Morgunblaðið - 28.01.1988, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1988
Minning:
BichardP. Theodórs
fv. skrifstofustjóri
Fæddur 22. aprU 1920
Dáinn 19. janúar 1988
Lengi hefur verið talið viðloða
að Reykjavíkurhöfn hafi verið hjúa-
sæl. íjöldi fólks hefír hafið þar störf
á unga aldri og unað hag sínum
þar svo vel að einungis sjúkdómur
eða aldur hefir ráðið starfslokum.
Svo var með Richard Theodórs.
Hann hóf störf á hafnarskrifstof-
unni 22 ára gamall og lauk ferli
sínum þar 1984 er hann varð að
láta af störfum sökum veikinda, en
þá hafði hann starfað þar í 42 ár
og þar af verið skrifstofustjóri
Reykjavíkurhafnar í tæp 20 ár.
Hann tók við því starfí af Sig-
urði Þorsteinssyni, er ráðinn var
hafnargjaldkeri 1920 og síðar skrif-
stofustjóri, en Richard hafði um
árabil verið hans nánasti samstarfs-
maður og staðgengill.
Starfsemi hafnarskrifstofunnar
var í föstum skorðum er Richard
tók þar við stjóm og ekki hafði
nútíma skristofutækni hafið þar
innreið sína að nokkru marki.
í raun kom þetta ekki svo mjög
að sök því að enda þótt niðurstöðu-
tölur bókhalds næðu ekki til dagsins
í dag þá hafði Richard ævinlega á
hraðbergi þær upplýsingar sem á
vantaði. Það var heldur ekki þörf
að biðja um útskrift á skuldalista,
hann var þulinn þegar um var beð-
ið, eða viðskipti einstakra viðskipta-
vina brotin niður í frumþætti. Oft
létu hafharstjómarmenn í ljós undr-
un yfir þessu fágæta minni.
Aður en Richard hætti störfum
var tölva tekin í notkun því ekki
þótti einsýnt að endumýjun á minni
Richards yrði auðveld á annan hátt.
Dagfarslega var Richard hið
mesta prúðmenni. Hann kunni urm-
ul af hnittnum sögum sem glöddu
eyru viðmælenda. Hann var lið-
tækur skákmaður og var í skák-
klúbbi með vinum og félögum.
Við störf var Richard fylginn sér
og við gæslu ijármuna sérstakur
reglumaður. Sjálfsagt hafa við-
skiptavinir heyrt hann byrsta sig
við innheimtustörf. Minnist ég þess
að honum leið ávallt illa ef afskrifa
þurfti fjárhæðir sem ekki höfðu
innheimst, enda vom þær fáar og
smáar í hans tíð.
Richard Theodórs var fæddur á
Borðeyri, sonur Hinriks Theodórs
verslunarstjóra Riisverslunar og
konu hans, Ásu Guðmundsdóttur
Theodórs frá ísafirði, sem_ lifír son
sinn. Ása mun ættuð frá Ósi í Bol-
ungarvík og Tröð í Önundarfirði.
Árið 1930 réðst Hinrik til Lands-
banka íslands á ísafíri og þaðan
hélt Richard 1936 til náms við
Versiunarskólann og útskrifaðist
þaðan eftir tveggja vetra nám 1938.
Hóf hann þá störf hjá tollstjóran-
um í Reylq'avík og starfaði þar uns
hann gerðist starfsmaður
Reykjavíkurhafnar 1942 eins og
fyrr segir.
Á þessum ámm sá Richard um
bókhald fyrirtækisins Fylkis í auka-
vinnu. Þessi fyrri störf komu honum
oft að góðu gagni síðar við störf
fyrir Reykjavíkurhöfn. Reyndar
kunni hann mjög vel skil á afkomu
útgerðar um land allt.
1 einkalifí var Richard gæfumað-
ur. 11. ágúst 1951 kvæntist hann
Dóm dóttur Siguijóns verslunar-
stjóra Jónssonar hjá verslun Geirs
Zoega og konu hans, Guðfínnu Vig-
fúsdóttur. Er kynni okkar hófust
stóð heimili þeirra við Sólheima en
síðar reistu þau einbýlishús á Laug-
arásvegi 44.
Fyrir hönd Reykjavíkurhafnar
flyt ég hinum látna þakkir fyrir
langan starfsdag og samstarfsfólk
þakkar áratuga samfylgd.
Við Guðrún -sendum aldraðri
móður, eiginkonu og öðmm að-
standendum innilegar samúðar-
kveðjur.
Gunnar B. Guðmundsson
Vin minn, Richard Theodórs,
kveð ég með hryggð í huga. Kynni
okkar hafa varað áratugum saman,
og samfundir vom nokkuð reglu-
bundnir um langt skeið.
Þegar við hittumst fyrst í Verzl-
unarskóla íslands, fyrir meira en
hálfri öld, var Richard mér ekki
ókunnur með öllu, því að frændfólk
hans og venzlamenn höfðu allengi
komið mikið við sögu á heimaslóð-
um mínum á Blönduósi. Tveir
föðurbræður hans settu t.d. áber-
andi svip á þorpið við ósinn öll
uppvaxtarár mín þar, enda var ann-
ar þeirra, Pétur Theodórs, sjálfur
kaupfélagsstjórinn. Á undan Pétri
í því sæti var Skúli Jónsson mágur
hans, kvæntur Elínu Theodórs, en
þau hjónin vom foreldrar Þorvalds
listmálara.
Richard fæddist á Borðeyri, þar
sem afí hans og faðir vom verzlun-
arstjórar fyrir verzlun R.P. Riis.
En hann fluttist svo þaðan ungur
með foreldmm sínum til ísafjarðar,
þegar Hendrik Theodórs, faðir
hans, gerðist þar bankastarfsmað-
ur. Þaðan kom hann suður til náms.
Hér syðra sló hann ekki slöku
við, enda einarður í lund og skarpur
vel. Að visu sagði hann mér eitt
sinn, að hann hefði verið allnærri
því um tíma að láta freistast af
skáklistinni á skólaámnum og helga
henni dijúgan skerf af tíma sínum,
því að hann var þá kominn vel á
bragðið í þeirri grein. Sá áhugi
byijaði vestur á Isafírði. Richard
lærði mannganginn ungur drengur
og hreifst af þessum þríþætta galdri
íþróttar, leiks og listar. Hann hafði
þá þegar tekið þeim framfömm í
skák, að fyrir kom að læknir staðar-
ins, Vilmundur Jónsson, fór halloka
fyrir drengnum. Og þegar suður
kom gekk Richard í Taflfélag
Reykjavíkur og tefldi þar allstíft
um sinn, þar til hann lét náms-
greinamar ná yfirhöndinni, lét
skynsemina ráða, getum við sagt,
því að þá datt engum í hug að úr-
valsmenn á sviði skáklistar hlytu
sæmileg árslaun frá ríkissjóði eins
og nú er orðið.
Og auðvitað tók Richard hið
ágætasta burtfararpróf. Hann
skorti hvorki greind né reglusemi,
og gætti þeirra kosta ætíð ríkulega
í fari hans. Hann gekk í opinbera
þjónustu að námi loknu, fyrst hjá
tollstjóranum í Reykjavík og síðar
á Hafnarskrifstofu Reykjavíkur,
þar sem hann vann aðalstarfsdag
sinn sem hafnargjaldkeri og skrif-
stofustjóri, allt þar til hann varð
að láta af embætti af heilsufarsá-
stæðum fyrir fáum ámm. Mun
óhætt að fullyrða, að hann hafí
verið í tölu 'mætustu starfsmanna
borgarinnar.
En ég kem aftur að skáklistinni,
því það var hún sem tengdi okkur
vináttuböndum. Fyrir margt löngu
komum við nokkrir skólabræður á
laggimar skákklúbbi okkar á meðal
og höfum síðan gamnað okkur sam-
an yfír taflborði tvisvar í mánuði
að vetrarlagi. Richard var ætíð okk-
ar fremstur á þessu sviði, og varð
ekki um það deilt, að hann hafði
okkur skarpari innsýn í flókin af-
brigði skákar. Fyrir hálfu fímmta
ári eða svo varð fékk þessi vinur
okkar hjartaáfall, staddur í eriendri
borg, og varð þá snöggur endir á
hinum skemmtilegu samfundum
okkar félaganna, sem ætíð höfðu
verið til skiptis á heimilum okkar.
Og þá kemur konan hans Ric-
hards til sögunnar, hún Dóra
Siguijónsdóttir, sönn Reykjavíkur-
dama. Þau hjónin voru samvalin og
heimili þeirra hið fegursta. Þar gaf
t.d. að líta noickur málverk Þorvalds
Skúlasonar, frænda húsbóndans, og
mörg önnur listaverk. Á því heimili
nutum við félagamir ætíð góðs at-
lætis, hvort heldur var við höfðing-
legt kaffíboð eða í líflegu tali
húsráðenda, því að þau hjónin gátu
jafnan brugðið fyrir sig gaman-
semi, þegar við átti.
Vil ég nú votta Dóm innilega
samúð og biðja almættið að styrlqa
hana í sorginni yfír hinu ótímabæra
fráfalli síns góða eiginmanns. Minn-
ing hans mun áreiðanlega lengi lifa
í hugum allra, sem umgengust hann
að staðaldri.
Baldur Pálmason
Vinur er genginn.
Richard Pétur Theodórs hét hann
fullu nafni. Richard var fæddur á
Borðeyri, við Hrútaflörð 22. apríl
1920 sonur hjónanna Ásu Theodórs
(fædd Guðmundsdóttir) ættaðrar
frá ísafirði og Hinriks Theodórs
verslunarstjóra Riis verslunar á
Borðeyri.
Fjölskyldan fluttist til ísafjarðar
1930 þar sem Hinrik gerðist starfs-
maður í útibúi Landsbankans.
Richard var einkabam foreldra
sinna. Faðirinn lést 1939 en móðir-
in lifir enn í hárri elli. Einkabamið
reyndist móður sinni alla tíð sem
góðum syni sæmir. Á ísafirði lauk
Richard gagnfræðaprófí vorið 1936
pg hóf síðan nám í Verslunarskóla
íslands um haustið. Vorið 1938 lauk
hann prófí frá Verslunarskólanum,
en um haustið réðst hann til starfa
hjá tollstjóranum í Reylqavík. Á
tolistjóraskrifstofunni vann hann til
sumars 1942, en þá réðst hann til
starfa á hafnarskrifstofunni í
Reykjavík. Á hafnarskrifstofunni
vann hann þar til hann varð að
hætta störfum af heilsufarsástæð-
um 1984.
Við starfslok hafði Richard verið
skrifstofustjóri Reylqavíkurhafnar
í nærfellt 20 ár. Þessi langi starfs-
tími hans lýsir í raun stefnufestu
hans. Þegar Richard kom til starfa
hjá höfninni, var undirritaður hafn-
sögumaður við höfnina. Þrátt fyrir
náin íjölskyldubönd konu minnar
og Richards, þau voru systkinaböm,
vorum við Richard, á þeim tíma,
ekki nema rúmlega málkunnugir.
Nærfellt 5 ára samstarf við höfnina
varð til vináttutengsla. Með komu
þessa unga starfsmanns til Hafnar-
innar fylgdi ferskur andblær. Þetta
var einmitt þegar orrustan um Atl-
antshafíð var í hámarki og því oft
mikið um að vera við höfnina. Ég
minnist einnar heigar seint um
haustið 1942 að fluttir voru til hafn-
ar í Reykjavík um 1.100 skipbrots-
menn af niðurskotnum skipum.
Richard fylgdist vel með öllu sem
‘gerðist við höfnina og hafði skoðan-
ir á öllum málum. Lífsskoðanir
okkar Richards voru mjög líkar, því
bárum við okkur oft saman þegar
mikið var um að vera. Auk starf-
anna hjá höfninni hafði Richard um
árabil allt bókhald fyrir Fylkir hf.,
útgerðarfélag sem Aðalsteinn Páls-
son, nafntogaður togaraskipstjóri á
sínum tíma, var aðaleigandi að.
Richard taldi æ síðan, að starfið
með og fyrir Aðalstein Pálsson hefði
opnað sér sýn irin í íslenska togara-
útgerð og vandamálin sem þar var
við að stríða. Kaupskipaútgerðinni
fylgdist Richard einnig vel með og
sá gjama fyrir um lífsmöguleika
hinna ýmsu kaupskipaútgerða. Sem
hafnargjaldkeri í mörg ár hafði
hann öðlast reynslu sem gerði hon-
um mögulegt að gera sér grein fyrir
hver gat og hver ekki.
Nú er þessi heiðursmaður geng-
inn á guðs síns fund. Góðvild,
snyrtimennska og reglusemi ein-
kenndu hann alla tíð.
Hinn 11. ágúst 1951 gengu þau
í hjónaband, Richard og Dóra Sigur-
jónsdóttir, Jónsonar verslunarstjóra
og Guðfinnu Vigfúsdóttur eigin-
kona hans. Dóru og Richard varð
ekki bama auðið. Heimili þeirra var
mjög faliegt og bar smekkvísi hús-
bændanna vitni.
Við Brynhildur óskum Richardi
velfamaðar á nýjum vegum, en frú
Dóm og öðmm aðstandendum
guðsblessunar í sorg þeirra.
Ingólfur Möller
Vinum fækkar, Richard Theo-
dórs er látinn. Mikið rúm er ófyllt.
Maður spyr sjálfan sig, hryggur og
jafnvel með sektarkennd hvers-
vegna hittumst við ekki oftar á
meðan hægt var.
Maður leyfír tfmanum að hamast
áfram og eins og telur sér trú um
að allt bíði eftir betri tíma, næði
eða hveiju, — en ekkert bíður og
enginn bíður.
Og svo hrekkur maður við með
sorg og ásökun um að enn er horf-
inn sérstakur persónuleiki, dýrmæt
gjöf, sem átti til að bera einstæða
ljúfmennsku og bjartan „húmor".
Tilveran er svo gjöful að fálæti
gagnvart hvort öðm ætti ekki að
fínnast, þar sem ekkert okkar er
búið sömu einkennum og oft fínnst
manni sóun að kalla burtu mannleg
verðmæti og reynslu.
Ég er sjaldan sátt við dauðann
þótt hann sé óumflýjanlegur. Þessi
orð mín, hugsun og tregi á einnig
við um fleiri vini mína, sem horfíð
hafa sjónum.
Lyndiseinkunn þeirra stendur
eftir í huga mínum og myndar stórt
tóm, sem ekki verður fyllt.
Richard Theodórs var skólabróðir
minn og vinur. Það var alltaf jafn
ánægjulegt að hitta hann og gefa
kímnigáfunni lausan tauminn. En
ég held að hún hafí ekki hvað
minnst tengt okkur vináttuböndum
og að á bak við kímnina var oft
alvara. Þegar við áttum síðast tal
saman, sagðist hann oft segja við
skólasystkini okkar: „Ef við Lóa
emm hætt að hlæja þá er eitthvað
að.“ En ljúfmennska hans og fáguð
framkoma er mér samt efst í huga.
Stór er sorg Dóm æskuvinkonu
minnar, að þurfa að sjá á bak hinum
elskulega eiginmanni sem allt vildi
gera til þess að henni liði sem best
— og það var gagnkvæmt. Einnig
er þungur harmur kveðinn að mág-
konu Dicks, Hólmfríði Siguijóns-
dóttur, sem hann reyndist sem besti
bróðir. Móður sína og tengdamóður
annaðist hann af gæðum og dreng-
skap.
Þessi litla kveðja mín til Dicks
innifelur einnig samhryggð mína
með þeim systmm og ósk um að
Dóra fái styrk í öllum sínum góðu
minningum um hjartkæran eigin-
mann.
Blessaður sé Dick, kvaddur með
trega af fjölskyldu minni og mér.
Ólöf Pálsdóttir
Enn varð skarð fyrir skildi. Vinur
okkar og bekkjarfélagi í ABC’38,
Richard Theodórs, horfínn.'Örlögin
em óvægin, þegar þau grisja ald-
ingarð drottins. Hver verður
næstur?
Hann var einna yngstur af okkur
bekkjarsystkinunum í Verzló, geisl-
andi af lífsorku og starfsorku, en
enginn þekkir sinn næturstað. Veg-
ir liggja í allar áttir. Okkar leiðir
lágu lengi vel ekki saman, en svo
er skáklistinni fyrir að þakka, að
við tókum aftur upp gamalt vin-
fengi.
„Seg mér hver hugðarefni þín
em, og ég skal segja þér hver þú
ert,“ sagði spakur maður. Listin
átti allan hug hans: tónlist, mynd-
list, leiklist, skáklist. Um hann
mátti vissulega segja: Þama fer
mætur maður.
Nafnspjald hans lauk upp öllum
dymm. Hann var alls staðar au-
fúsugestur og sjálfur höfðingi heim
að sækja. Menn verma sig við arin-
eldinn, glóðir frá liðinni tíð.
Man ég víst hin mörgu kvöid, er
liðum okkar laust saman í miklum
hildarleik og átökum, baráttu þar
sem riddarar, hrókar, biskupar og
jafnvel drottningar vom léttvæg
fundin og hurfu út af tafiborðinu
okkur til ánægju og dægrastytting-
ar. Mát var lausnarorðið, og mát
urðum við félagar hans oftast.
Nú er hljótt í herbúðunum, sjálf-
ur kóngurinn horfínn. Ekki leiði ég
getum að því, hvort hann er nú
sestur að logagylltu manntafii á
vöidum stað. Hitt veit ég, að ef það
fer eftir afrakstri og verðleikum hér
á jörðu, hveijar móttökur hann nú
hlýtur, þá hefur hann engu að
kvíða.
Að endingu. Kæra Dóra — við
Helga sendum þér okkar innileg-
ustu samúðarkveðju.
Richardt Ryel
Á kaldri vetramóttu 19. janúar
síðastlðinn andaðist í Borgarspítal-
anum í Reykjavík mikill og góður
vinur minn og fjölskyldu minnar,
Richard Pétur Theodórs.
Kynni okkar hófust fyrir meira
en þrem áratugum, þegar ég, þá
ungur maður nýkominn af sjó, hóf
störf hjá Reykjavíkurborg, sem
lengst af var starfsvettvangur hans.
Mér er ljúft að minnast hans með
nokkmm orðum, þó ekki hefði það
verið honum að skapi, að farið
væri mörgum orðum um hann, svo
hógvær sem hann var.
Richard var heilsteyptur í allri
framkomu. Allra vanda vildi hann
einnig leysa. Það reyndi sá, sem
þessar línur ritar oftar en einu
sinni. Aldrei spurði hann um laun
fyrir unna hjálp. Einskis krafðist
hann heldur fyrir sjálfan sig. Verki,
sem hægt var að ljúka í dag, frest-
aði hann ekki til morguns. Slík var
reglusemi hans í öllum hlutum.
Aldrei gleymdi hann heldur gömlum
vini, var enda bæði trygglyndur og
vinafastur.
Það var gaman að ræða við Ric-
hard. Hann hafði frá svo mörgu
skemmtilegu að segja. Það var líka
einstaklega gott að þegja með hon-
um, þá ríkti ró og friður. Ég minnist
nú síðustu stunda okkar saman, er
ég sat hjá honum dagsstund um
síðustu jólahátíð. í návist hans var
alltaf einhver hlýja og þokki.
Richard fæddist á Borðeyri við
Hrútafjörð 22. apríl 1920 og var
því 67 ára er hann lést. Hann var
einkabam hjónanna Ásu Guð-
mundsdóttur Theodórs og Hinriks
Theodórs, verslunarstjóra við Riis-
verslun á Borðeyri. Á heimili þeirra
hjóna var mikill gestagangur, því
segja má, að í þá daga hafí Borð-
eyri legið um þjóðbraut þvera.
Þangað sóttu bændur verslun úr
sunnanverðri Strandasýslu, Vest-
ur-Húnavatnssýslu og víðar að.
Menn á ferð milli landshluta komu
við á Borðeyri ýmist til gistingar
eða annarra erinda. Öllum þessum
ferðamönnum þurfti að veita beina.
Um 10 ára aldur flutti Richard
með foreldrum sínum til ísafjarðar,
þar sem faðir hans gerðist starfs-
maður Landsbanka Islands. Ungur
að árum hóf Richard sendiastarf
við símstöðina á ísafírði. Á ungl-
ingsárum sínum vann hann við
sjómælingar á Ísaíjarðardjúpi undir
stjóm Friðriks heitins Ólafssonar,
skólastjóra Stýrimannaskólans. Að
loknu gagnfræðaskólanámi heima
á ísafirði hélt Richard suður til
Reykjavíkur og hóf nám við Verzl-
unarskóla íslands. Þaðan braut-
skráðist hann á vordögum 1938
með góðum vitnisburði.
Að lokinni skólagöngu hóf Ric-
hard störf hjá tollstjóraembættinu
í Reykjavík og vann þar í tvö ár.
Hugur hans stefni hins vegar til
frekara náms í verslunarfræðum
og því hélt hann til Bandaríkjanna
í þeim tilgangi að leita sér frekari
menntunar á því sviði. Því miður
varð sú dvöl skemmri en ætlað var.
Heim kominn hóf hann störf við
skrifstofu Reykjavíkurhafnar. Þar
starfaði hann sem skrifstofustjóri,
þegar hann varð að láta af störfum
vegna þess sjúkdóms, sem nú hefur
lagt hann að velli. Um árabil var
hann einnig ritari hafnarstjómar.
Jafnframt starfí sínu hjá Reykjavík-