Morgunblaðið - 28.01.1988, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1988
og vinur lýðræðisins að hlýða á radd-
ir þeirra sem kusu hann til embættis-
ins, — á hann ekki að leitast við að
fara að viija þeirra sem lyftu honum
á stallinn? Eða er lýðræðið kannski
í því fólgið, að borgarstjóranum
hlotnist alræðisvald að kosningum
loknum, — ótakmarkað vald sem
hann þarf engum að standa skil á
næstu fjögur árin? '
Er til of mikils mælst að borg-
arbúar sjálfir fái að láta vilja sinn
milliliðalaust í ljós í þessu mikilvæga
og viðkvæma deilumáli, ef ekki þyk-
ir að marka þijár kannanir, sem allar
hniga í sömu átt? Eða er lýðræðið
kannski bara gott til síns brúks þeg-
ar það hentar, þegar skoðanir
almennings fara saman við skoðanir
ráðamanna? Að öðrum kosti verði
að hafa vit fyrir sauðsvörtum almúg-
anum. „Vi alene vide,“ sagði
Danakóngur á sinni tíð, og þar með
var málið útrætt. Eru slíkir tímar
runnir upp á ný í höfuðborg íslenska
lýðveldisins?
Reykvíkingum er annt
um umhverf i sitt
Ráðhúsamálið er þess eðlis, að það
er ekki póiitískt í venjulegum skiln-
ingi þess orðs. Málið er í raun hafið
jrfir alla 'dægurpólitfk. Það snertir
alla Reykvíkinga með öðrum hætti
en flest þau deilumál, sem fulltrúar
stjómmálafiokkanna þrasa um sin á
milli. Andstæðinga Tjamarráðhúss-
ins er ekki síst að finna innan
Sjáifstæðisflokksins, en borgarfull-
trúar flokksins virðast ekki í takt
við stuðningsmenn flokksins í þessu
máli, hvemig sem á því stendur.
Það kann ekki góðri lukku að
stýra að þröngva þessu ráðhúsi upp
á Reykvíkinga með offorsi, eins og
nú virðist stefnt að. Það eru nefni-
lega ótrúlega margir borgarbúar —
og áreiðanlega miklu fleiri en Davíð
Oddsson getur ímyndað sér — sem
er annt um umhverfi sitt og vilja
varðveita perlu miðbæjarins, í stað
þess að eyðileggja hana með hús-
bákni og stórauknu umferðaröng-
þveiti.
Bílageymsla undir sjávarmáli fyrir
Einar Örn Stefánsson
„Það hlýtur hver
óbrenglaður maður að
sjá með eigin augum,
að stærð ráðhússins,
útlit og staðsetning
stingur í stúf við byggð-
ina umhverfis. Þarna
er gróið hverfi gamalla
húsa, sem öll einkenn-
ast af beinum og
hvössum línum og háu
• • ÍL
nsi.
200 bíla er fyrirhuguð í tengslum
við ráðhúsið, með óheyrilegum til-
kostnaði. Enginn getur séð fyrir
afleiðingar hennar, áhrif þau sem
hún kann að hafa á lífið í Tjöminni
og við Tjömina. Umferðarþunginn
um Tjamargötu og Vonarstræti,
sem þegar er allt of mikill, ykist til
muna.
Nú er mælirinn fullur
Hér er ekki verið að tefla um
neina venjulega húsbyggingu ein-
hversstaðar í borginni. Hér er rekinn
fleygur í þann gamla og gróna stað
sem flestum Reykvíkingum þykir
einna vænst um í borginni. Nú er
okkur nóg boðið. Nóg er komið af
eyðileggiiigu gamalla hverfa og öll-
um þeim ómenningarbrag sem því
fylgir. Við segjum því hingað og
ekki lengra. Með Tjamhýsinu er
traðkað á tilfinningum meirihluta
borgarbúa. Vonandi skilur borgar-
stjóri það fyrr en skellur í tönnum.
' Hvarvetna með þjóðum þeim sem
vilja teljast til menningarþjóða er
reynt af fremsta megni að varðveita
gamla byggðakjama ósnortna, og
iðulega kostað miklu til að halda þar
í horfi og prýða gömul mannvirki.
Heilu borgarhverfin em jafnvel
byggð upp á nýtt, ef þau hafa verið
skemmd eða lögð í eyði, og nið-
umídd hverfi em reist úr öskustónni
og þeim fengin ný hlutverk í sam-
félaginu. Velheppnuð dæmi þessa
má sjá í stómm og smáum borgum
víðsvegar um heiminn. Af ýmsum
hugmyndum og framkvæmdum sem
hlúð er að og haldið á lofti í
Reykjavík, mætti ætla að hér byggi
ómenntaður skríll, sem skorti alla
tilfinningu fyrir sögu sinni, hefðum
og menningararfleifð. Slíkt er'auð-
vitað fjarri sanni, en þennan skilning
skortir þó oft átakanlega meðal
þeirra sem hæst láta og mest fé
hafa handa á milli til að kaupa göm-
ul hús og rffa. í slóð þeirra sækir
ómenningin fram.
Ráðhúsbyggingin, sem borgar-
stjóri virðist ætla að keyra í gegn
með offorsi og lögbrotum, ofbýður
bæði tilfinningum og skynsemi fólks
sem ann borginni sinni og vill veg
hennar sem mestan. Þetta er fólkið
sem enn heldur óbrenglaðri og eðli-
legri tilfinningu fyrir umhverfi sínu,
þrátt fyrir látlausan áróður nýríkra
niðurrifsafla og fræðilegrar bolla-
leggingar nýbakaðra arkitekta, sem
fara fyrir ofan garð og neðan hjá
venjulegu fólki.
Vill ekki hinn lýðræðislega sinn-
aði meirihluti í borgarstjóm bíða í
tvö ár og leggja málið í dóm kjós-
enda þá, ef ekki má kjósa sérstak-
lega um það núna? Hvers vegna
liggur svona óskaplega á að keyra
ráðhúsmálið í gegn með offorsi? Því
verður ekki trúað að óreyndu, að
ætlunin sé að neyta aflsmunar og
láta borgarbúa standa frammi fyrir
gerðum hlut við næstu kosningar,
þannig að ekki verði aftur snúið.
Ráðhúsið er bastarður
Vel má vera, að ráðhústeikningin
sé snotur. Það er auðvitað smekksat-
riði. En á þessum stað er húsið
algjör bastarður. Þetta er ekki rétta
umhverfið, en annars staðar gæti
húsið sómt sér vel.
Það hlýtur hver óbrenglaður mað-
ur að sjá með eigin augum, að stærð
ráðhússins, útlit og staðsetning
stingur í stúf við byggðina umhverf-
is. Þama er gróið hverfi gamalla
húsa, sem öll einkennast af beinum
og hvössum línum og háu risi.
Ef brýna nauðsjm ber til að reisa
ráðhús má gera það allvíða án þess
að umdeilt jrrði að ráði. Einnig
mætti huga í alvöru að ýmsum fögr-
um stórhýsum sem gætu sómt sér
vel sem ráðhús. Má þar nefna til
dæmis Landsbókasafnið og Hótel
Borg.
Götumjmd Vonarstrætis er ein-
faldari og heillegri nú en áður og
homið við Tjamargötu fallegra, eftir
að húsið Tjamargata 11 var flutt.
En snjallræði hefði verið að fljdja
húsið aðeins skemmstu leið jrfir
Vonarstræti og setja það niður á
rúmgóðri homlóðinni þar, við hlið
Vonarstrætis 12. Þá yrði litla græna
húsið fljamargata 5) sem nú stend-
ur á homi Vonarstrætis og Tjamar-
götu rifið eða flutt á brott, enda lítil
eftirsjá í því. Nóg rými yrði fyrir
Tjamargötu 11 þar og gæti staðið
mun nær Vonarstræti 12 en litla
homhúsið gerir nú.
Þeir sem lásu hina ágætu grein
Braga Ásgeirssonar hér í Morgun-
blaðinu fyrir nokkmm dögum muná
eflaust eftir fallegri litmjmd Ólafs
K. Magnússonar af þessu homi
Tjamarinnar. Það þarf ekki mikið
ímjmdunarafl til að sjá fyrir sér
húsið sem stóð við Tjamargötu 11
við hlið hússins nr. 8 við Vonar-
stræti. Þar myndu húsin tvö sóma
sér vel hlið við hlið, reisuleg timbur-
hús bæði tvö frá svipúðum tíma, og
bæði tiltölulega nýuppgerð.
Uppfyllinguna þar sem Tjamar-
gata 11 stóð, mætti grafa út og
stækka Tjömina sem því nemur, eða
koma þar upp gróðurreit.
Matthildur gengur aftur
Á náttúmminjaskrá em verðmæt-
ustu og þýðingarmestu náttúmminj-
ar landsins. í formála 3. útgáfu
náttúmminjaskrár segir m.a.:
„... viss landsvæði em undir meira
álagi en önnur, og vemdarþörf
þeirra því meiri. Nægir að benda á
höfuðborgarsvæðið, þar sem gera
verður mikið úr útilífs- og fræðslu-
giídi náttúmlegra svæða fyrir þann
mikla mannflölda, sem þar býr.“
Tjömin og Vatnsmýrin em á nátt-
úmminjaskrá, enda er þar „mikið
fUglalíf, varpland í miðri borg. Vin-
sælt útivistarsvæði," eins og segir f
náttúruminjaskránni.
Borgarstjóri stjómar nú því
óhappaverki að bregða reipi um
Tjömina — herða snömna að hálsi
hennar. Næsta skref er þá trúlega
að fljdja Tjömina upp í Árbæ.
Ætli Matthildingar hefðu ekki
velt sér ærlega upp úr þessari ótrú-
legu atburðarás við Tjömina? Ef ég
þekki þá rétt, hefðu þeir gert sér
góðan mat úr ráðhúshneykslinu og
farið á kostum.
Davíð Oddsson yrði maður að
meiri ef hann sæi að sér og hætti
við, eða frestaði a.m.k. um sinn,
framkvæmd hugmyndar að ráðhús-
byggingu í Reykjavíkurtjöm.
Hugmyndin hlýtur að mega bíða tii
næstu kosninga, sé hún jafn góð og
stuðningsmenn hennar vilja vera
láta. Almenningur hlýtur að eiga
rétt á að láta í ljós skoðun sína og
að vilja meirihlutans ber að fara í
lýðræðisþjóðfélagi.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félags íslenskra bankamanna.
/
Þetta er auglýsing frá
m Mæðrabúðinni .
Algjört dúndur síðustu
2 daga útsölunnar
Buxur.... .....kr. 200,-
Sokkar........ ... kr. 85,-
Peysur.........kr. 300,-
Útigallar..... kr. 1890,-
Náttföt, náttkjólarog margtfleira.
Allveg sérstakt tækifæri í 2 daga.
Bankastræti 4, sími 12505