í Hljóð-
færahúsið.
Eins og að ofan greinir var það
allmikið fyrirtæki að spiia svo sem
eina sinfónfu á grammófóninn hans
pabba. Honum þótti þvf gott að fá
einhvem okkar strákanna til að sjá
um verkið, svo hann gæti sjálfur
setið í uppáhaldsstólnum sínum og
notið tónlistarinnar.
Hann vann oft á kvöldin og átti
því frí á eftirmiðdögum. Þá fannst
honum bezt að fremja tónlistina,
því þá var hægt að stilla Marconi-
tækið á fullt og ná sem mestum
hávaða út úr grtejunum. Gott var
að velja dag, þegar sem fæstir
voru heima, sérlega þegar kven-
fólkið var að heiman, því eins og
alkunna er virðist hátt stillt tónlist
ekki falla því kyni eins vel í geð
og karlfólkinu.
Margan eftirmiðdaginn sá ég um
tónleikana fyrir pabba. Ég stjóm-
aði ýimsum frægustu hljómsveitum
heims og léku þær verk eftir Beet-
hoven, Grieg, Dvorak, Tchaikov-
sky, Liszt og marga fleiri. Ég
gekkst upp í þessu mikilvæga starfí
og naut sjálfur tónlistarinnar milli
þess sem ég trekkti, yddaði nálar
og sneri plötum. Áheyrendaflöldinn
var alltaf sá sami: Bara pabbi, sitj-
andi f stólnum sfnum, reykjandi
Dunhill-pfpuna sfna, alltaf með
bollann sinn af svörtu, köldu kaffi.
Oftast sat hann með augun aftur,
njótandi hvers tóns til hins ítrasta.
Öll tónverkin, sem pabbi átti,
urðu líka mín uppáhaldsverk. Nú
spila ég þau af segulbandi eða
geislaspilara án nokkurs tilstands,
en ég er ekki viss um það, að ég
pjóti þeirra nokkuð betur núna,
heldur en við pabbi gerðum forðum
daga. Það staðfestir líka lögmálið:
Því meiri fyrirhöfn, þess meiri
ánægja.